Radyolojik görüntüleme yöntemleri eşliğinde kullanılan iğne tiplerinin tanısal etkinlikleri: Tavşan karaciğeri üzerinde deneysel çalışma

Abstract

VII. ÖZET AMAÇ Çalışma, günümüzde piyasada bulunan ve yaygın olarak kullanılan değişik biyopsi iğneleriyle elde edilen materyallerin histopatolojik kalitesinin değerlendirilmesi, iğnelerin tanısal etkinliklerinin araştırılması ve birbirleriyle karşılaştırılması amacıyla planlanmış, bu konuda yapılmış olan çalışmalardan farklı olarak, gerçeğine uygun olması düşüncesiyle ultrasonografi eşliğinde ve canlı denekler üzerinde ve çift kör olarak yapılmıştır. GEREÇLER VE YÖNTEM Çalışmada, uzman veteriner hekim denetiminde, standart özelliklerde, beş adet deney tavşanı canlı denek olarak kullanılmış, ultrasonografi gözlemi altında, altı değişik iğne ile toplam 90 biyopsi yapılmıştır. Çalışmada kullanılan iğneler, tümü 18 G kalibrasyonda olmak üzere, farklı tip ve konfigürasyonda olan Autovac, Bard, Pro-Cut, Pro-Mag, SLB ve ASAP 18'dir. Elde edilen materyaller, kullanılan iğne tipi ve girişim sırası konusunda bilgilendirilmeyen bir patoloji uzmanı tarafından histopatolojik olarak değerlendirmiştir. Değerlendirmelerde kriter olarak, daha önceki araştırmalarla etkinliği gösterilmiş olan kriterler kullanılmıştır. Buna göre, dokunun total alanı (uzunluk * genişlik), sağlam portal triad sayısı gibi ölçülebilen değerlerin yanısıra, her birine 0 ile 3 arasında değerler atanmış olan doku fragmentasyonu, 'crush' artefaku ve tanısal yeterlilik skorları ve bunların toplamı olan `total histopatolojik skor`u kapsayan bir dizi skoral değerlendirme yapılmıştır. Tanımlanan herbir kriter, herbir iğne için istatistiksel olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca kullanılan iğneler gerek tasarım gerekse kullanım olarak farklı olduklarından, tiplerine göre gruplandırılmışlar ve bu gruplar da birbirleriyle karşılaştırılmalardır. 58BULGULAR Tüm girişimler değerlendirildiğinde, toplam 90 biyopsinin sadece 8'inde (% 8,88) tümüyle yetersiz ya da değerlendirilemeyecek nitelikte; bir diğer deyişle, tanımlanan kriterlere göre '0' (Sıfir) skorlu bistopatolojik spesimen elde edildi. Autovac ve SLB iğnelerinde sıfır biyopsi biç gözlenmezken, Bard ve Pro-Cut üçer, Pro-Mag ve ASAP'ın birer kez başarısız oldukları gözlenmiştir. Elde edilen materyalin uzunluğu gözönüne alındığında, Autovac, SLB ve Pro-Mag'ın diğer iğnelere olan üstünlüğü dikkati çekmiştir. Genişlik sözkonusu olduğunda, SLB ve Autovac' ın diğer dört iğneden istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha iyi olduğu görülmüştür. Ayrıca, SLB ile Autovac arasında da istatiksel olarak fark bulunmuş ve bu kriter için SLB'nin daha iyi olduğu ortaya çıkmıştır. Biyopsi materyalinin niceliğinin belirlenmesi için daha nesnel bir yaklaşım olan ve uzunluk ile genişliğin çarpımı olarak hesaplanan 'alan' kriteri gözönüne alındığında, SLB, Autovac ve Pro-Mag diğer iğnelere göre üstünlük göstermişlerdir. Mikroskopik incelemede bütünlüğü bozulmamış portal triad sayısı kriter olarak alındığında, istatistiksel olarak, bu kriter için SLB'nin belirgin üstünlüğü göze çarpmıştır. Autovac'm, SLB'den daha az olmak üzere, diğer iğnelere göre daha iyi portal alan