Periton diyalizi hastalarında parenteral idame demir tedavisinin oksidan stres ve antioksidan savunma üzerine etkileri

Abstract

6) ÖZET: Kronik böbrek yetmezliğinde oksidan stresin attığı bilinmektedir. Üremiye bağlı toksik metabolitlerin antioksidan enzim sistemini inhibisyona uğratması, hastalarda malnutrisyon nedeniyle oksidan savunmada rol alan iz element ve vitaminlerin alım eksikliği ile hipoalbuminemi antioksidan savunmada azalmaya neden olmaktadır. KBY'deki anemi tedavisinin en önemli unsura rekombinant teknoloji ile üretilen insan eritropoietini (r-HuEPO) iken, demir tedavisi de demir kaybı ve yetersiz demir depolan nedeniyle oldukça önemlidir. Ancak oksidan bir molekül olan demirin hidroksil radikali oluşumu aracılığı ile üremik hastalarda zaten var olan oksidan stresi arttırdığına ilişkin bilgiler vardır Renal replasman tedavisi almayan KBY ve hemodiyaliz hastalarında intravenöz (İV) uygulanan demir tedavisinin oksidan stresi arttırdığına ilişkin bilgiler de vardır. Ancak sürekli ayaktan periton diyalizi (S APD) hastalarında İV demir tedavisinin bu sistem üzerine etkisini araştıran bir çalışma yapılmamıştır. Çalışmamızda SAPD hastalarında İV uygulanan tek doz 100 mg demir sükroz tedavisinin oksidan denge üzerine olan etkilerini araştırmayı hedefledik. Çalışmaya en az bir yıldır düzenli SAPD uygulayan, en az altı aydır idame demir ve r-HuEPO tedavisi alan, çalışma öncesi demir depoları optimal düzeyde olan, son altı ay içerisinde oksidan stresi arttıracak enflamasyon yaratan (enfeksiyon, akut koroner sendrom, SVO v.b) olayların dışlandığı, sigara içmeyen 12 (6 erkek, 6 kadın) SAPD hastası alındı. İdame demir tedavisi National Kidney Foundation/Kidney Disease Outcome Quality Initiative (NKF-K/DOQI) rehberine göre yapıldı. Hastalara 30 dakika boyunca uygulanan 100 mg İV demir sükroz infuzyonunun 0., 15., 30., öO.dakika ve ö.saatlerinde kan örneklemesi yapıldı ve plazma oksidan molekül malondialdehid (MDA) ile eritrosit antioksidan enzimleri süperoksit dismutaz (SOD), katalaz (CAT), glutatyon peroksidaz (GSH-Px) ölçümleri yapıldı. İstatistiksel analiz için parametrik olmayan testler (Friedman Varyans Analizi, Mann- Withney-U, Wilcoxon-Benferroni düzeltmesi ile) kullanıldı. p<0.05 istatistiksel anlamlılık sının olarak kabul edildi. Sonuçta 1 00 mg tek doz İV demir sükroz tedavisi ile serum transferrin saturasyonu % 100 'ün üzerine çıkmasına rağmen antioksidan enzim ve oksidan molekül düzeylerinde anlamlı bir fark saptamadık. Ancak hastalan çalışma öncesi demir depolanna göre iki grupta incelediğimizde ferritini yüksek olan (ferritin>400 ng/ml) gruptaki öO.dakika MDA 45düzeyinde ferritini düşük olan gruba (ferritin<400 ng/ml) göre anlamlı bir artış saptadık (p=0.034). Fakat bu artış O.dakika MDA düzeyi ile karşılaştuıldığında anlamlı olmamıştır. f : p<0.05 (O.dakika ile karşılaştırma yapıldığında) Çalışmamız sonucunda 100 mg demir sükroz infüzyonunun periton diyaliz hastalarında kısa dönemde oksidan denge üzerine olumsuz bir etldsinin olmadığı saptanmıştır. Aktif enflamasyon ve enfeksiyonu olmayıp optimal demir depolan bulunan hastalarda 100 mg demir sükroz idame tedavide güvenilir bir doz olarak kabul edilebilir. Ancak uzun süreli demir tedavisinin oksidan denge üzerine olan etkileri daha sonraki çalışmalarla araştırılmalıdır. Anahtar Kelimeler: Oksidan stres, periton diyalizi, İV demir sükroz 46

