Hemodiyaliz esnasında oluşan vücut kompozisyonu değişikliklerini saptamada dual-enerji x-ray obsorbsiyometri ve biyoelektrik impedans ölçümlerinin karşılaştırmalı analizi

Abstract

ÖZET Kronik böbrek yetmezliği (KBY), azalmış protein ve enerji alımı, hormonal değişiklikler, su ve tuz metabolizmasının bozulması, kalsiyum-fosfor dengesinin etkilenmesi gibi bir çok nedenden dolayı vücut kompozisyonunda değişiklikler oluşturur. Vücut kompozisyonunda oluşan değişiklikleri saptama ve izlemede kullanılacak kesin sonuçlar veren yöntemlere ihtiyaç vardır. Dual-Enerji X-Ray absorbsiyometri (DEXA) ve biyoelektrik impedans analiz (BİA), KBY hastalarında vücut kompozisyonunu değerlendirmede sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. Çalışmamızda bir diyaliz seansı sırasında oluşan küçük vücut kompozisyonu değişikliklerini saptamada DEXA ve biyoelektrik impedans ölçümlerinin karşılaştırmalı analizini yapmayı amaçladık. Çalışmaya hemodiyaliz ünitesinde kronik hemodiyaliz programında olan stabil 8 kadın, 7 erkek hasta alındı. Her hasta diyaliz öncesi ve sonrası elektronik tartı ile tartıldı ve ağırlıkları kaydedildi. Diyaliz öncesi ve sonrası DEXA ve biyoelektrik impedans analiz ile vücut kompozisyonu ölçümleri yapıldı. Hastaların DEXA ile yapılan ölçümlerinde diyaliz öncesi ve sonrası değerler karşılaştırıldığında, yağ miktarı ve kemik mineral içerikte meydana gelen değişiklikler istatistiksel olarak anlamlı değilken, yağsız vücut kitlesi ve toplam ağırlıkta istatistiksel olarak anlamlı değişiklikler bulundu ( p< 0.05 ). Biyoelektrik impedans analiz ile elde edilen sonuçlarda diyaliz öncesi ve sonrası yağ miktarı, yağsız doku miktarı, su miktarı değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı değişiklikler saptandı ( p<0.05). DEXA ve biyoelektrik impedans analiz ile elde edilen diyaliz öncesi ve sonrası yağ dokusu ve yağsız doku ortalamaları karşılaştırıldığında ortalamalar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi ve iki yöntem arasında korelasyon mevcuttu. Sonuç olarak; DEXA yağ miktarı, yağsız vücut kitlesi ve kemik doku miktarını belirlemede oldukça duyarlı bir yöntemdir. Gerek kısa dönem gerekse de uzun dönemde diyaliz hastalarında vücut kompozisyonunu belirlemede güvenle kullanılabilir. Biyoelektrik impedans analiz ise, diyaliz hastalarında vücut kompozisyonunu belirlemede daha az güvenilir bir yöntemdir. Bunun yanında hasta başında yapılması, herkes tarafından kullanılabilmesi, noninvazif bir yöntem olması nedeniyle kuru ağırlık belirlemede klinik parametreler ile birlikte biyoelektrik impedans analizi yönteminin kullanılabileceği sonucuna vardık.

SUMMARY Because of decreased protein and energy intake, hormonal changes, disturbances in fluid and electrolyte metabolism and calcium and phosphorus balance and many other reasons, chronic renal failure causes changes in body composition. Reliable techniques are required to determine and follow up changes in body composition. Dual-Energy X-Ray Absorbsiometry ( DEXA ) and bioelectric impedance analysis are the frequently applied techniques to evaluate body composition in chronic renal failure. In the present study, we aimed to perform comparative analysis of DEXA and bioelectric impedance analysis in determination of minor changes in body composition occurring during dialysis session. Eight female, 7 male stable hemodialysis patients were enrolled in the study. Each patient was weighed by the same digital scale before and after dialysis and body composition was measured by DEXA and bioelectric impedance analysis before and after dialysis in each patient. When measurements before and after dialysis by DEXA were considered, changes in fat mass ( FM ) and bone mineral content were not statistically significant, whereas lean body mass ( LBM ) and total weight measurements before and after dialysis differed significantly. When bioelectric impedance analysis was considered, fat mass, lean body mass and water content before and after dialysis were found to be statistically significantly different. When results obtained by DEXA and bioelectric impedance analysis were compared differences in means of FM and LBM were not statistically significant and they were found to be positively correlated. As a conclusion; DEXA is a quite sensitive technique in determination of FM, LBM and bone mineral content and can be used in dialysis patients to determine short and long term changes in body composition. Despite bioelectric impedance analysis is less reliable in determination of body composition, it can be still used in determination of dry weight in conjunction with clinical parameters since it is a noninvasive and easy to perform technique at bedside.