Osmanlı`dan Cumhuriyet`e Ayasofya

Abstract

Tarih'in en eski dönemlerinden itibaren İstanbul denilince akla gelen ilk mabed Ayasofya'dır. Bizans döneminde kilise, Osmanlı'da Fatih'ten itibaren sadece cami olarak hizmet vermiştir. Fatih'in vakfiyesi ile vakıf eseri yapılmıştır. Osmanlı'da etrafına yapılan ek bina ve eserlerle külliyeye dönüştürülmüştür. Osmanlı zamanında yapılan tamir, bakım restorasyon çalışmalarıyla günümüze kadar ayakta kalabilmiştir. Fossati'nin restorasyon çalışmalarıyla müzeye dönme aşaması başlamıştır. Ayasofya, Amerika'da kurulan Bizans Araştırmaları Enstitüsü'nün Başkanı olan T. Whittemore'un Cumhurbaşkanı Atatürk'ten restorasyon iznini alması sonucu 1930'larda başlayan mozaik çalışmaları neticesinde Atatürk'ün emri ile müze olmuştur. Demokrat Parti'nin iktidara geldiği 1950'li yıllarda oluşan demokrasi havasından faydalanan aydınlar ve halk Ayasofya'nın yeniden camiye dönüştürülmesi için mektuplar, öneriler, eleştiriler sunmuşlardır. Ayasofya cami olarak ibadete açılamamış ancak yanındaki Hünkâr Mahfili 1980'lerde mescit olarak ibadete açılmıştır. Kilise, külliye ve müze dönemlerini yaşayan Ayasofya, ülkemizde her dönemde en çok ziyaretçi alan eserlerin başında gelmektedir.

Ayasofya (Hagia Sophia) can be regarded the first remembered temple when İstanbul is told since the oldest periods of history. Hagia sophia is served as a church in the period of Byzantium, as only a mosque in Ottoman since fatih sultan Mehmet. It has been a foundation work by fatih's monument . It has been converted to a kulliya with additional structures and works built at otoman. It has been able to staystable until nowadays by repair and maintenance Works in Ottoman time. Phose of museum's conversion has been started by fossati's restoration work. Hagia sophia has become a museum by Atatürk's order, as a conclusion of mosaic studies starded in 1930s by T.Whittemore, the president of Byzantium Research Institue based in America, allowed by Atatürk to restorate it.Making use of the democratic atmosphere happened by Democratic Party's being power in 1950s, people and intellectuals have offered letters, suggestions, criticisms to convert Hagia Sophia to a mosque again. It has not been able to open as a mosque but Sultan's loge next to has been opened to pray as a mosque . Hagia Sophia which lived in the period of church, kulliya, muesum is one of the most visited tepmles in our country .