Çağdaş sanatta karşı metaforlar

Abstract

Bu çalışma Gazi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı'nda (GGSER) yapılmıştır. Çağdaş sanat tanımının yapıldığı tarihten günümüze, sanat akımları içerisinde, karşı olma, muhalif olma anlamlarını taşıyan karşı olgusu 'dilin düş evreni' olarak tanımlanan metafor kavramı üzerinden ele alınmıştır. Bu konuda öne sürülen görüşler, araştırmacının uygulama çalışmalarında - okuma, gözlemleme, inceleme gibi safhalardan süzülüp – deneyimlenerek gerçekleştirilmiştir.Sanatta metafor, nesneler aracılığıyla sanatçının göstermek istediği imgeleri yeniden anlamlandırmaktır. Bu anlamlandırmayı çözümleyen, göstergebilimdir. Göstergebilimin ana kavramları olan gösteren ve gösterilen ilişkisini okumak, metaforları anlamlandırmada bize yardımcı olurken sanatın simgelerle olan bağları da düşüncenin biçimlendiği yerde ortaya çıkar.Umberto Eco, metaforu, `düşüncenin biçim ile açıklanması` olarak görür (Eco, 1992: 79). Kavramın zihinsel değişikliğe uğrayarak bir şeyi gösterirken başka bir şeyi imlemesi, metaforların çok katmanlı yapısıyla ilişkilidir. Düşünce, zihinde nasıl bir biçime dönüşürse sanatçı da zihnindeki tasarımını göstergelerle imgeye dönüştürür. Sanatçının nesnelerle kurduğu biçim-içerik ilişkisi diyalektik bir ilişkidir ve sanat yapıtının derinliğini oluşturur.Tezin ana örgüsü olan 'karşı metafor' kavramı teorik düzlemde, sosyoloji, felsefe, dil bilim ve göstergebilim gibi sosyal bilim alanındaki okumalar, çağın sanatçılarının beslendikleri tarihsel ve güncel referanslı olaylarla birlikte ele alınmıştır. Sanatçının dünyası, çağın getirdiği sosyolojik, ekonomik, politik değişimlerle birlikte şekillenerek düşünen, sorgulayan ve eyleyen sanatçı tipini doğurur. Batıda ve ülkemizde bu bağlamda sanatçıların ürettikleri pek çok yapıt, titiz bir elemeden geçirilip bireysel çalışmalarla ilişkilendirilerek sınırlandırılmıştır.Son bölüm, politik ve toplumsal bağlamda metaforik anlatımlar içeren disiplinlerarası pratiklerden oluşur. Araştırmacı, politik ve toplumsal düzlemde şekillendirdiği sanat anlayışını, resim, video, yerleştirme veya farklı araçlarla geniş bir platformda anlatabilme olanağına kavuşturmuştur. Ayrıca tez süresince okunan kitaplar, görsel deneyimler, izlenen filmler ve sanat yapıtlarının bıraktığı etkiler, düşüncelerde şekillenerek, sözün, imgede yer bulmasına olanak sağlamıştır. Metafor kavramı, yapılan uygulamalarda biçim, içerik ve teknik, dil ve dilsel çözümlemeler felsefi ve politik düzlemde anlamlandırılmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler : Metafor, dil, göstergebilim, anlamlama, simge

This study has been undertaken at Department of the Painting of the Gazi Fine Arts Institute (GGSER). The phenomenon called counter which means dissent, oppositeness in art movements has been analyzed through the concept of metaphor, which is described as the `dream universe of language,` from the date of definition of contemporary art to today. Opinions expressed about this issue were experienced by the researcher during her practical studies by filtering them through various phases such as reading, observing, and analyzing. In arts, metaphor means the reinterpretation of images that an artist wants to show by using objects. It is the semiotic which analyzes that interpretation. Understanding the relationship between the exhibiter and the object that is being exhibited helps us in interpreting metaphors while the links between the art and symbols emerge at the point where thought is shaped. Umberto Eco describes a metaphor as `an explanation of thought through shape (Eco, 1992: 79). It is related to the multi-layer structure of metaphors that a concept by being undergone a mental transformation shows something while alluding to something else. A concept undergoes a mental transformation and denotes one thing while alluding to another, which is related to the multi-layer structure of metaphors. An artist turns a design on his or her mind into a symbol by using indicators - just like a thought turns into a shape on a person's mind - because the relationship between shape and content with which an artist establishes an internal bond and forgets ordinary knowledge of objects for a while is a dialectic relationship and constitutes the depth of the work of art. Counter-metaphors were analyzed on theoretical plane while readings in the field of social sciences, including sociology, philosophy, linguistics, and semiotics were analyzed alongside with historical and current events feeding contemporary artists. An artist's world is shaped by contemporary sociological, economic, and political transformations and creates an artist who thinks, questions, and acts. Many works of arts created by artists in the West and in our country in that context have been meticulously screened and limited by linking them to individual works. The last section consists of interdisciplinary practices comprising metaphoric explanations in political and social contexts. The researcher had the opportunity to explain her understanding of art shaped on political and philosophical planes in a wide range of platform by making use of pictures, video, placement, or different tools. In addition, the effects of books read, visual experiences and films and works of art watched during the thesis acquired a form in thoughts and permitted words to secure a place in symbols. An attempt was made to assign a meaning to the concept of metaphor on philosophical and political planes through analyses focusing on form, content, technique, and language.Key Words : Metaphor, language, semiotics, interpretation, symbol