In vitro propagation of stevia[stevia rebaudiana (bert.)] and development of a variety with a high steviol glycoside content which can be grown at a commercial level in Turkey

Abstract

Bu çalışma 2 kısımdan oluşmaktadır; in vitro çoğaltım ve yetiştirme. İn vitro çoğaltım çalışmaları Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Biyoloji Anabilim Dalı Biyoteknoloji Laboratuvarı'nda yapılmıştır ve yetiştirme denemeleri; Polisan Kimya A.Ş.'nin Yalova ve Balıkesir deneme tarlaları ile Adana bölgesinde Tevfik Ramazanoğlu'na ait özel çiftlik arazisinde iki farklı dikim zamanı uygulanarak yürütülmüştür. Araştırmaların tümünde, bitki boyu, bitki kuru yaprak verimi ve steviosid içerikleri gibi özellikler çalışılmıştır. Araştırmada bitkiler Tesadüf Blokları Deneme Deseninde ve dört tekerrürlü faktöriyel tasarım (RBD) şekline göre dikilmiştir. Laboratuvar aşamasında; geleneksel ve doku kültürü teknikleri aracılığı ile stevia bitkisinin çoğaltımı karşılaştırılmıştır. İki stevia genotipine (GF ve CB) ait tohumlar 1000-5000 lux arası farklı ışık rejimleri altında çimlendirilmiştir. En yüksek çimlenme oranı, iki gün içinde %50 çimlenme frekansı ile 2000-3000 lux arasında elde edilmiştir. Diğer yandan elde edilen sonuçlara göre, en yüksek bitki boyu ve yaprak verimi Adana'daki 2014 ilkbahar plantasyonunda elde edilmiştir. Kuru yaprakta ise, en yüksek steviosid ve Reb-A oranı Yalova bölgesinde 2. hasatta elde edilmiştir.

This study involves two main parts; in vitro propagation and field cultivation. In vitro propagation studies were conducted at the Biotechnology Laboratory of Abant İzzet Baysal University, Department of Biology, Bolu and cultivation experiments were conducted at the Research field of Polisan Kimya A.Ş. in Yalova and Balıkesir and private farm in Adana owned by Tevfik Ramazanoğlu during two successive plantation periods. In all of our experiments, plant height, crop dry leaf yield and stevioside contents were studied. The experiments were planted according to randomized block design in factorial restriction (RBD) with four replications. At laboratory stage; propagation of stevia via conventional and tissue culture techniques were compared. The seeds of two stevia genotypes (GF and CB) were germinated in vitro under different light regimes ranging from 1000 to 5000 lux. Higher germination rates were achieved between 2000-3000 lux with a frequency of 50% germination within two days. According to the results, the highest plant height and leaf yield were determined in Adana at 2014 spring plantation. The highest stevioside and RebA ratios in dry leaves were obtained in Yalova region at 2nd harvest.