elde ettiği belirlenmiştir. Toplamı 0 ile 9 arasında değişen 'total histopatolojik skor'u oluşturan, herbiri 0 ile 3 arasında değişen puanlar ile değerlendirilmiş fragmentasyon, crush artefaktı ve tanısal yeterlilik kriterleri açısından sonuçlara yaklaşıldığında, fragmentasyon için, SLB ve Autovac'ın 'crush' artefaktı için, Autovac'ın diğer iğnelere göre daha iyi olduğu görülmüştür. Tanısal yeterlilik kriteri için ise, Autovac'm, SLB ve Pro-Mag dışındaki diğer iğnelerden; SLB'nin de Autovac ve Pro-Mag dışındaki diğer iğnelerden istatistiksel olarak daha iyi olduğu saptanmıştır. 59Total histopatolojik skor için ortaya çıkan sonuçlar istatistiksel olarak değerlendirildiğinde, Autovac ve SLB'nin, eşit oranda olmak üzere, diğer iğnelere göre daha iyi sonuçlar gösterdiği görülmüştür. Autovac ile Bard, Pro-Cut ve ASAP arasında belirgin fark gözlenirken, SLB ve Pro-Mag ile Autovac arasında anlamlı fark bulunmamıştır. SLB'nin, Bard ve Pro-Cut'tan daha iyi olduğu görülmüştür. Pro-Mag ile hiçbir iğne arasında istatistiksel anlamlı fark gözlenmediği gibi sonuçlan Autovac ve SLB'den daha kötü olan iğnelerin kendi aralarındaki sonuçlan arasında da fark gözlenmemiştir. SONUÇ Çalışmamızın sonuçlan gözönüne alındığında, otomatik iğne ve tabancaların, manuel kullanımlı iğnelere olan üstünlüğünün bir kez daha ortaya çıktığı görülmektedir. Nitekim, hemen tüm kriterler için en kötü sonuçlar, manuel bir iğne olan Pro-Cut ile alınmıştır. Otomatik iğneler arasında değerlendirme yapıldığında, önceki çalışmalardan farklı olarak, etkinliklerinin sınırlı olduğu tanımlanan Autovac ve SLB'nin, bildirilenin aksine, karaciğer biyopsilerinde oldukça iyi sonuçlar verdiği dikkati çekmektedir. Bu sonuçlar, önceki çalışmalarda referans iğne olarak tanımlanan Biopty (Bard) ile alınan sonuçlara göre belirgin üstünlük göstermektedir. Değerlendirmeye alınan diğer iğnelerden, Pro-Mag ve ASAP 18, biyopsi materyalinin kalitesi konusunda orta derecede sonuçlar vermişlerdir. Bunlardan, gerek tasarım gerekse mekanizma olarak Biopty'ye benzeyen Pro-Mag, elde ettiği sonuçlarla bu iğneye alternatif olabilecek durumdadır. Otomatik biyopsi aletleri ya da biyopsi tabancaları, histopatolojik değerlendirme için yüksek kalitede ve bütünlüğü korunmuş spesimen sağlamakta, yeterli materyal elde etmek için gerekli olan giriş sayışım azaltmakta, biyopsi işlemini kolaylaştırmakta, kullanıcı deneyimininden kaynaklanan farklılıktan azaltmakta ve biyopsi süresini kısaltmaktadır. 60Radyolojik yöntemler ve iğne teknolojisindeki gelişmeler, biyopsi uygulamalarında radyologu birbirinden farklı özelliklerde ancak sonuçta aynı işe yarayan pekçok iğne tipi ile karşı karşıya bırakmıştır. Tek bir iğnenin beklenen herşeyi sağlayamadığı, biyopsinin hangi amaçla yapıldığına bağlı olarak farklı iğnelerden yararlanılabileceğini söylemek olasıdır. İğne tercihi, iğnenin kullanım kolaylığı, uygulayıcının iğneye olan aşinalığı, iğneye kolay ulaşılabilirlik, maliyet ve hepsinden önemlisi iğnenin tanısal etkinliği gibi bir dizi kriter göz önüne alınarak yapılmaktadır. Günümüzdeki bu iğne süpermarketinde en etkin ve yararlı olan iğnenin belirlenmesi için kapsandı ve tarafsız yeni çalışmalara gereksinim vardır. 61