Türkiye`de çağdaş sanatta yerleştirme (enstalasyon) ve kültür

Abstract

Bu araştırma, Türkiye'de 1980 ve 2015 yılları arasındaki, kültür bağlamındaki yerleştirme (enstalasyon) kategorisinde sergilenen çalışmaları incelemektedir. Bu kapsam doğrultusunda, literatür taraması yapılarak, ilgili yerleştirmeler dokümante edilmiş ve bu çalışmalara ilişkin detaylı bilgiler bir araya getirilmiştir. Tezin araştırma ve gelişim sürecinde; yerleştirme çalışmalarının günümüzdeki anlamıyla nasıl ortaya çıktığı, hazır-yapımlar ve türleri, mekânla ilişkisi ve mekânın dönüşüme uğraması, nesnenin hem biçimsel hem de anlamsal yapıbozumu gibi konular düşünsel ve kavramsal boyutlarıyla araştırılmış ve tartışılmıştır. Ayrıca kültür endüstrisi ve postmodernitenin kültürle olan diyaloğu ve bunun ortaya koyduğu bir takım angajmanlarla ve teknolojik gelişmelerle, küreselleşmenin toplumsal kültür yapısı üzerine etkileri ele alınmış, yerel kültürün uğradığı dönüşümlerden bahsedilmiştir. Türkiye coğrafyasına özgü yerel nitelikteki kültürel konularla birlikte, işlevsel yerel kültür nesnelerinin içerikte yerleştirmeye ne şekilde dâhil olduğu ve sanatçıların aynı zamanda disiplinlerarası bir yaklaşımla toplumsal yapıyı etkileyen kültürel meseleleri işleyişi vurgulanmıştır. Bu araştırmada; sanatçılar, küratörler, sanat tarihçileri ve alanında uzman kişilerle olan görüşmeler ve literatür taraması tezin veri toplama yöntemini; yazarın bu araştırma ile ilgili gerçekleştirdiği yerleştirme üretimleri de, tezin uygulama yöntemini oluşturmuştur. Tez içeriğinde ise genel olarak, gündelik yaşamda geçmişten bu yana kültürel olguların, yerel nitelikteki nesnelerin ve hazır-yapımların, kavramsal sanat ve yerleştirme ile olan etkileşimine, biçimsel değişimine ve farklı bağlamsal dizgelerle kurgulanmasına değinilmiştir. Tezde çalışmalarla birlikte yer alan sanatçıların sanatsal özgeçmişleri, tanıtıcı bilgiler ve ele alınan ilgili konuyla alakalı ek veriler konunun tüm yönleri ile anlaşılması açısından bir arada aktarılmıştır. Otuz beş yıllık bir dönemle sınırlandırılan ve öncesinde on yıllık geçmiş dönemi de ele alan bu araştırmada, kavramsal çerçevesi ve içeriği, kültür bağlamındaki işlerden oluşan 12'si Türkiyeli ve 2'si yabancı olmak üzere 14 sanatçıdan, her bir sanatçının en az bir çalışması ele alınmış, toplamda 30 çalışma incelenmiştir. Türkiye'de, kültür bağlamında yerleştirme ortaya koyan yerli ve yabancı sanatçıların, bu bağlamı ele alırken konu olarak aralarında farklılıklar bulunduğu görülmüştür. Tezin son bölümünde, bu konu üzerine yapılmış araştırmalardan ve incelenen sanatsal üretimlerden yola çıkılarak, uygulamalar gerçekleştirilmiş; araştırma konusunun belirlenen bağlamları doğrultusunda, mekânsal işler ortaya konmuştur.

This research examines the works between 1980 and 2015, which were exhibited in the installation practical category on the local cultural content in Turkey. Within this scope; the literature has been searched, the relevant installations have been documented and detailed information on these studies has been collected. The topics covered and discussed in the research and development process of the thesis are as follows: the way in which the installation practice emerged in the present sense, the ready-mades and types, the context, the relation with the place and transformation of the place, the investigation of the object with both intellectual and conceptual dimensions of both formal and semantic deconstructions. It also discusses the dialogue of the popular culture and postmodern with the culture and its implications for technological developments, the culture industry and the impact of globalization on the social culture structure, and the transformation of the locality has been mentioned. Along with Turkey's geography-specific local cultural issues, how functional local cultural objects are involved in the matter and, with an interdisciplinary approach, artists perform cultural issues that affect social structure are emphasized. In this research, interviews with artists, curators, art historians and interviews with experts in their fields constituted the method of collecting data; the installation productions that the author made about this research also constituted the applying method of the thesis. In the thesis context, cultural phenomena in daily life, interaction of local objects and ready-mades with conceptual art and installation, formal change and construction of different contextual systems have been mentioned. In addition, along with the works, the artistic background of the artists in the thesis, information on them and additional information related to the topic have been also presented. Therefore, these data have been put together in terms of understanding of all aspects of the installations and artists.This study was limited to a period of thirty-five years, and it also covered the previous ten-year past. In this research, at least one installation work of each 14 artists, 12 from Turkey and 2 foreign, have been examined, consisting of the conceptual framework and content in the cultural context. A total of 30 works were examined related to this subject and it was seen that there are differences while artists deal with this context as a subject. In the last part of the thesis, applications were carried out from the researches and examined artistic productions on this subject; spatial works have been produced in the context of the research context.