Hemodiyaliz tedavisi gören son dönem böbrek yetmezliği olgularında kardiyak otonomik fonksiyonlar

Abstract

ÖZET AMAÇ: Son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) hastalarında, kardiyak otonomik fonksiyonların bozulduğu bilinmektedir. Kardiyak otonomik disfonksiyon ani ölüme neden olabilmektedir. Hemodiyaliz programında olan SDBY hastalarında ölümlerin % 25'i ani kardiyak ölüm şeklinde gelişmektedir. Kalp hızı değişkenliği (KHD), kardiyak otonomik fonksiyonlardaki en küçük değişiklikleri bile gösterebilen, kalp ve kalp dışı hastalıkların risk değerlendiriminde kullanılan bir testtir. Kalp hızı türbülansı (KHT) ise, kardiyak otonomik disfonksiyonu belirlemede kullanılan yeni bir metottur. QT uzamasının artmış aritmojenite ile yakın ilişkisi bilinmektedir. Çalışmanın amacı, düzenli hemodiyaliz tedavisi gören SDBY hastalarında kardiyak otonomik fonksiyonları KHT ve KHD kullanarak araştırmak, hemodiyaliz seansının QT dispersiyonu, KHT ve KHD parametreleri üzerine akut etkilerini değerlendirmektir. GEREÇ ve YÖNTEM: Çalışmaya, düzenli hemodiyaliz programında olan 31 SDBY hastası (ortalama yaş 50 ± 13 yıl, 16 kadın) ve 31 sağlıklı gönüllü (ortalama yaş 51 ± 12 yıl, 16 kadın) dahil edildi. Bütün hastalardan, hemodiyaliz seansı öncesi ve hemen sonrası, kontrol grubundan ise, başvuru anında, 50 mm/sn hızında standart yüzey elektrokardiyogramı (EKG) alındı (ECG-9022K, CardiofaxGEM, Nihon Kohden, Tokyo, Japan). Tüm hastalardan, hemodiyaliz öncesi ve sonrasında, kontrol grubundan ise, müracaat anında bağlanmak suretiyle, 24 saatlik Holter EKG kayıtları alındı. Holter EKG analizleri, Pathfinder Software Version V8.255 (Reynolds Medical) ile yapıldı. KHT parametreleri olan Turbulence Onset (TO) ve Turbulence Slope (TS) otomatik olarak HRT View Version 0.60-0.1 software programı ile hesaplandı. KHD'nin zaman bağımlı parametreleri, Heart Rate Variability yazılımı (version 4.2.0, Norav Medical Ltd, Israel) kullanılarak hesaplandı. QT intervali ve QT dispersiyonu, yüzey EKG kayıtlarından ölçüldü. BULGULAR: Kontrol grubu ile karşılaştırıldığında, hem hemodiyaliz öncesi, hem de hemodiyaliz sonrası, tüm KHD ve KHT parametrelerinin anlamlı olarak 43bozulduğu saptandı. Hemodiyaliz sonrası TO ve TS'de değişiklik olmazken, KHD'nin çoğu parametrelerinde anlamlı farklılıklar tespit edildi. Hemodiyaliz seansından hemen sonra kalp hızı anlamlı olarak artarken, hemodiyaliz öncesi ve sonrası QT dispersiyonunda değişiklik gözlenmedi. SONUÇ: SDBY hastalarında, kardiyak otonomik fonksiyonların sağlıklı bireylere göre anlamlı olarak bozulduğu gösterilmiştir. Hemodiyaliz seansı, KHD parametrelerinin çoğunu anlamlı olarak etkilerken, KHT parametreleri seanstan etkilenmemiştir. Bu sonuç, KHT parametrelerinin, volüm değişikliklerinden daha az etkilendiğini, bu nedenle, SDBY hastalarında kardiyak otonomik fonksiyonların değerlendiriminde daha kıymetli olabileceğini düşündürmektedir. 44

SUMMARY CARDIAC AUTONOMIC FUNCTIONS IN PATIENTS WITH END STAGE RENAL DISEASE ON HEMODIALYSIS THERAPY OBJECTIVE: Patients with chronic renal failure are likely to have cardiovascular autonomic dysfunction, which is related with increased risk of sudden death. Approximately 25% of patients on hemodialysis therapy die from sudden death. Heart rate variability (HRV) is used for evaluating even minor changes in cardiac autonomic functions and also used to provide risk stratification in cardiac and noncardiac diseases. Heart rate turbulence (HRT) analysis is considered as a novel, non-invasive method enabling to estimate the changes in cardiac autonomic functions. QT prolongation is known to be related with increased arrhythmogenity. The aim of the study is to evaluate the cardiac autonomic functions in patients with end stage renal disease by using HRT and HRV parameters and to find out acute effects of hemodialysis on QT dispersion, HRT and HRV. MATERIAL AND METHOD: Thirty one (mean age 50 ± 13 year, 16 female) with end stage renal disease on regular hemodialysis programme and 3 1 healthy volunteers (mean age 51 ± 12 year, 16 female) were included to the study. 50 mm/sec speed standard surface electrocardiograms (ECG-9022K, CardiofaxGEM, Nihon Kohden, Tokyo, Japan) were taken from the patients before and immediately after the hemodialysis and from the control group during the administration. Twenty-four hours ambulatory electrocardiogram recordings were taken from the subjects before and after hemodialysis and from the control group during the administration with Pathfinder Software Version V8.255 (Reynolds Medical). HRT parameters, Turbulence Onset (TO) and Turbulence Slope (TS), were calculated with HRT View Version 0.60-0.1 software program from Holter recordings. Time domain parameters of HRV analysis were performed using by Heart Rate Variability Software (version 4.2.0, Norav Medical Ltd, Israel). QT interval and QT dispersion were calculated from electrocardiogram recordings. 45RESULTS: All of the HRV and HRT parameters were found to be significantly blunted both before and after hemodialysis in comparison with healthy individuals. There were no differences in TO and TS, but significant differences were observed in some parameters of HRV after hemodialysis. There was a significant increase in heart rate immediately after hemodialysis. There was also no difference in QT dispersion before and after hemodialysis. CONCLUSION: Cardiac autonomic functions were significantly altered in patients with end stage renal disease. Hemodialysis significantly effected most of the HRV parameters, but, it had no effect on any of the HRT parameters. These results implicated that, HRT parameters were less affecting from volume changes and might be superior in the evaluation of cardiac autonomic functions. 46