Amasya Arkeoloji Müzesinde bulunan işlemeli peşkirlerin incelenmesi ve yeni tasarımlar

Abstract

Araştırma konusu olarak, Amasya ili Arkeoloji müzesinde bulunan el işlemeli peşkirler ve yeni tasarımları ele alınmıştır. Müze deposunda bulunan ve farklı özelliklerde seçilen 40 adet el işlemeli peşkir, araç- gereç özellikleri, teknikleri, renk, motif ve kompozisyon özellikleri incelenmiş ve yeni tasarımları yapılmıştır. Seçilen ürünlerin fotoğraflarıyla birlikte bilgi formları düzenlenmiştir. Geleneksel kültürümüzde yer alan peşkirler günümüzde kullanım alanlarını yitirmişlerdir. Bu araştırma ile Amasya İli Arkeoloji Müzesinden bulunan el işlemeli peşkir örnekleri belgelenmiş ve bu alanda eksikliği hissedilen bilimsel bir doküman hazırlanmıştır. Bu amaç ile farklı özelliklerde seçilen 40 peşkirin yüzdeleri hesaplanarak tabloları oluşturulmuştur. Araştırmada incelenen peşkirlerde işleme tekniği olarak en çok verev sarma kullanıldığı tespit edilmiştir. Dokuma tekniği olarak ise bütün peşkirler bezayağı dokuma ile dokunmuştur. Kenar temizleme tekniklerinde en çok saçak bağlamanın kullanıldığı belirlenmiştir. Dokumalarda kullanılan renklerde pamuğun doğal rengi olan beyaz ipliğin en çok kullanıldığı tespit edilmiştir. Araştırmada farklı özelliklerde seçilen 40 adet peşkirin işleme tekniklerinde kullanılan renklerde en çok beyaz tel kullanıldığı tespit edilmiştir. Motif özelliklerinde geometrik biçimde en çok rozet motifi kullanılırken, bitkisel motiflerde ise en çok yaprak motifinin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre el işlemeli peşkirlerin geliştirilmesi ve farklı alanlarda kullanımlarının arttırılmasına yönelik önerile sunularak yeni tasarımlar ve uygulamaları yapılmıştır.

This study explores peshkirs in the museum of archaeology in Amasya and their new designs. A total of 40 peshkirs which were selected among those of different characteristics from the storage of the museum were examined in terms of equipment, techniques, colour, motives, composition and they were redesigned. Photographs of the selected works and information forms were arranged. Peshkirs, which were created and existed in the traditional Turkish culture, are outdated today. With this study, peshkir samples in the museum of archaeology in Amasya were documented and a scientific document was prepared, which was an absence in this field. To this end, percentages of 40 peshkirs that were selected among those of different characteristics were calculated and their tables were formed. It was found that biased winding was used the most as the knitting technique for the sample peshkirs. As for the weaving technique, it was found out that all peshkirs examined were woven with plain weaving technique. On the other hand, the study revealed that fringe binding was the most commonly used edging technique. It was established from the results of the study that white thread, which is the natural color of cotton, was most commonly used in weaving. Likewise, white string was recorded as the most frequently used color in knitting technique for 40 peshkirs selected for the study. Findings of the study also revealed that rosette motives were most commonly used geometric shapes while leaf motives were leading plant motives on the peshkirs examined. In line with these results and findings, recommendations were presented regarding the development of peshkirs and expanding their areas of use. Moreover, new designs and practices were made for the peshkirs examined.