Yoğunluk ayarlı radyoterapi uygulamasında dinamik ve statik çoklu segmentli ışınlama tekniklerinin karşılaştırılması

Abstract

Yoğunluk ayarlı radyoterapide (YART) her alanının doz yoğunluğu çok yapraklı kolimatör yardımıyla karmaşık bir yolla değiştirilir. Bu yüzden oluşturulan YART planlarının dozimetrik olarak doğrulanması zorunlu hale gelmiştir. Bu çalışmanın birinci amacı, 10 nazofarenks kanseri hastasının YART tedavi planlarını Eclipse tedavi planlama sisteminde Varian lineer hızlandırıcıyla hem dinamik çoklu segment planıyla hem de farklı segment seviyelerindeki (5, 10 ve 20) statik çoklu segment planlarıyla hedef hacim, kritik organ dozları, monitör unit (MU) değerleri ve ışınlama süreleri bakımından karşılaştırmaktır. İkinci amacı ise, her plan için aynı hasta grubuyla oluşturulan kalite kontrol (KK) planlarının doğruluğunu ölçerek araştırmaktır.Oluşturulan planlar, doz volüm histogramları kullanılarak karşılaştırıldı. YART KK planları oluşturuldu. Bu planların doz akı haritaları Elektronik Portal Görüntüleme Cihazı (EPGC) ölçüm sistemi kullanılarak ölçüldü. Doz akı haritalarına ait gama analizleri, %3DD ? 3DTA kriterlerine göre %10 filtreleme ile EpiQA yazılımıyla yapıldı. Her hasta için oluşturulan planlar karşılaştırıldığında hedef hacim ve kritik organ dozları bakımından benzer bulundu. Planlardan elde edilen MU değerleri analiz edildiğinde statik çok yapraklı kolimatör (SÇYK) planlarının, dinamik çok yapraklı kolimatör (DÇYK) planına göre yaklaşık %25 daha az MU değeri verdiği görüldü. Işınlama süresi açısından bakıldığında ise en az süre DÇYK planı ile elde edildi. SÇYK KK planlarında hesaplanan doz akı haritaları DÇYK planının doz akı haritalarıyla karşılaştırıldığında ve %10 filtre uygulandığında segment seviyesinin artmasıyla gama indeks değerlerinin de artış gösterdiği ve 20 segment seviyesinde %97 oranında uyumlu olduğu görülmüştür. Elde edilen KK planlarının hesaplanan ve ölçülen doz akı haritaları karşılaştırıldığında ise, DÇYK planları ortalama % 95 gama indeks değeri verirken, SÇYK5 için %86, SÇYK10 için %94, SÇYK20 için %97 değerleri elde edildi. Sonuç olarak; baş boyun kanserleri tedavisinde SÇKY ve DÇKY tekniklerinin farklı avantajları göz önüne alınarak güvenle kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Statik YART, Dinamik YART, Gama analizi, Tedavi planlama sistemi

In Intensity Modulated Radiotherapy (IMRT), dose intensity is changed with multi leaf collimator (MLCs) in a complicated way for all fields. For this reason, it is neccesary to dosimetrically verify IMRT plans. The main purpose of this thesis is comparing dynamic multisegmented plan with static multi segmented plans in different segment levels (5,10 and 20) for IMRT plans of 10 nasofarengial cancer patients in Eclipse treatment planning system by Varian lineer accelerator in respect to target volume, organs at risk (OAR), monitör unit (MU) values and irradiation time. The second purpose is verifying the accuracy of QA plans which is constituted with same patient group for all plans. Obtained plans are compared by using Dose Volum Histogram (DVHs). IMRT QA plans are constituted. The dose fluence maps of these plans are measured with Electronic Portal Imaging Device (EPID). Gamma analysis of measured and calculated dose fluence maps are calculated by EPIQA with %10 filtration according to %3DD-3DTA criterias. When the plans constituting for all patients are compared doses of both target volume and OAR, they were similar. When MU values of the plans were analyzed, MU values of SMLC plans are calculated %25 less than DMLC plans. With regard to irradiation times, DMLC plans are taking less time. Dose fluence maps of reference DMLC plans are compared with SMLC QA plans with %10 filtration. Than, it is observed that when segment levels are increased, gamma index values are increased too and in 20 segment level it is compatible with %97. When measured and calculated dose fluence maps of QA plans are compared, DMLC plans are resulted %95 gamma index and SMLC5 plans are resulted %86, SMLC10 %94, SMLC20 %97. Consequently, in the treatment of head and neck cancers varied advantages of SMLC and DMLC techniques are observed and might be applied in secure.Keywords: Static IMRT, dynamic IMRT, gamma analysis, Treatment planning systems.