Ardahan merkez ilçesinin beşeri ve iktisadi coğrafyası

Abstract

Araştırma konusu Ardahan Merkez İlçesi'nin beşeri ve ekonomik coğrafya özellikleridir. Bu çalışmada amaç, sahanın beşeri ve ekonomik coğrafya özelliklerinin belirlenerek, bunların kültürel ve sosyo-ekonomik gelişim için kullanılmasını sağlamaktır. Araştırmada yerinde gözlem, anket, mülakat yöntemleri uygulanmıştır. Ardahan Merkez İlçe Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum-Kars Bölümü'nde yer almaktadır. Ortalama yükseltisi 1820 m. olan Ardahan Merkez İlçe'de 62 köy yerleşmesi ve eklentileri ile birlikte 7 mahalle yerleşmesi bulunmaktadır. Çalışma sahası yaklaşık 1465 km2 olup, plato karakerinde morfolojik bir yapıya sahip olan araziler genelde engebeli bir yapıya sahiptir. Ardahan Merkez İlçesi çok sert karasal iklim özelliklerine sahiptir. Yaklaşık 3.8 0C sıcaklık ortalaması ile Türkiye'nin en soğuk il merkezi olma özelliğine sahiptir. Yağışın en fazla yaz mevsiminde görüldüğü ilçeye yıllık ortalama 552 mm. yağış düşmektedir. Bitki örtüsünün genel olarak bozkır ve uzun boylu çayır otlarından oluştuğu sahada, yer yer geniş alanlarda sarıçam ormanlarına da rastlanmakatadır. Cumhuriyet kuruluşundan 1926 yılına kadar il statüsünde olan Ardahan, 1926'da çıkarılan iller kanunu ile Kars'a bağlı bir ilçe olmuştur. 5 ilçenin bağlı olduğu Ardahan Merkez İlçe 1992 yılında tekrar il olmuştur. 2018 yılı TÜİK verilerine göre 42.226 nüfusa sahip olan ilçe nüfusunun, 22.169'u şehirde, 20.057'si köylerde yaşamaktadır. Ardahan Merkez İlçe'de ilk derli toplu yerleşmeler M.Ö. yedinci ve altıncı yüzyılda kurulmuştur. Ardahan Merkez İlçe tarım ekonomisinin hâkim olduğu bir yer olarak dikkat çekmektedir. Tarımsal üretimin kısıtlı olduğu ilçede en önemli ekonomik etkinlik türü hayvancılık faaliyetleri etrafında şekillenmiştir. Bu durumun en önemli nedeni, Merkez İlçe arazisinin önemli bir kısmının çayır-mera zenginliğine sahip olması ve bunun yanı sıra sert karasal iklim özelliklerinin bitkisel üretimi kısıtlaması olabilir. İlçe genelinde hayvancılık, çoğunlukla ekstansif yöntemlere dayalı olarak yürütülmektedir. Bitkisel üretimde tahıllar ve yem bitkileri ilk sırada yer alır.Ürün çeşitliliğinin çok az olduğu bitkisel üretim, hayvancılık ekonomisini tamamlayıcı şekilde olup hayvancılığı desteklemektedir. Sonuç olarak, kırsal kalkınma için coğrafi planlama çerçevesinde yapılacak değerlendirmeler sahanın gelişmesi için yol gösterecektir. Özellikle devlet politikası olarak uygulanacak kırsal kalkınma, bu gibi coğrafi araştrmalar neticesinde zenginlik kazanacaktır. Bu da özellikle tarım, hayvancılık ve turizmin daha iyi şartlarda ve daha modern şekilde yapılması ile sağlanacaktır.Anahtar Kelimeler: Ardahan, beşeri coğrafya, ekonomik coğrafya.

The subject of this study is the anthropic and economic geography characteristics of the central district of Ardahan. The purpose of this study is to define anthropic and economic geography characteristics of the field and to make using these for cultural and socio-economic development possible. Observation in place, questionnaire and interview methods were in the study. The central district of Ardahan is in the Erzurum-Kars part of the Eastern Anatolia Region. Central District of Ardahan with average altitude has 62 villages and 7 neighborhoods with extensions. The working site is 1465 square kilometers and the lands with morphological plato structure are generally hubbly. Central District of Ardahan has harsh terrestrial climate conditions. It is the coldest city in Turkey with an average 3.8 Celsius degree average temperature. The maximal rain is seen in the summers and the district has 552 millimeters average rain in a year. Scotch pines are partly seen in the field which generally has steppe and tall fescue grass as a plant cover. Ardahan which was in the city status from the establishment of the republic to 1926, became a district of Kars with the province law dated 1926. Ardahan which has 5 districts became a province again in 1992. According to the 2018 Turkish Statistical Institute data, the district has a population of 42226 and 22169 of this population live in the city center and the other 20057 live in the villages. The first regular settlements in the central district of Ardahan were in the fifth and sixth centuries B.C. Agriculture economy has a very significant place in the Central District of Ardahan. The most significant economic activities shape animal husbandry in the district which has limited agricultural production. The most significant reason for this can be that most parts of the land have meadow characteristics. Moreover, the harsh territorial climate conditions limit botanical production. Husbandry in the district is generally carried out with extensive methods. Grains and forage crops take place on the top of the botanical production. Botanical production which has limited product diversity supports the husbandry economy. As a result, a consideration that will be carried out as a part of geographical planning for rural development will lead the way for field expansion. Especially rural development as state policy will improve as a result of geographical researches like this. This will be ensured with more modern agriculture, husbandry, and tourism.Key Words: Ardahan, anthropic geography, economic geography.