Organik ve inorganik gübre uygulamalarının anason (Pimpinella anisum L.) çeşit ve ekotiplerinin verim ve kalitesi üzerine etkisinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada; organik ve inorganik gübre uygulamalarının Anason (Pimpinella anisum L.) çeşit ve ekotiplerinin verim ve kalitesi üzerine etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Deneme 2005 yılında, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü arazisinde Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre üç tekrarlı olarak kurulmuştur. Denemede Türkiye'de kültürü yapılan ve belirli üretim bölgelerine göre isimlendirilen üç farklı anason ekotipi ve bir tescilli çeşit ile altı farklı gübre kullanılmıştır. Ana parsellere; kontrol, ticari gübre, ahır gübresi, organik gübre, ticari gübre x organik gübre ve ticari gübre x ahır gübresi kombinasyonu uygulanmıştır. Alt parsellerde; Çeşme, Fethiye (Seki) ve Denizli (Acıpayam) orijinli ekotipler ve Gölhisar çeşidine ait tohumlar kullanılmıştır. Bu çalışma sonucunda; anason bitkisinde en yüksek tohum veriminin (1 14.5 kg/da) ticari gübre uygulaması ile Gölhisar çeşidinden, en düşük tohum veriminin (30.4 kg/da) ise kontrol uygulaması ile Denizli ekotipinden olduğu belirlenmiştir. Uçucu yağ oranının en yüksek değeri (%1.863) ticari gübre x organik gübre uygulaması ile Çeşme ekotipinden, en düşük değeri ise kontrol (% 1.267) uygulaması ile Gölhisar çeşidinden elde edilmiştir. Uçucu yağın en önemli bileşeni olan Trans- anethol oram % 97.50-98.49 arasında değişmiştir. Organik gübre uygulaması ve organik-inorganik gübre kombinasyonu uygulamasında uçucu yağın veriminin arttığı, fakat gübre uygulamalarının uçucu yağın bileşenlerini etkilemediği belirlenmiştir. Anahtar sözcükler: Anason, Pimpinella anisum L., Organik gübre, Ticari x organik gübre kombinasyonu, Uçucu yağ.

In this study; the effect of the organic and inorganic fertilizer applications on yield and quality of anise (JPimpinella anisum L.) type and ecotypes tried was conducted. This study was conducted in field of Adnan Menderes University Agricultural Faculty Field Crops Department with regard to split plots design with three repeatations in 2005. Three different anise ecotypes called with different names based on production location and one certificated type which were grown in Turkey and six different fertilizers were used. On main plots control, inorganic fertilizer, stable manure, organic fertilizer, inorganic fertilizer x organic fertilizer and inorganic fertilizer x stable manure combination was conducted. On subplots Çeşme, Fethiye (Seki) and Denizli (Acıpayam) ecotypes and seeds which belong to Gölhisar type were sowed. At the end of this study; in anise plant that the highest seed yield (1 14.5 kg/da) with inorganic fertilizer from Gölhisar type also the lowest seed yield (30.4 kg/da) with control application from Denizli ecotype was determined. In anise plant that the highest essential oil yield (% 1.863) was obtained from Çeşme ecotype with inorganic x organic fertilizer application from Çeşme ecotype but the lowest essential oil yield (1.267%) was determined for Gölhisar in control application. Trans-anethol ratio which is the most important component of essential oil varied between 97.50 % and 98.49 %. We were determined the fact that essential oil yield increased in organic fertilizer application and organic- inorganic fertilizer combination, but essential oil components weren't effected from fertilizer applications. Key words: Anise, Pimpinella anisum L., Organic fertilizer, Inorganic x organic fertilizer combination, Essential oil.