Kalp yetmezliğinde hemşirelik yaklaşımının dispne semptom yönetimi ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Bu çalışma, kalp yetmezliğinde hemşirelik yaklaşımının dispne semptom yönetimi ve yaşam kalitesine etkisi incelemek amacıyla deneysel olarak yapılmıştır.Araştırmanın evrenini, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Kardiyoloji Polikliniği kalp yetmezliği tanısı almış, New York Kalp Derneği'ne (NYHA) göre sınıf III ve IV'de yer alan 195 hasta oluşturmuştur.Araştırmanın örneklemini ise, bu hastalardan dispne yakınmasıyla Eylül 2008?Ağustos 2009 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Kardiyoloji Polikliniğine başvuran, okur-yazar, görme-işitme sorunu olmayan, sözel iletişim kurabilen, tanılanmış psikiyatrik sorunu olmayan, araştırma kriterlerine uyan ve gönüllü olarak araştırmaya katılmayı kabul eden 30 Deney, 30 Kontrol Grubu ve 5 yedek olmak üzere 65 kişiden oluşmuştur.Verilerin toplanmasında Hasta Bilgi Formu, Borg Dispne Skalası ve Kardiyak Yaşam Kalitesi Ölçeği kullanılmıştır.Deney ve kontrol grubunun dispne düzeyleri karşılaştırılmıştır. Deney grubu ilk (5,33±0,60) ve son dispne puan ortalamaları (3,30±0,46) arasındaki fark istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı (p=0,000) bulunurken, kontrol grubunun ilk (5,13±0,77) ve son puan ortalamaları (4,97±0,85) arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır (p=0,433). Deney ve kontrol grubunun cinsiyet, hastalık süresi, son bir yıldır dispne yakınmasıyla acile başvuru sayısına göre dispne ortalamaları arasındaki fark istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı bulunurken (p=0,000), kalp yetmezliğinin sınıfı ile dispne puan ortalamaları arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamsız bulunmuştur (p= 0,935).Araştırmaya katılan hastaların ilk-son yaşam kalitesi puan ortalamalarında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunurken (p=0,000), yaşam kalitesi puan ortalamaları karşılaştırıldığında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark bulunmamıştır (ilk yaşam kalitesi p=0,874, son yaşam kalitesi p=0,162).Cinsiyet ve kalp yetmezliği sınıfı ile yaşam kalitesi alanları puan ortalamalarına göre istatistiksel olarak ileri düzeyde anlamlı bir fark bulunmuştur (p=0,000). Hastalık süresi üç yıldan az ve üç yıl ve üstü olanların sağlık ve fonksiyonel durum dışında, bir yıl içinde hastaneye başvuru sayısında aile alanı dışında tüm yaşam kalitesi alanlarında anlamlı bir fark bulunmuştur (p=0,000).Sonuç olarak, kalp yetmezliğinde dispne semptom yönetimine ilişkin hemşirelik yaklaşımı dispne düzeyinde azalmaya ve yaşam kalitesinde artışı sağlayarak araştırmanın hipotezini doğrulamıştır.Anahtar kelimeler: Dispne, kalp yetmezliği, hemşirelik yaklaşımı, semptom yönetimi, yaşam kalitesi.

This study is carried out experimentally to examine the effect of nursing approach on dyspnea symptom management and life quality in the heart failure.The population of study is composed of 135 patients diagnosed to have heart failure by Cerrahpaşa Medical Faculty Emergeny Cardiology Polyclinic and are in the classes III and IV according to the New York Heart Association (NYHA).The sample of study is composed of 60 patients, 30 of which are Experimental Group that have applied to Cerrahpaşa Medical Faculty Emergency Cardiology Polyclinic between September 2008-August 2009 with the complaint of dyspnea, are literate, have no visual-hearing impairment, can establish oral communication, have no diagnosed psychological problem, comply with search criteria and accept to join the study voluntarily and 30 of which are Control Group.Patient Information Form, Borg Dyspnea Scale and Cardiac Life Quality Scale were used to collect data.The dyspnea levels of experimental and control group were compared. While the difference between the first (5,33±0,60) and last dyspnea point average (3,30±0,46) of dyspnea of the experimental group is statistically reasonably significant (p=0,000), no significant difference can be determined between the first (5,13±0,77) and the last point average (4,97±0,85) of the control group (p=0,433). While the difference between the dyspnea average of experimental and control group according to the sex, duration of disease, the application to emergency with the complaint of dyspnea in the last one year is statistically reasonably significant (p=0,000), the difference between the class of heart failure and dyspnea point average is not statistically significant (p= 0,935).There is statistically a significant difference (p=0,000) in the first-last life quality point averages of the patients participated in the study whereas there is no statistically significant difference when the life quality point averages are compared (first life quality point is p=0,874 and the last life quality point is p=0,162.)There found to be statistically a reasonably significant difference (p=0,000) according to the point averages of the classes of sex and heart failure and life quality. There found to be a significant difference in all fields of life quality except for family field for the application to the hospital in one year of those whose duration of illness is less than three years, three years and more than three years expect for health and functional status(p=0,000).As a result, the nursing approach related to dyspnea symptom in heart failure confirms the hypothesis by providing decrease in the level of dyspnea and the rise in life quality.Key Words: Dyspnea, heart failure, nursing approach, symptom management, life quality.