Isırgan bitkisinden lif elde etme yöntemleri ve tekstil yüzey çalışmaları

Abstract

Isırgan otu yüzyıllardır bitkisel ilaç ve yiyecek olarak tüketilmektedir. Bunun yanında geçmişte pek çok ülkede elyaf kaynağı olarak kullanıldığı bilinse de daha sonra çeşitli nedenlerle üretimi yok denecek kadar azalmıştır. Günümüzde ise tekstil sektöründe doğal lif ve ekolojik ürün geliştirilmesi ile ilgili araştırmalar tekrar gündeme gelmiştir. Isırgan bitkisinden lif elde etme yöntemleri çeşitli ülkelerde araştırılırken, ülkemizde bu tür çalışmalara pek rastlanmamakta, kendiliğinden yetişen ısırgan bitkisinin bu konudaki eksikliği giderme açısından değerlendirilmesinin önemli olduğu düşünülmektedir. Karadeniz Bölgesi'nde bolca bulunabilen ısırgan otu, masrafsızdır ve zengin bir doğal lif kaynağıdır. Bu düşünceden yola çıkılarak planlanan bu çalışmada toplanan ısırgan bitkisinin cinsi laboratuvar ortamında belirlenmiş; hasattan iplik üretimine kadar izlenen tüm aşamalar geleneksel ve endüstriyel yöntemler kullanılarak bizzat araştırmacılar tarafından gerçekleştirilmiştir. Ön çalışmalarda geleneksel yöntemle elde edilen ısırgan liflerinin eğrilmesinde zorluklarla karşılaşıldığından, endüstriyel yöntemle iplik elde etme aşamasında ısırgan lifi pamuk lifi ile harmanlanmıştır. Open end ve ring iplik olarak iki farklı şekilde elde edilen ipliklerin numaraları belirlenmiş ve mukavemet testleri yapılmıştır. Pamuk karışımlı ring ısırgan ipliği ile örme kumaş denemesi yapılmış; numune çalışmanın dokuma kumaşlara göre daha yumuşak ve elastikiyetinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Isırgan bitkisinin medikal özelliklerinden dolayı yumuşak ve esnek bir yüzeye sahip kumaş elde edildiği takdirde özellikle sağlık ve spor alanlarında değerlendirileceği düşünülmektedir. Nihai olarak iplik üretim performansı için yüksek oranda mukavemet gerektirmeyen bandaj vb. gibi alanlarda kullanımının uygun olacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Lif, Isırgan otu, Ekoloji, Çürütme, Eğirme, Urtica dioica L.

Stinging nettle has been consumed for centuries as herbal medicine and food. In spite of its awereness as the use of fibre in many countries in the past, its production decreased to very low levels for various reasons. Nowadays, researches on the development of natural fibers and ecological products in the textile sector have been popular again. While the methods of obtaining fibre from nettle plant have been investigated in various countries, such studies are rarely encountered in our country and it is considered that it is important to evaluate the nettle which grows spontaneously in terms of eliminating the deficiency in this subject. Nettle, which can be found in abundance in the Black Sea Region, is inexpensive and a rich source of natural fiber. The planned study was derived from this idea and the type of the nettle to be collected was determined in the laboratory; all stages followed from harvest to yarn production were carried out by the researchers themselves using traditional and industrial methods. Since the nettle yarn obtained by the conventional method was found to be difficult to spin, the nettle fiber was blended with cotton fiber in the industrial method. The number of yarns obtained in two different ways as open end and ring yarn were determined and strength tests were performed. Cotton blended ring nettle yarn and knitted fabric were tested; it was found that the sample work was softer and more elastic than the woven fabrics. Due to the medical properties of the nettle plant is thought to be evaluated in health and sports fields if a fabric with a soft and flexible surface is obtained. Ultimately it is thought to be suitable for the use in areas such as bandage and the like, which do not require high strength of yarn production performance.Key Words: Fiber, Nettle, Ecology, Rot, Spinning, Urtica dioica L.