`Samsun` Vilâyet Gazetesinin Samsun basın ve yayın tarihindeki yeri ve önemi (1932-1939)

Abstract

Samsun'da ilk matbaa 1887'de Hüseyin Avni Bey tarafından kurulmuştur. Samsun'da yayımlandığı bilinen ilk gazete II. Meşrutiyet'in hemen ertesinde, 15 Ağustos 1908'de Avni-zâde Cemil Bey tarafından çıkarılan `Aks-ı Sadâ`dır. Bundan başka Samsun ve çevresinde 1908-1925 yılları arasında birçok gazete ve mecmua çıkarılmıştır. `Samsun` gazetesi devletin resmi yazışmalarının, tebliğlerin ve kanunların yayınlandığı, vilayetin ilk resmi gazetesi olması bakımından ayrıca bir öneme sahiptir. Canik bölgesinin merkezi olan Samsun, Osmanlı idaresinde önce Amasya daha sonra da Sivas Vilayetine bağlanmıştı. 1839 ilan edilen Tanzimat Fermanı ile Sivas'a bağlı bir sancak olarak idare olunan Samsun, bundan sonra Trabzon Vilayetine bağlanmıştır. Bir ara Müstakil Sancak haline dönüştürülen Samsun, daha sonra da tekrar Trabzon'a bağlanmıştır. XIX. Yüzyıl sonlarında Trabzon Vilayetinin sancağı durumunda olan Canik, idari bakımdan; Samsun (sancak merkezi), Kavak, Ünye, Çarşamba, Fatsa, Bafra, Alaçam, Terme ve Akçay'dan oluşan kaza ve nahiyelere ayrılmıştır. II. Meşrutiyet Dönemi'nde Trabzon'dan ayrılan Samsun Sancağı, Cumhuriyet Dönemi ile birlikte vilayete dönüştürülmüştür. `Samsun` Vilayet Gazetesi için de yeni bir süreç başlayacaktı. 1911'de Tahrirat Müdürü olan Semih Fethi'nin gayretiyle gazete çıkarılmıştır. 1924'te `Canik` ismiyle yayınlanan ve resmi haftalık gazete olarak seksen iki sayı çıkan bu gazete 1926'da `Samsun` adıyla yayınlanmaya başladı. Bunda Samsun valisi Kazım Paşa'nın katkısı büyüktü. Araştırma konumuz için `Samsun` Vilayet Gazetesi'ne ait 1932-1939 yılları ait nüshalar tarandı. Dahili, harici, iktisadi, sosyo-kültürel haberler incelendi. `Samsun` Vilâyet Gazetesi'nin 1932-1939 yılları arasında yayınladığı nüshalar yeni kurulmuş Türkiye'nin yeniden yapılanma, kalkınma ve kurumsallaşma çabalarının olduğu bir döneme denk gelir. Dolayısıyla haberler ve yayınlanan makaleler savaştan çıkmış yeni bir devletin yansımasıdır. Yapılan reformlar ve inkılâp hareketleri, ilk seçimler ve çoklu partili sisteme geçiş denemeleri, genel nüfus sayımı ve ilk resmi nüfus sonuçları gibi önemli konulara sıklıkla rastlanmaktadır. Bunun yanı sıra ülkenin ekonomik problemleri ve yeni politikalar geliştirme çabaları, ülke genelinde ticaretin artırılmasının önemi, yeni pazar arayışları, sanayileşme, üretimin canlandırılması konuları üzerinde de önemle durulmuştur.

The first printing press in Samsun was founded in 1887 by Hüseyin Avni Bey. The first newspaper to be published in Samsun is the Aks-ı Sadâ 'issued by Avni-zâde Cemil Bey on August 15, 1908, just after the II. constitutional monarchy. In addition, there were many newspapers and magazines in Samsun and around 1908-1925. However, among them, the Samsun newspaper is also of importance as it is the first official newspaper of the province in which official correspondence, communiqués and laws of the state are published. Samsun Gazetesi, Samsun after being a Turkish Governor Jurisdiction before the World War I in 1911, the Director of the Secretariat in Samsun, it was published with the effort ofSemih Bey After Samsun became a province in 1924, Canik became the official weekly newspaper of the Samsun Sanjak. The copies of 1932-1939 belonging to Samsun Province newspaper were scanned and the internal, external, economic and socio-cultural news published in the newspaper between these years were examined and the panorama of that period was tried to be drawn. The copies published bySamsun Province newspaper between the years 1932-1939 and the newly established Turkey's reconstruction, development and corresponds to a period where the institutionalization efforts. So the news and the articles published revive the first years of a new state out of the war. Significant issues such as reforms and reform movements, attempts to transition to the first elections and multi-party system, the general census and the first official population results of the Young Republic are frequently encountered. In addition, the economic problems of the Young Republic and efforts to develop new economic policies, the importance of increasing trade in the country and the search for new markets, industrialization and revitalization of production were also emphasized. Samsun Province Newspaperwas the voice of the administrators of the state and Samsun province and worked in great harmony with these institutions.