Diz eklemi osteoartriti: Klinik skor, radyografik sınıflama ve MR bulgularının korelasyonu. MR sınıflamada yaklaşım

Abstract

ÖZET Diz eklemi osteoartiriti olgularında Radyodiagnostik, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon ile Ortopedi ve Travmatoloji anabilim dallarıyla ortaklaşa olarak gerçekleştirilen bu çalışmada; diz eklemi osteoartrit olgularında MRG'de meydana gelen değişimlerin belirlenmesi, direkt grafi skorlaması sırasında saptanan değişimlerin MR uyumunun araştırılması, radyografilerde saptanamayıp MRG'de varlığı belirlenen değişimler ile hasta kliniği arasında korelasyonun incelenmesi, geliştirilebilecek MR skorlama ve sınıflandırmaya yaklaşımda etkide bulunabilecek faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 16 kadın, 9 erkek toplam 25 olgu incelenmiştir. Her olguda WOMAC skorlama yöntemiyle klinik şikayetler ağrı, eklem sertliği ve fonksiyonel kayıp yönünden derecelendirilip, şikayetin fazla olduğu dize yönelik ayakta AP diz grafileri ile tanjansiyel patellofemoral, lateral ve tünel diz grafileri elde edilmiştir. Takiben aynı dizlere yönelik Tl ağırlıklı spin eko aksial ve koronal, T2-proton dansite turbo spin eko sagittal ve WATsc 3D sagittal MR sekansları ile MR görüntüleme yapılmıştır. Direkt radyografiler, iki kas-iskelet radyologu tarafından, Nagaosa ve arkadaşlarının oluşturduğu çizgisel şematik skalaya göre eklem aralığı daralması ve osteofitler yönünden skorlanmıştır. Verilerin dökümünü takiben WOMAC kriterlerine göre elde edilen klinik skorlar ile direkt radyografilere dayalı sınıflamadan elde edilen sonuçlar spearman testi ile analiz edilip grafize edilmiştir. Radyografik değerlendirmeler sırasında radyologlar arasındaki uyumu belirlemek amacıyla kappa testi kullanılmıştır. Dirket radyografilerde olguların 23 ünde (%92) osteofit gelişimi 21 'inde (%84) eklem mesafesinde daralma 15 (%60) olguda kortiko-subkortikal sklerotik değişim, 90 (%36) olguda subkortikal kist formasyonu saptanmıştır. WOMAC skorları-direkt radyografik skor arasındaki korelasyonların 0.50 - 0.74 aralığında yer alıp güçlü natürde olduğu gözlenmiştir. MRG'de olguların 22 sinde (%88) kıkırdak lezyonu (9 olguda grade 4 (%36), 5 olguda (%20) grade 3, 8 olguda (%32) grade 2), 24'ünde (%96) skleroz, 23 ünde (%92) subkortikal kist, 16 sında (%64) ödem, 5 inde (%20) sinovyal kalınlaşma, 19 olguda (%76) effüzyon, 3 olguda (%12) medial kollateral ligamanda hafif zedelenme saptanmıştır. MR değişimlerin klinik ile korelasyonunda kıkırdak kaybı ve osteofit formasyonlarına ek olarak ödem, subkortikal kistik değişim, sinovyal kalınlaşma ve effüzyonun direkt radyografilerde saptanmayıp kliniği etkileyebilecek parametreler olduğu gözlenmiştir. Osteoartrili olgulara yönelik geliştirilebilecek MR sınıflama çalışmalarında bu parametrelerin gündeme alınması etkinliği arttıracaktır. 69