İlköğretim okulu yöneticilerinin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulama düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri

Abstract

Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okulu yönetici ve öğretmen görüşlerine dayalı olarak ilköğretim okulu yöneticilerinin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulama düzeylerini yönetici ve öğretmen görüşlerine göre belirlemektir.Araştırmanın çalışma evreni, 2008?2009 eğitim ve öğretim yılında, İstanbul ili 96 ilköğretim okulunda görevli 263 yönetici ve 1534 öğretmene uygulanan toplamda 1797 ölçeğin değerlendirmeye alınmasıyla oluşturulmuştur.Araştırmada, tarama modeline dayalı olarak nicel veriler kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen ölçek iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde ?cinsiyet, yaş, öğretmenlik dahil mesleki kıdem, en son mezun olunan okul, değişim yönetimi konulu katıldıkları hizmet-içi eğitim değişkenlerinden oluşan kişisel bilgi formu, ikinci bölümde değişime karşı direnci azaltma sürecinde ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama?, ?İletişim?, ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon? yöntemlerine yönelik 38 maddeden oluşan ?İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği? bulunmaktadır.Araştırmada, ilköğretim okulu yöneticilerinin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulama düzeylerini belirlemek için uygulamadan elde edilen verilerin frekans, yüzde, standart sapma ve ortalamaları hesaplanmış, bununla ilgili tablolar oluşturularak yorumlanmıştır.Bağımsız değişkenler açısından yapılan değerlendirmede ise cinsiyet değişkeni için t-testi yapılmış, fark için ortalamalar karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Yaş, öğretmenlik dahil mesleki kıdem, en son mezun olunan okul, değişim yönetimi konulu katıldıkları hizmet-içi eğitim değişkenleri için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılmıştır. ANOVA sonrası hangi post-hoc çoklu karşılaştırma tekniğinin kullanılacağına karar vermek için öncelikle Levene's testi ile grup dağılımlarının varyanslarının homojen olup/olmadığı hipotezi sınanmış, varyansların homojen olmaması durumunda yaygınlıkla kullanılan Tamhane's T2 çoklu karşılaştırma tekniği, varyansların homojen olması durumunda ise, yaygınlıkla kullanılan Scheffe ve LSD çoklu karşılaştırma teknikleri tercih edilmiştir.Araştırmanın bulgularına dayalı olarak aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır:1. İlköğretim okulu yöneticileri, değişime karşı direnci azaltma yöntemlerinden; ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama?, ?İletişim?, ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon? yöntemlerini uygulamalarına yönelik algıları ?yüksek? düzeydedir.2. İlköğretim okulu öğretmenleri, değişime karşı direnci azaltma yöntemlerinden; ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama?, ?İletişim?, ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon yöntemlerini uygulamalarına yönelik algıları ?orta? düzeydedir.3. İlköğretim okulu yöneticilerinin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulama düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen algıları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Yöneticilerin tüm boyutlar itibariyle algıları ?çok? ( =3,66) düzeyinde iken, öğretmenlerin algıları ?orta? ( =3,24) düzeydedir. Buna göre yöneticiler öğretmenlere göre, kendilerinin genel olarak değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini daha fazla kullandıkları görüşünde olması; yöneticilerin değişime direnci azaltma yöntemlerini önemli buldukları, ancak verdikleri önem kadar pratikte uygulamadıkları şeklinde değerlendirilebilir. Dolayısıyla yöneticiler bu konuda uygulamaya daha fazla özen göstermeleri gerektiği söylenebilir. Ayrıca yöneticilerin değişim sürecinde, değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulama boyutundaki rollerini yeniden gözden geçirmeleri ve daha duyarlı olmaları gerektiği de söylenebilir.4. ?İlköğretim okulu yöneticilerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği? ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama?, ?İletişim?, ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon? yöntemi puanlarının ve toplam puanlarının cinsiyet, mezuniyet, branş değişkenlerine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.5- ?İlköğretim okulu yöneticilerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği? ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama?, ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon yöntemi puanlarının ve toplam puanlarının yaş değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.6. İlköğretim okulu yöneticilerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği ?İletişim? yöntem puanlarının yaş değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Böylece 51 ve üstü yaş grubunda bulunan yöneticilerin, 31?41 yaş grubunda bulunan yöneticilere göre, ?İletişim? yöntemini uygulamalarına yönelik algıları ?yüksek? düzeydedir.7. İlköğretim okulu yöneticilerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama? yöntemi puanlarının mesleki kıdem değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Böylece 11?15 yıl ve 26 yıl ve üstü kıdemi olan yöneticilerin, 6-10 yıl kıdemi olan yöneticilere göre, ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama? yöntemini uygulamalarına yönelik algıları ?yüksek? düzeydedir.8. İlköğretim okulu yöneticilerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği ?İletişim? yöntemi puanlarının mesleki kıdem değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Böylece 26 yıl ve üstü kıdemi olan yöneticilerin 6?10 yıl kıdemi olan yöneticilere göre, yöneticilerin ?İletişim? yöntemini uygulamalarına yönelik algıları ?yüksek? düzeydedir.9. İlköğretim okulu öğretmenlerinin, ?İletişim? yöntemi puanlarının mesleki kıdem değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Böylece 5 yıl ve altı kıdemi olan öğretmenler 6?10 yıl kıdemi olan öğretmenlere göre, yöneticilerin ?İletişim? yöntemini uygulamalarına yönelik algıları ?yüksek? düzeydedir.10. İlköğretim okulu yöneticilerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon? yöntemlerinin mesleki kıdem değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.11. İlköğretim okulu yöneticilerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama?, ?İletişim?, ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon? yöntemleri puanlarının değişim konulu hizmet-içi eğitime katılma ve hizmet-içi eğitim sayısına göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.12. İlköğretim okulu öğretmenlerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği ?Eğitim ve Karara Katılımı Sağlama?, ?İletişim?, ?Kolaylaştırma ve Destek? ile ?Vizyon? yöntemleri toplam puanlarının cinsiyet ve mezuniyet değişkenlerine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır.13. İlköğretim okulu öğretmenlerinin, ?İletişim? puanlarının yaş değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Böylece 30 yaş ve altı grubunda bulunan öğretmenler 31?40 yaş grubu arasındaki öğretmenlere göre, 41?50 yaş grubunda bulunan öğretmenler 31?40 yaş grubunda bulunan öğretmenlere göre ve 51 yaş ve üstü yaş grubunda bulunan öğretmenler 31?40 yaş grubunda bulunan öğretmenlere göre yöneticilerin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulamalarına yönelik algıları daha yüksek düzeydedir.14. İlköğretim okulu öğretmenlerinin, ?Kolaylaştırma ve Destek? puanlarının branş değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Ana sınıfı branşında olan öğretmenler; sınıf öğretmenleri, matematik öğretmenleri, fen bilimleri öğretmenleri, sosyal bilimler öğretmenleri, Türkçe öğretmenleri, yabancı dil öğretmenleri, din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenleri ve diğer branş grubu öğretmenlerine göre yöneticilerin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulamalarına yönelik algıları daha yüksek düzeydedir.15. İlköğretim okulu öğretmenleri, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği toplam puanlarının mesleki kıdem değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Böylece 5 yıl ve altı kıdemi olan öğretmenler 6?10 yıl kıdemi olan öğretmenlere göre, yöneticilerin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulamalarına yönelik algıları daha yüksek düzeydedir.16. İlköğretim okulu öğretmenlerinin, Değişime Karşı Direnci Azaltma Yöntemlerini Uygulama Düzeyleri Ölçeği toplam puanlarının katıldıkları hizmet-içi eğitim sayısı değişkenine göre farklılığı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Şöyle ki değişim konulu hizmet-içi eğitime beş kez katılan grup bir ve iki kez katılan gruba göre, yöneticilerin değişime karşı direnci azaltma yöntemlerini uygulamalarına yönelik algıları daha yüksek düzeydedir. Araştırmada, hizmet-içi eğitim sayısı arttıkça değişime karşı olan direncin de azalması ve hizmet-içi eğitime katılma durumunun öğretmen görüşlerini olumlu yönde etkilemesi yönündeki bulgular dikkate alınarak, yönetici ve öğretmenlere yönelik kurs ve seminer sayıları artırılabilir.

