5-fluorourasil ile kemoterapi uygulanan tavşanlarda submandibüler glandın histopatolojisi

Abstract

ÖZETAntineoplastik ilaçların stomatotoksik etkileriyle ortaya çıkan mukozittabloları kanser hastalarının morbiditesini ve tedavi maliyetini arttırır. Buhastalarda görülen mukoziti tetikleyen faktörler henüz kesin olarakanlaşılmamış olup bir çok etken sorumlu tutulmaktadır. Oral mukozitprofilaksisi için etkisi kanıtlanmış ajan ve tedavisinde bir altın standarthenüz ortaya konabilmiş değildir. Çalışmamızda, 5-FU' nunsubmandibüler gland histolojisi üzerindeki erken dönem etkilerinisaptamayı ve standart bir hayvan modeli oluşturmayı amaçladık. 30 adetbeyaz, sağlıklı Yeni Zelanda tipi tavşanın bilateral submandibülerglandları eksize edildi. Herhangi bir ilaç uygulanmayan birinci gruptaki 10adet tavşandan kontrol grubu oluşturuldu. İkinci gruptaki tavşanlara 5 günsüreyle 5-FU uygulandı. Daha sonraki 5 gün boyunca herhangi bir ilaçuygulaması yapılmadı. 11. gün anestezi altında bilateral submandibülergland eksizyonu yapıldı. Üçüncü gruptaki tavşanlara 5 gün süreyle 5-FUuygulandı. Daha sonraki 5 gün ilaç uygulanmadı. 11. günden itibaren 5gün daha 5-FU uygulandı. 16. gün anestezi altında bilateralsubmandibüler gland eksizyonu yapıldı. Eksize edilen submandibülerglandlarda, HE boyama ile histopatolojik değerlendirmeye, TUNELmetodu ile apoptozis'e, PCNA antikoru ile hücre proliferasyonuna bakıldı.Asinüs hücre sitoplazmalarında granüler değişikliğe kontrol grubundarastlanmazken Grup 2 ve 3'de ise granüler değişiklik saptandı ve kontrolgrubu ile diğer iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark varken,5-FU uygulanan her iki grup arasında ise herhangi bir anlamlı farkizlenmedi. TUNEL boyama yöntemiyle grupların histopatolojikdeğerlendirilmesinde submandibüler gland asiner hücrelerdeki ve duktalhücrelerdeki apoptozis oranı açısından grup 3 ile diğer iki grup arasındaistatistiksel olarak anlamlı bir fark varken, kontrol grubu ile grup 2arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı. PCNA boyamadatüm gruplarda asiner hücrelerde hücre proliferasyonuna rastlanılmadı.Ancak duktal hücrelerdeki hücre proliferasyonu açısından, grup 3 ile diğer44iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark varken kontrol grubuile grup 2 arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı. Sonuçolarak kemoterapinin ilk günlerinde ortaya çıkan mukozitin primer olarakçalışmamızda daha geç dönemde görülen tükürük bezi hasarlanmasınadayanmadığı kanısına varıldı. Kemoterapi uygulaması sonrası ortayaçıkan ilk değişiklikler olan granüler kabalaşma ile apoptoz gelişimiarasında bir ilişkinin varlığına inanmaktayız. On gün 5-FU verilen üçüncügrup tükürük bulguları ile standart bir hayvan modeli oluşturulabileceğikanaatindeyiz.45

SUMMARYMucositis induced by the stomatotoxic effects of antineoplastic drugsincreases the morbidity and therapy cost of the patients. Factors thateffect susceptibility to mucositis are multifactorial and poorly understood.Currently there are no proven effective agents for prophylaxis of oralmucositis and no gold standard exist for therapy. In this present study, ouraim was to detect early effects of 5-flourouracil on submandibular glandhistology and to build a standard animal model. 30 white and healthy NewZeeland type rabbits were undergone bilateral submandibular glandexcisions. The first, control group had ten rabbits not given any treatment.The ten rabbits of the second group rabbits were treated by 5-FU for fivedays. In this second group no therapy was given any more and on 11 thday submandibular glands were excised bilaterally. In the third group, therabbits were given 5-FU for five days and no treatment was applied in thefollowing five days. On 11 th day 5-FU was given for five more days. Onthe 16 th day, bilaterally submandibular glands were excised.Histopathologic evaluation of the glands was done by HE staining whereasapoptosis and cell proliferation were determined by TUNEL method andPCNA respectively. Granule changes were not found in asinus cellcytoplasms of control group sections while the changes were shown in thesecond and the third group. There was statistically significant differencebetween the control group and the other groups. But there was nodifference between the second and the third groups. Apoptosis in asinusand ductal cells of submandibular glands was increased in the third groupwith a significant difference when compared the other groups. Cellproliferation was determined in ductal cells in the third group whereas noproliferation was shown in asinus cells.As conclusion, in our opinion mucositis induced by chemotherapy inthe first days of therapy was not associated primarily with salivary glandinjury seen on later days. We believe on an association between apoptosisdevelopment and granules changes which were the first signs after46chemotherapy. With the salivary findings of the third group in which 5-FUwas given for ten days, an establishment of an animal model may bepossible.47