Multipl Skleroz`lu hastalarda nitrik oksid metabolitleri ölçümünün, hastalık aktivite belirticisi olması açısından duyarlılık ve özgüllüğünün değerlendirilmesi ve nörofizyolojik ve nöroradyolojik verilerle korelasyonu

Abstract

ÖZET Multipl skleroz (MS), geç ergenlik ya da erken erişkinlik döneminde başlayan santral sinir sisteminin (SSS) en sık karşılaşılan demyelinizan hastalığıdır. Hastalığın patogenezine ilişkin en güçlü kanıtlar MS' un otoimmun kaynaklı olduğu yönündedir. Birçok faktörün etkilediği düşünülen otoimmun patogenezde rol alan moleküllerden biri de nitrik oksiddir. Birçok in vitro ve in vivo çalışmada patogenezin çeşitli basamaklarında NO' in rol aldığına ilişkin kanıtlar elde edilmiştir. Ancak nitrik oksidin MS patogenezindeki basamaklardan hangisinde ve nasıl bir etkisi olduğu net olarak bilinmemektedir. Yapılan araştırmalarda bu molekülün hastalığın aktif dönemlerinde arttığı bildirilmektedir. Bu nedenle bu çalışmamızda NO' in MS hastalarında aktivite belirticisi olma yönünden araştırılması amaçlanmıştır. Bu çalışmaya son 2 yılda 2 ya da daha fazla atak geçirmiş, akut relaps döneminde başvuran, yakınmaların başlangıcından en fazla 4 hafta geçmiş olan ve immunsupresan ya da immunmodulatör ilaç kullanmayan 24 (15 kadın ve 9 erkek) kesin MS hastası alındı. Yaş ve cinsiyet uyumlu 10'u kadın 8' i erkek toplam 18 kontrol hastası seçildi. Nörolojik ve nörooftalmolojik bakıları, üçlü doz Gd verilerek kranyal ve orbita MRG' leri, NND ölçümü ve IgG indeksi için lomber ponksiyonları yapıldı. Aynı süreç relapstan 3 ay sonra, remisyon döneminde tekrarlandı. Stabil NO metabolitleri olan nitrit ve nitratın BOS ve serumdaki düzeylerini ölçmek için spektrofotometrik bir yöntem olan Griess reaksiyonu kullanıldı. Hastalarda relaps döneminde BOS' da NND ölçümü normal kontrollere göre anlamlı derecede (p=0,000) yüksekti ve hastalık aktivitesini %94 özgüllük ve % 62,5 duyarlılıkla yansıtmaktaydı. Yine relaps döneminde NND ölçümü kranyal MRG' de Gd tutulumu ve IgG indeksi yüksekliği ile koreleydi (sırasıyla; Pearson korelasyonu=0,45 p<0,05; Pearson korelasyonu=0,44 p<0,05). Bu bulgularla NO metabolitlerinin MS' da hastalık aktivitesini yansıtabileceği sonucuna varıldı. Ayrıca, optik sinir etkilenmesinin hastalık aktivitesiyle ilişkili olmadığı kanısına varıldı. Bunun yanında, akut dönemde optik sinir tutuluşu tablosuyla gelen MS hastalarında GUP incelemesinin optik sinir patolojisini yansıtma açısından, orbita MRG' sine göre daha duyarlı ( GUP:%100; orbita MRG: %70), ancak daha az özgül (GUP:%71; orbita MRG: %100) olduğu bulundu. 54