The study aims to determine the proficiency levels of primary school administrators on applying the methods of managing the resistance to change based on the opinions of elementary school administrators and teachers.The universe of the research work was built by assessment of 1797 scales in total which were applied to 96 primary school staff 263 administrators and 1534 teachers in Province of İstanbul, in 2008-2009 academic year.Quantitative data were used In the study, based on screening model. the scale which was developed by the researcher as data collection tool consists of two parts. In the first section there exist personal information form including the variables `gender, age, professional seniority including teaching, most recently graduated school, their in-service training relating the theme change management , and in the second part ` Managing Resistance to Change Scale `is located consisting of 38 items related to the method for`?provision of participation to the education and the decision, communication, facilitation and support and the vision?? during the process of managing the resistance to change.In the study, the frequency, percentage, standard deviation and mean were calculated for the data obtained, and the related tables were created and interpreted . in order to determine the levels of the methods used by elementary school administrators for managing the resistance to change.As for the evaluation related to independent variables the t-test was made for the gender variable and averages are interpreted via comparision for the difference. As for the variables age, professional seniority including teaching, most recently graduated school, in-service training relating the theme change management , one-way analysis of variance (ANOVA) was performed. In order to decide which post-hoc multiple comparison technique to use after ANOVA, initially it has been tested whether the Levene's test and the group distribution variances are homogeneous and, in case the variances are not homogeneous , widely used Tamhane's T2 multiple comparison technique were preferred and in case the variances are homogeneous widely used Scheffe and LSD multiple comparison techniques were preferred.Based on the findings of the study the following conclusions were reached:1. Elementary school administrators consider themselves highly sufficient at using the methods for`?provision of participation to the education and the decision, communication, facilitation and support and the vision?? at the process of managing resistance to change.2. Elementary school teachers consider that primary school administrators are at moderate level at using the methods for `?provision of participation to the education and the decision, communication, facilitation and support and the vision?? at the process of managing resistance to change.3. The difference of the total scores of the scale for primary school administrators for managing resistance to change according to the status variable found to be statistically significant. These differences has been realized in favor of managers. So that opinions of manager ( = 3.66), are more compared to teacher opinion ( = 3.25), relating the methods that elementary school administrators used to manage resistance to change.4. The difference between the primary school managers? scores for managing the resistance to change scale and ?Provision of participation to the education and the decision?, ?Communication?, ?Facilitation and support? and the ?Vision? subscale scores and total scores according to gender, graduation and branch variable was not found statistically significant.5. The difference between the primary school managers? scores for managing the resistance to change scale and ?Provision of participation to the education and the decision?, ?Facilitation and support? and the ?Vision? subscale scores and total scores according to age variable was not found statistically significant.6. The difference between the primary school managers? scores for managing the resistance to change scale and ?Communication? subscale according to age variable was found statistically significant. Thus, managers in the age group of 51 and above, compared to ones at 31-41 age group, are more likely to think that managers use the ?Communication? method7. The difference between the primary school managers? scores for managing the resistance to change scale and ?Provision of participation to the education and the decision? subscale according to professional seniority variable was found statistically significant. Thus, when compared to managers with 6-10 years seniority, managers with 11-15 years and with over 26 years seniority are more likely to think that managers use the ?Provision of participation to the education and the decision? method.8. The difference between the primary school managers? scores for managing the resistance to change scale and the ?Communication? subscale according to professional seniority variable was found statistically significant. Thus, managers with and over 26 years seniority are more likely to think that managers use ?Communication? dimension when compared to teachers with 6-10 years seniority.9. The difference between the ?Communication? subscale scores of primary school teachers in terms of professional seniority variable was found statistically significant. Thus, teachers with up to 5 years seniority are more likely to think that managers use `Communication? method when compared to teachers with 6-10 years seniority.10. The difference between the primary school managers? scores for managing the resistance to change scale and `Facilitation and support? and ?Vision? subscales according to professional seniority variable was not found statistically significant.11. The difference between the primary school managers? total scores for ?managing the resistance to change? scale ?Provision of participation to the education and the decision?, ?Communication?, ?Facilitation and support? and the ?vision? subscale scores according to participation to the in-service training relating the theme `change? and the number of in-service training was not found statistically significant.12. The difference between the primary school teachers? total scores for ?managing the resistance to change? scale ?Provision of participation to the education and the decision?, ?Communication?, ?Facilitation and support? and ?the vision? subscale scores according to gender and graduation variable was not found statistically significant.13. The difference between the primary school teachers? ?Communication? scores according to the age variable was found statistically significant. Thus, up to 30 year-old teachers when compared to the teachers between 31-40 age group , the teachers between 41-50 age group when compared to the teachers between 31-40 age group , the teachers at age 51 and over when compared to the teacher's between 31-40 age group are more likely to think that administrators use the methods of managing resistance to change more in general.14. The difference between the primary school teachers? ?Facilitation and support? scores according to the branch variable was found statistically significant. Thus, when compared to classroom teachers, maths teachers, science teachers, social science teachers, Turkish teachers, teachers of foreign languages, teachers of religion culture, and other branch teacher groups, the nursery class teachers are more likely to think that administrators use the methods of managing resistance to change.15. The difference between the primary school teachers? total scores for ?managing the resistance to change? scale according to professional seniority variable was found statistically significant. Thus, when compared to teachers with 6-10 years seniority, more teachers with up to 5 years seniority consider that managers use `methods of managing the resistance to change?.16. The difference of Primary School teachers total points of resistance lessening methods towards change mesaure according to the variant of the numbers of in-service education they join is found meaningful statistically.In such a way that, the perception of the group who has joined the service education about change 5 times related to the practice of resistance lessening methods towards change is in high level when compared with the group who has joined the in service education about change once or twice. The number of the courses and the seminars towards directors and teachers can be increased when the finding , that the resistance towards change decrease with the increasing number of inservice education and the joining to the in service education has positive effect on teachers?opinions, are taken into consideration.