SUMMARY: Oxidative stress, which occurs when there is exessive free radical production or low antioxidant levels, has been reported in patients with chronic renal failure (CRF) either on hemodialysis (HD) or on continuous ambulatory peritoneal dialysis (CAPD). There is a tendency to pronounce that there is a higher oxidative stress in HD than CAPD but it remains still a debate. Intravenous (TV) iron therapy has become an accepted mode of treatment for iron deficiency in HD and CAPD patients. But it is known that free iron is prooxidant and causes oxidative stress by generation of hydroxyl radicals through the Fenton reaction. There are studies demonstrating enhanced oxidative stress in HD patients receiving I.V iron therapy. But to our knowledge there is no published investigation of whether IV iron causes oxidative stress in CAPD patients or not. The aim of this study was to investigate the effect of a single dose of IV 100 mg iron- sucrose on the oxidative status of the patients on CAPD receiving maintenance iron therapy. Twelve patients (six male and six female) on regular CAPD for more than 1 year and receiving maintenance IV iron therapy for at least 6 months were recruited in this study. Maintenance iron therapy were defined using National Kidney Foundation/Kidney Disease Outcome Quality Initiative (NKF-K/DOQI) guidelines as having serum ferritin concentration of 100-800 ng/ml and transferrin saturation of 20-50%. Hemoglobin levels were between 10-12 g/dl. All subjects were treated by recombinant human erythropoietin (r-HuEpo) and they were excluded if they were smokers or demonstrated the presence of active infection, acute coronary syndrome, cerebrovascular event prior six months of study. They were also excluded if they were anemic (hemoglobin<10 g/dL) or demonstrated iron overload (serum ferritin>800 ng/ml or transferin saturation>50%). After a 12-h fast, venous blood samples were taken for the analysis of haematological parameters (hemoglobin, plasma ferritin, plasma iron, plasma total iron binding capacity), plasma high sensitive CRP, baseline activities of erythrocyte antioxidant enzymes; superoxide dismutase (SOD), catalase (CAT), glutathione peroxidase (GSH-Px) and plasma oxidant molecule malondialdehyde (MDA). A single dose of 100 mg iron-sucrose was infused in 30 minutes. Blood samples during (15th minute) and after the infusion (30l, 4760th minute and 6th hour) was taken from the other antecubital vein. The plasma and erythrocyte samples were stored at -80°C for assays. The non-parametric tests Friedman Variance Analysis and Wilcoxon rank test (for paired datas) were applied and p<0.05 was considered as significance level. Mann- Whitney U test was also performed for coupled groups. We found that the plasma iron and transferrin saturation elevated during the iron infusion. But even the oversaturation of transferrin there was no significant change in SOD, CAT and GSH-Px activities in erythrocyte by IV iron infusion. Similarly the plasma MDA levels did not differ. On the other hand when we divided the subjects due to the baseline ferritin levels as ferritin levels between 100-400 ng/ml and 400-800 ng/ml, we demonstrated that the 60th minute MDA levels were significantly higher in the group having higher ferritin levels (400-800 ng/ml). But it was not significantly higher than the baseline levels. f : p<0.05: Significant change according to the baseline levels. We demonstrated that oxidative stress in the blood circulation of the uraemic patients on CAPD is not exacerbated by a single dose of 100 mg IV iron-sucrose treatment which 48can mean that this dose may be safe. But there is still need for more studies investigating the effect of chronic iron treatment. Key Words: Oxidant stress, peritoneal dialysis, IV iron sucrose. Acknowledgments: We gratefully acknowledge the support of the Turkish Society of Nephrology, Division of İzmir and Abdi Ibrahim Medical Industry. 49