İki hastane özelinde hekimlerin aydınlatılmış onam hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları

Abstract

ÖZET Bu araştırma, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ve Karşıyaka Devlet Hastanesinde yapılmıştır. Çalışmanın amacı eğitim veren bir sağlık kuruluşu olan üniversite hastanesi ile, eğitim vermeyen bir devlet hastanesinde çalışan hekimlerin bilgilendirme ve onay alma hakkındaki görüş, bilgi ve tutumlarının karşılaştırılması ve hastaların bilgilendirme ve onay alma konularındaki görüş, bilgi ve tutumlarının ve bunları etkileyen değişkenlerin belirlenmesidir. Dokuz Eylül Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesi'nde dahili ve cerrahi dallarda çalışan uzman hekimler ve uzmanlık öğrencileri ile Karşıyaka Devlet Hastanesi'nde dahili ve cerrahi dallarda çalışan uzman hekimler ve pratisyen hekimler araştırma evrenini oluşturmuştur. Toplam 342 hekim çalışmaya katılmıştır. Dokuz Eylül Üniversitesinde çalışan hekimler arasında tedavi, başarı şansı, riskler, yan etkiler, diğer tedavi seçenekleri gibi konularda bilgilendirmenin hasta üzerindeki etkisini olumlu bulanların oranı ve hastalarını yeterince aydınlattığını düşünenlerin yüzdesi anlamlı derecede daha fazladır. Eğitim verme konumunda olan hekimler arasında hastalarını yeterince aydınlattığını düşünenlerin yüzdesi anlamlı derecede yüksektir. Karşıyaka Devlet Hastanesi'nde çalışan hekimler arasında,hastaların verilen bilgileri anlamadığını ifade edenlerin yüzdesi anlamlı derecede yüksektir. Dokuz Eylül Üniversitesinde çalışan hekimler arasında, hastaların bir bilgilendirme formu imzaladıklarım bildirenlerin yüzdesi anlamlı derecede daha fazladır. Karşıyaka Devlet Hastanesi'nde çalışan hekimlerin tümü bilgilendirme formunun yetersiz olduğunu söylemişlerdir. 'Hastanın tıbbi açıdan karar verme yeterliliğini değerlendirebilir misiniz?'sorusuna yanıt veren eğitim veren hekimler ile eğitim alan hekimler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur. 'Tıbbi açıdan karar verme yeterliliğini değerlendirebilirim' diyen eğitim veren konumunda olan hekimlerin yüzdesi anlamlı derecede yüksektir. Taslak bir form kullanarak, yatan hastalarda aydınlatılmış onam almanın uygun olup olmadığı sorulmuş ; hekimlerin verdikleri yanıtlar arasında, cinsiyet, çalıştıkları kurum ve akademik konumları açısından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Cinsiyet açısından, hekimlerin aydınlatılmış onam konusundaki bilgi ve tutum ile aydınlatılmış onam formu kullanımı arasında anlamlı bir sonuç bulunamamıştır. Tıpta bireyin özerkliğinin gerçekleşmesi, ancak hastanın aydınlatılmış onamının alınması ile olanaklıdır.Bu nedenle aydınlatılmış onam işlemi gündelik tıp uygulamasının temel öğelerinden birisidir. Aydınlatılmış onam alma uygulamasının gündelik çalışma kapsamına girememesinin en önemli sebebi, aydınlatılmış onamın tanımı, kapsamı, içeriği,özellikleri, uygulanış biçimleri ve işlevleri konusunda yeterli bilgiye sahip olunamamasıdır. Çalışmamızda aydınlatılmış onamı çeşitli yönleriyle ele alarak, ülkemizde var olan durumu saptamaya ve bilgi eksikliğini gidermeye çalıştık. Anahtar sözcükler : Aydınlatılmış onam, bilgilendirme formu, hasta haklan, özerklik.

SUMMARY: This study was held at D.E.U. Medical School Hospital and Karşıyaka State Hospital. Purpose of the study was to compare the knowledge and the attitudes of the doctors working at a teaching university hospital and state hospital about informing, consent taking and the effecting factors. Study population was D.E.U. Medical School Hospital interior medicine and surgery specialists and general practitioners. Totally 342 physicians were included. Majority of D.E.U. physicians found mat informing the patient about therapy, success rate, risks, side effects and other therapy choices have a positive affect and thinking he/she give enough information, is significantly higher. Percent of the physicians giving education who believe he/she informed the patient satisfactorily is significantly higher. Percent of the physicians at Karşıyaka State Hospital who believe patients do not understand the information is significantly high. A significant high percent of D.E.U. physicians responded as ` patients sign a information form` This response rate is higher. All of the Karşıyaka State Hospital's physicians said that information form is unsatisfactory. There was a statistically significant difference between the physicians taking and giving education for the response to the ` can you evaluate the sufficiency of the patient's decision ability ? ` question. Percent of the physicians that give education saying ` I can evaluate the decision ability for medical issues ` is significantly higher. There wasn't a significant difference when gender, speciality, working institute and their academic position compared for the response to ` Do you think it is convenient to take an informed consent from the hospitalized patients with a pattern form question `. There wasn't a significant relation between the information and attitude about informed consent and utility of informed consent form when gender of the physicians was eveluated. In medicine, personel autonomy can be realized only by taking an informed consent from the patient. So, informed consent procedure is a basic element in daily medicine. It is the insufficient knowledge about the informed consent definition, features, content, structure, functions, practice methods that causes it to be out of daily practice. In this study we tried to evaluate informed consentand determine its situation in our country and to decrease information lack, about it. Key Words : Informed consent, information form, patient rights, autonomy.