Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda komorbidite, DSM-IV belirti sıklığı ve aile işlevleri

Abstract

ÖZET Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniklerine başvurular arasında sık konan tanılardan biridir. Prevalansının yüksek ve tedavi edilebilir olması nedeniyle önemlidir. Gelişime bağlı olarak, okul öncesi dönemden erişkinliğe kadar değişik görünümler sergileyen inatçı bir sorundur. Çocuğun yaşamında gelişimsel ve işlevsel düzeylerde büyük güçlükler yaratır. Eğer tedavi edilmezse, çocuğun ilerideki yaşamında ruhsal ve sosyal sorunlara yol açabileceğinden erken tanı ve tedavisi önem taşır. Araştırma DSM-IV tanı ölçütlerine göre DEHB tanısı alan 60 çocuk ve anneleri üzerinde yürütülmüştür. DSM-IV semptomlarını taramak için annelere DSM-IV kökenli Turgay Çocuk ve Ergen Davranış Bozuklukları Belirtileri Ölçeği, aile işlevlerini değerlendirmek için FAM III uygulanmıştır. Verilerin yüzde hesabı olarak dökümü yapılmıştır. Sonuçlar değerlendirildiğinde, cinsiyet farkı olmaksızın en sık görülen tipinin DEHB bileşik tip olduğu, yaş ilerledikçe DEHB'nin dikkat eksikliği baskın tipinin fazlalaştığı belirlenmiştir. DEHB'nin erkek çocuklarda daha sık bulunduğu, kızlarda da DEHB'nin dikkat eksikliği baskın tipinin daha fazla görüldüğü saptanmıştır. DEHB ile birlikte en fazla görülen bozukluklar karşıt olma-karşı gelme bozukluğu ve davranım bozukluğu ve DSM-IV semptomlarından en fazla görülen semptom ise `distraktibilite` olarak belirlenmiştir, DEHB'li çocukların ailelerinin işlevleri değerlendirildiğinde, genel olarak normal sınırlar içinde bulunmuştur, ancak özellikle kontrol alanında olmak üzere sorunların arttığı saptanmıştır. DEHB+davranım bozukluklu çocuğu olan ailelerde yönetimde katılık, tutarsızlık gibi kontrol alanlarında ve üstü kapalı, dolaylı, yetersiz iletişim gibi iletişim alanlarında daha belirgin olmak üzere sorunların arttığı belirlenmiştir. 62