Serviks kanseri yüksek doz hızlı (HDR) brakiterapisinde konvansiyonel ve 3 boyutlu yaklaşımlara göre yapılan planlamaların hedef hacim ve kritik organ dozları açısından karşılaştırılması

Abstract

Lokal ileri serviks kanseri brakiterapisinde farklı tedavi planlama teknikleri kullanılmaktadır. Bu çalışmada tandem-çift ovoid uygulaması yapılmış hastaların 3B görüntüleri kullanılarak konvansiyonel(KONPLAN), konformal(KOFPLAN) ve volümetrik optimizasyon(VOLPLAN) planlamaları yapılmıştır. Planlamalar hedef ve kritik organ dozları açısından karşılaştırılmıştır. KONPLAN için ICRU-38 raporunda belirtilen A noktasına reçetelendirilmiş olup hedef hacim için D90HR-CTV değerlerine bakılmıştır. GEC-ESTRO önerilerine göre 3B planlamalarda hedef hacim için D90HR-CTV değeri; rektum ve mesane için ise D2cc'lik hacimlerin aldığı dozlar bakılmıştır. KONPLAN'da HR CTV'nin aldığı doz ile hedef hacim arasındaki ilişki incelenmiştir. Reçetelendirme dozu 7Gy olarak verildiğinde D90HR-CTV'nin dozunun 623,6-1389,7cGy arasında doz aldığı görülmüştür. Özellikle 21cc altı hacimlerde HR-CTV'ye gereksiz yere fazla doz verildiği görülmüştür. KOFPLAN ile VOLPLAN planlamalarında rektum ve mesane dozları; yanısıra planlama tekniği ile hedef hacim ve kritik organların hacimlerine göre aldıkları doz açısından incelenmiştir. 3B planlama tekniği ve hedef hacim büyüklüğünün, rektum ve mesane dozunu etkileyen bir parametre olmadığı gözlemlenmiştir. Mesane dozları ile mesane hacmi arasındaki ilişki incelendiğinde planlama tekniğinin mesane dozunu etkileyen bir parametre olmadığı gözlemlenmiştir(p=0,68). Rektum dozları ile rektum hacmi ilişkisi incelendiğinde rektum hacmi 60cc'den fazla olduğunda arada istatistiksel anlamlı fark olduğu görülmüştür(p=0,007). Büyük hacimli rektumun korunmasının KOFPLAN ile VOLPLAN'lara göre daha başarılı olduğu gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, KONPLAN'larda, HR-CTV'nin yüksek doz almasının sebebi A noktasının HR-CTV'nin oldukça dışında olmasından kaynaklanmaktadır. HDR brakiterapisinde dozun hacime göre reçetelendirilmesi standart bir noktaya (A noktası) göre belirlenmesine göre hedef ve kritik organ dozları açısından daha sağlıklıdır. Özellikle brakiterapi uygulamasında HR-CTV'nin 21cc den küçük olduğu durumlarda normal dokuların gereksiz yüksek doz alması ve bunun sonucunda komplikasyon gelişme riski bulunmaktadır.

Several treatment planning techniques are used in brachytherapy of locally advanced cervical cancer. In this study we aimed to compare 2-dimensional conventional(CONV), 3-dimensional conformal(CONF) and 3-dimensional volumetric optimized(VOL) treatment plans of patients treated with tandem-ovoid applicators. Plans are compared in terms of target and critical organ doses. In 25 locally advanced cervical cancer patients doses were prescribed to the A point for CONV plans according to ICRU-38 report. D90HR-CTV doses were calculated therafter. The D90HR-CTV doses for target volume and D2cc doses for rectal and bladder was calculated according to GEC-ESTRO recommendations. We calculated HR-CTV doses for CONV plans and relation between the target volume and HR-CTV dose was investigated. When the prescribed dose was set to be 7Gy, we found that D90HR-CTV dose ranged between 623,6 – 1389,7cGy. Exclusively, for tumors less than 21cc during brachytherapy, unncessary high doses were given to the HR-CTV. We have also evaluated rectal and bladder doses as well as analysed relation between target doses and critical organ volumes for CONF and VOL plans. We could not find any relation between 3-dimensional treatment technique and critical organ volumes in terms of rectal and bladder doses for CONF and VOL treatment plans. We could not find any relation between bladder doses and bladder volume in terms of type of 3-dimensional plans(p=0.68). When we evaluated the relation between rectal doses and rectal volume, we observed a staistically signicicant difference for patients with rectal volume more than 60cc(p=0.007). We found CONF technique more succesful compared to VOL plans in terms of rectal protection. As a conclusion, the main reason for unnecessarily high doses for HR-CTV in patients treated with CONV plans is the location of A point much far away from the tumor. It is much more healtier and safer to prescribe the dose according to the tumor volume instead of A point in terms of target and crtical organ doses. Exclusively, for tumors less than 21cc, during brachytherapy, there is a high risk of unncessary dose exposure to the crticial structers like bladder and rectum which may cause late complications.