Ankilozan spondilitin sol-sağ ventrikül diyastolik fonksiyonları ve endotel fonksiyonlarına etkisinin araştırılması

Abstract

V. ÖZET: ANKİLOZAN SPONDİLİTİN SOL-SAĞ VENTRİKÜL DİYASTOLİK FONKSİYONLARI VE ENDOTEL FONKSİYONLARINA ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI Amaç ve Dayanak: Kronik inflamatuar bir hastalık olan ankilozan spondilitde (AS) karakteristik lezyonu aortik kapak yetersizliği ve ileti bozukluğu olan kardiyak etkilenme %5- 10 arasında görülebilmektedir. Transmitral akım parametreleri esas alınarak yapılan çalışmalarla hasta grubunda, anlamlı oranda artmış sıklıkta diyastolik disfonksiyon saptanmıştır. İnflamatuar hastalıklarda sıklıkla izlenen endotel disfonksiyonu henüz AS grubunda araştırılmamıştır. Çalışmamızda daha önce bu hasta grubunda uygulanmamış yeni ve güvenilir teknikler olan; tissue doppler (TDI) ve miyokardiyal performans indeksi (MPİ) kullanılarak sol ve sağ ventrikül fonksiyonlarının incelenmesi ve akıma bağlı dilatasyon (FMD) yöntemi ile endotel fonksiyonlarının araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: AS'li 49 hasta (24 kadın, 25 erkek ve ortalama yaş; 38,02 ± 10,79) ve benzer demografik özelliklere sahip AS'i bulunmayan 33 gönüllü (16 kadın, 17 erkek ve ortalama yaş; 35,94± 9,13) çalışmaya alındı. Geleneksel PW Doppler ekokardiyografı ve TDI yöntemleri ile diyastolik fonksiyonlar incelendi. Her iki yöntemle elde edilen verilerle MPİ hesaplandı. Bulgular: Geleneksel P W Doppler kullanılarak elde edilen sol ventrikül zirve E akım hızları ortalamaları, zirve A akım hızları ortalamaları, E/A ortalamaları AS hasta grubu ile kontrol grubu arasında benzer olarak bulundu (p>0,05). AS hasta grubunda ortalama izovolümik gevşeme zamanı (İVGZ), ortalama izovolümik kasılma zamanı (İVKZ) ve ortalama deselerasyon zamanı (DZ) kontrol grubuna göre anlamlı olarak uzamış (p<0,05), sol ventrikül ejeksiyon zamanı (EZ) ise anlamlı olarak kısalmış olarak tesbit edildi. Geleneksel PW Doppler ile hesaplanan ortalama MPİ değeri AS grubunda kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu (0,488±0,056 'ya karşılık 0,406±0,042 p< 0.001). Geleneksel PW Doppler verilerine göre çalışmamızda yer alan 49 AS hastasımn 13'ünde (%26,53) diyastolik dizfonksiyon(DD) tesbit edildi kontrol grubunu oluşturan 33 gönüllünün 5 'inde (%15,5) DD tesbit edildi (p>0,05). Tissue Doppler Imaging (TDI) yöntemi ile mitral annulusun lateralinden alınan diyastolik velositelerden ortalama erken diyastolik dalga (Em) değeri AS ve kontrol grubu arasında fark yoktu fakat ortalama geç diyastolik dalga (Am) değeri, ortalama İVGZm ve İVKZm AS grubunda kontrol grubundan anlamlı olarak daha büyüktü (p<0,05). Sol ventrikül ejeksiyon zamanı LVEZm ise AS grubunda anlamlı olarak daha kısa tespit edildi (p<0,05). TDI ile elde edilen verilerle hesaplanan TDI modifıye MPİ 50AS hasta grubunda anlamlı olarak daha yüksek bulundu (0,473±0,069 'a karşılık O,395±0,045 p< 0.001). TDI ile Em /Am <1 diyastolik disfonksiyon olarak tanımlandığında 49 AS'li hastanın 23'ünde (%46,94) DD belirlenirken, kontrol grubunda yalnızca 6 gönüllüde (%18,8) DD belirlendi. DD AS grubunda anlamlı olarak daha fazlaydı (p<0,008). Çok değişkenli analizde yaş faktörü düzeltildikten sonra ankilozan spondilitde diyastolik disfonksiyon gelişme riski sağlıklı bireylere göre 4.39 kat artmış olarak bulundu. Hastalık aktivitesi (CRP, Sedimantasyon vs.) ve aktivite skorları (BASF1, BASDAI) ve hastalık süresi diyastolik disfonksiyon gelişmesi ile ilişkili bulunmadı. Sağ ventrikül diyastolik dizfonksiyonu 49 AS'li hastanın 28'inde (%57,14), 33 kontrol grubu gönüllüsünün 16'sında (%51,51) tesbit edildi ve AS grubu ile kontrol grubu arasında anlamlı fark gözlenmedi (p>0,05). Sağ ventrikül MPİ 'si de AS ve kontrol gruplarında benzer olarak saptandı (AS grubunda 0,301±0,016 ve kontrol grubunda O,310±0,O31 p> 0,05). Akıma bağımlı dilatasyon yöntemi ile endotel fonksiyonları açısından AS ve kontrol grupları arasında fark yoktu ( %1 13,91 1±6,721 e karşılık %1 16,721±8,293 ve p=0,139). Sonuç: AS daha önceden bilinenden iki kat daha sık olarak diyastolik fonksiyonları bozmaktadır. Bunun sebebi geleneksel yöntemlerle psödonormal paternin tanınmasındaki güçlüktür. Şu ana değin bilinenin aksine daha yeni ve güvenilir yöntemler kullanılarak hastalığın sağ ventrikül fonksiyonlarını etkilemediği gösterildi. Hastalık FMD ve endotelden bağımsız vazodilatasyonu etkilememekteydi ve endotel fonksiyonları AS hasta grubunda daha önce hiç incelenmemişti. Anahtar Kelimeler: Diyastolik fonksiyonlar, endotel fonlsiyonları, ankilozan spondilit 51

