Yeni yaklaşımlar çerçevesinde Türkiye`de bölgesel gelişmişlik farklarının analizi

Abstract

Dünya ekonomik coğrafyasında ekonomik büyümenin ve kalkınmanın coğrafi, mekansal dağılımında görülen bölgelerararası gelişmişlik farklarının giderilmesine yönelik müdahalelelere azımsanamayacak derecede kaynak ayrılmasına rağmen bölgesel dengesizlikler dünyadaki ülkelerin büyük bir çoğunluğunda önemli bir sorun olmaya devam etmektedir. Bazı bölgelerde hızlı büyüme, bazı bölgelerde göreli olarak durgun ve yavaş tempolu bir büyüme görülmesi, bölgelerin refah ve zenginlik seviyeleri arasındaki farklılıkların özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve bu arada Türkiye'de şiddetle devam etmesine yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı dünya ekonomik coğrafyasında yakın dönemde gerçekleşen gelişmelerin ve bu gelişmeleri açıklama iddiasındaki yeni kuramların ışığında Türkiye'nin bölgesel/yerel ekonomik büyüme dinamiklerini incelemektir. Çalışmada düzey-2 bölgelerinin ölçek ekonomilerinden ne ölçüde yararlanabildiği, potansiyellerinin altında katma değer yaratıp yaratmadığı ve büyüme performansları Veri Zarflama Analizi (VZA) ile araştırılmaktadır. İstihdamın yanında, istihdamın sektörel dağılımının, beşeri sermayenin, kamu altyapı yatırımlarının, girişimciliğin, yeniliklerin, teknoloji düzeyinin ve ihracatın kişi başına gayri safi katma değer üzerindeki etkisi ve düzey-2 bölgelerinin ekonomik performansı yapılan analizlerle ortaya konulmaktadır.

Regional disparities that seen in the spatial distribution of growth and development in the world economic geography is a major problem in most of the countries, despite the seperation of substantial degree in resources for intervention and elimination of inter-regional disparities. The rapid growth or relatively stagnant and slow-paced growth in some regions, the differences at the levels of prosperity and wealth between regions continue especially in developing countries and meanwhile in Turkey violently. The purpose of this study is to examine the dynamics of Turkey?s regional/local economic growth using the new theories that claim to explain these events with the recent developments in the world economic geography.In this study, we investigate to what extend the level-2 regions (NUTS-2) could benefit from scale economies and how close they could create value added with respect to their potentials, their growth performances in Turkey by implementing Data Envelopment Analysis (DEA). The impact of employment, also sectorel distrubition of employment, human capital, infrastructure investments, entrepreneurships, exports of gross value added per capita and the economic performances of level-2 regions have been revealed with the different analysis in the study.