Müzik öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerle müzik uygulamalarına ilişkin özyeterlik algıları

Abstract

Öğretmenler eğitim ortamlarında birbirlerinden farklı fiziksel ve zihinsel özellikleri olan öğrencilerle çalışmaktadırlar. Çeşitli yetersizlikleri nedeniyle özel gereksinimli öğrenci olarak isimlendirilen öğrenciler genel eğitim ortamlarında öğretmenlerinden farklı alanlarda dersler almaktadırlar. Özel gereksinimli öğrencilerin genel eğitim ortamlarında aldıkları derslerden birisi de müzik dersidir ve müzik öğretmenleri özel gereksinimli öğrencilere sahip oldukları özyeterlik algıları ile eğitim vermekte, öğrencileri müzik alanında geliştirmeyi hedeflemektedirler. Bu çalışmada müzik öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerle müzik dersi uygulamalarında özyeterlik algılarının düzeyinin incelenmesi hedeflenmiş, bu hedef doğrultusunda araştırmada özel gereksinimli öğrencilere ilişkin müzik dersi uygulamaları yapan müzik öğretmenlerinin özyeterlik algı durumlarının tespitinde kullanılmak üzere `Müzik Öğretmenlerinin Özel Gereksinimli Öğrencilerle Müzik Uygulamalarına İlişkin Özyeterlik Algısı Ölçeği`-ÖYAÖ geliştirilmesi ve ÖYAÖ' nin uygulanması ile müzik öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerle müzik uygulamalarında özyeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. ÖYAÖ' nin geliştirilme aşamasında 253 ve araştırma sorularını cevaplamak için ise 227 müzik öğretmeni ile çalışılmıştır. Likert tipli hazırlanmış olan ölçeğin faktör analizi işlemi sonucunda altı boyuttan oluştuğu ortaya çıkarılmış; bulgulara ulaşmak için frekans, yüzde hesaplamaları; Mann-Whitney-U ve Kruskal-Wallis testleri yapılmıştır. ÖYAÖ' nin geliştirilme aşamasındaki bulgular, ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir. Esas uygulama verilerinden elde edilen sonuçlara göre ise, müzik öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilerle müzik uygulamalarında özyeterlik algılarının müzik öğretmenlerinin mezun oldukları fakülte; özel gereksinimli öğrencinin evinde müzik eğitimi verme; özel gereksinimli öğrencilerin eğitimlerine ilişkin seminer, sertifika programı, proje, kurs vb.' ne katılma; kendilerine ait müzik dersliği olma ve görev yaptıkları okulda rehber öğretmen olma değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar gösterdiği görülmüştür. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın ve uygulamalar çerçevesinde tartışılmıştır.

Teachers work with students of varying physical and mental characteristics. Students with different deficiencies labeled as students with special needs get specialized tutoring from their teachers in formal education settings. Students with special needs get music lessons in their formal settings too. Music teachers teach these students with their self sufficiency perceptions and aim to foster these students in the field of music. In this goal, it is aimed to develop a measurement scale of self-sufficiency perception (SSPS) as well as exploring these scales in the procedures applied while teaching music to the students having mainstream education. In the development stage of SSPS, studies were conducted with 253 teachers and these questions were applied to 227 teachers. SSPS was prepared in likert scale type and after factorial analysis it is revealed that it has six dimensions. For reaching the findings, frequencies, percentages, Mann-Whitney-U and Kruskal Wallis tests are conducted. Findings revealed in the development stage of SSPS revealed that the scale is valid and reliable. According to the results obtained from main study, self sufficiency perceptions of the teachers vary in relation with variables like their higher education faculties, private tutoring activities conducted at homes of learners with special needs, seminars, conferences, projects, certificate programs and courses they have participated having a private music class at school, being a teacher of the school they give courses. The results obtained in the light of these data were analysed in the light of literature review and applications in the field.