Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sembolik oyunların küçük grupla öğretiminde canlı modelle ve video modelle öğretimin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara sembolik oyunların öğretiminde küçük grup öğretimi biçiminde sunulan canlı modelle öğretim ve video modelle öğretimin etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılmasıdır.Araştırma, Eskişehir İli Tepebaşı İlçesi'nde bulunan ve otizm spektrum bozukluğu olan çocukların devam ettiği Yardım Sevenler Derneği Özel Eğitim Uygulama Merkezi'nde yürütülmüştür. Çalışmaya katılan deneklerden biri yaygın gelişimsel bozukluk, ikisi ise otizm tanısı almışlardır. Deneklerin yaşları 11'dir ve araştırmada yer alan deneklerin tümü erkektir. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Araştırmanın canlı modelle öğretim ve video modelle öğretim olmak üzere iki bağımsız değişkeni vardır. Araştırmanın bağımlı değişkenleri ise, garsonluk ile berberlik oyunlarından oluşan sembolik oyunlardır.Araştırma bulguları, küçük grup öğretimi biçiminde sunulan canlı modelle öğretim ve video modelle öğretimin OSB olan çocuklara sembolik oyunların kazandırılmasında, kazanılan sembolik oyunların öğretim sona erdikten sonra da korunmasında, farklı araç gereçlere ve kişilere genellenmesinde etkili olduğunu; edinim aşamasında video modelle öğretimin canlı modelle öğretime kıyasla, kalıcılık aşamasında ise canlı modelle öğretimin video modelle öğretime kıyasla daha etkili olduğunu; genelleme aşamasında ise canlı modelle öğretim ve video modelle öğretim arasında fark olmadığını göstermektedir. Bulgular ayrıca, canlı modelle öğretim ile video modelle öğretim arasında iki denekte video modelle öğretim lehine, bir denekte ise canlı modelle öğretim lehine verimlilik açısından farklılık olduğunu; araştırmada canlı modelle öğretim ve video modelle öğretim sırasında gözleyerek öğrenmenin gerçekleştiğini ve araştırmaya ilişkin hem deneklerin hem de öğretmen adaylarının görüşlerinin olumlu olduğunu ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Canlı modelle öğretim, video modelle öğretim, sembolik oyun

The purpose of this study is to compare the live modeling and video modeling in terms of effectiveness and efficiency on teaching symbolic plays to children with autism spectrum disorder in small groups.The study was carried out with children with autism spectrum disorder who were attending the Benevolent Citizens Foundation Special Education Center at the district of Tepebasi in Eskişehir. One of the participants in the study was diagnosed with pervasive developmental disorder and two of them were diagnosed with autism. The participants were all male at the age of eleven. In the study, adaptive alternating treatments design was used. The independent variables of the study were live video modeling and video modeling presented by small group instruction; the dependent variables of the study were the symbolic plays of acting as a waiter and acting as a barber.The research findings demonstrated that both live modeling and video modeling presented by small group instruction were effective in teaching, maintaining and generalization of symbolic plays to children with autism spectrum disorder. Video modeling was more effective than live modeling in acquisition phase; live modeling was more effective than video modeling in maintenance phase; and there was no difference between live modeling and video modeling in the generalization phase. The findings also revealed that video modeling was more efficient than live modeling for two participants, and live modeling was more efficient than video modeling for one participant. Moreover observational learning was occurred in both live modeling and video modeling; and that not only the participants but also the preservice teachers had positive views about the research process. Keywords: Live modeling, video modeling, symbolic play