VI. SUMMARY: The Effects of Ankylosing Spondylitis on Left- Right Ventricular Diastolic Functions and Endothelial Functions Backround: Characteristic cardiac lesions of Ankylosing spondylitis (AS), a chronic inflammatory disease, are aortic regurgitation and conduction defects. Cardiac involvement is detected 5-10 %. Diastolic dysfunction is detected high in AS patients in studies which transmitral flow parameters are used basically. Endothelial dysfunction, associated with inflammatory diseases commonly, is not studied in AS till today. In our study, by using tissue Doppler imaging (TDI) and myocardial performance index (MPI) we aimed to observe left and right ventricular functions and endothelial functions via flow mediated dilatation method. These new and reliable methods have never been used among this patient group. Method: 49 AS patients group(24 female, 25 male and mean age; 38,02 ± 10,79) and 33 (16 female, 17 male and mean age; 35,94± 9,13) volunteers control group with same demographic properties are enrolled in the study. Diastolic functions are measured via traditional PW Doppler echocardiography and TDI. MPI is calculated from the data gained by two methods. Findings: Mean left ventricular peak E flow rates, mean peak A flow rates, mean E/A ratios of both groups were found to be similar (p>0,05). Mean isovolumic relaxation time (IVRT), mean isovolumic constraction time (ICT) and mean deceleration time (DT) values were found significantly longer in AS group than control group (p<0,05); while left ventricular ejection time (ET) was found to be shorter. Mean MPI value calculated by traditional PW Doppler was significantly higher in AS group than control group (relatively; 0,488+/-0,056; 0,406+/-0,042 p<0,001). According to data from PW Doppler, diastolic dysfunction was detected inl3 out of 49 AS patient (26,53%) and in 5 out of 33 (15,5%)volunteer patient (p>0,05). Mean Em values were calculated by diastolic velocities which were obtained from lateral part of the mitral annulus via TDI method. Among two groups mean Em values were not different while mean Am value, mean IVGZm and IVKZm were found to be significantly higher in AS group (p<0,05). Left ventricular ejection time was found shorter significantly in AS group (p<0,05). TDI modified MPI, calculated from data gained by TDI, was significantly higher in AS group (relatively; 0,473+:/-0,069 ; 0,395+/-0,045 p<0,001). DD was detected in 23 out of 49 AS patient (46,94%) and in 6 out of 33 volunteer patient (18,8%). When diastolic dysfunction was described as Em/Am<l via TDI; DD was 52significantly higher in AS group (p<0,008). After the correction of age factor in multivariate analysis, diastolic dysfunction development risk in AS patients was found to be 4,39 fold increased compared to healhty individuals. Disease activity (CRP Sedimentation...) and activity scores ( BASFI, BASDAI ) and disease duration were found not to be related to diastolic dysfunction development. Right ventricular diastolic functions and MPI did not show any difference in both groups( 0,301±0,016 in AS and 0,31O±0,O31 in control p> 0,05). Right ventricular DD was detected 57,14% in AS group and 51,51% in control group (p> 0,05). Endothelial functions were similar via flow mediated dilatation in both groups( %1 13,911*6,721 in AS and %116,721±8,293 in control, p=0,139). Result: AS is associated with impaired diastolic functions twice more than we know. This is because of the difficulty to detect pseudonormal pattern via traditional methods. In contrast to our knowledge it is shown that disease doesn't affect right ventricular functions by using new and reliable methods. FMD and vasodilatation independent from endothelium aren't affected by the disease. Among AS patients endothelial functions were not studied before. Key Words: diastolic functions, endothelial functions, ankylosing spondylitis (AS) 53