Anjiografi ile koroner kalp hastalığı tanısı konmuş kişiler ile tip 2 diabetik kişilerde, serum lipid, lipoprotein, yağ asitleri ve malondialdehit değerleri üzerinde çalışmalar

Abstract

ÖZET ANJÎYOGRAFİ İLE KORONER KALP HASTAL?I TANISI KONMUŞ KİŞİLER İLE TİP 2 DİABETİK KİŞİLERDE, SERUM LİPİD, LİPOPROTEİN, YA? ASİTLERİ VE MALONDİALDEHİT DE?ERLERİ ÜZERİNDE ÇALIŞMALAR MEHMET H. KÖSEO?LU Bir çok ülkede ateroskleroza bağlı hastalıklar, başlıca ölüm nedenidir. Bu hastalıklara yol açan en önemli faktörlerden biri de kan lipidleridir. Yüksek kan trigliserid, total kolesterol, LDL-kolesterol ve düşük HDL-kolesterol bu hastalıklar için temel risk faktörleridir. Aterosklerozun oluşumunda yağ asitlerinin rolü ise tartışmalıdır. Uzun süreden beri yüksek kan poliansatüre yağ asitlerinin antiaterosklerotik olduğuna inanılmıştır. Günümüzde ise, lipid peroksidasyonunun, aterosklerozun gelişiminde önemli bir yere sahip olduğunun anlaşılması ile, bu oksidasyonun kaynağı olan poliansatüre yağ asitlerinin kısıtlanması ve monoansatüre yağ asitleri ile yer değiştirmesi gerektiği önerilmiştir. Bu çalışmada, KKH ve Tip 2 DM'de aterosklerozun gelişiminde lipid, lipoprotein, yağ asitleri ve lipid peroksidasyonunun rolünü araştırmayı, ayrıca, ateroskleroz patogenezindeki rolü tam aydınlanamayan bakır, seruloplazmin ve magnezyumun bu hastalıklardaki rolünü, aynı yaş grubundaki normal sağlıklı kişiler ile karşılaştırarak incelemeyi amaçladık. Çalışmamız, anjiyografık oalrak KKH tanısı konmuş 30 erkek (yaş; 52.7+8.5) ve tip 2 diabet tanısı konmuş 20 erkek (yaş; 53.2+7.2) hastadan oluşan, hasta grupları ile sağlıklı 28 erkek (yaş; 48.7+8.0) bireyden oluşan kontrol grubu üzerinde gerçekleştirildi. Hasta ve kontrol gruplarında açlık serum glukoz8, trigliserid8, total. kolesterol8, HDL-8, LDL-kolesterol`, fosfolipid8, MDAb, bakırc, seruloplazmin8 ve magnezyum8 düzeyleri saptandı. Bu değerler, KKH grubunda, sırasıyla, 92.0+11.6, 205±94.5**, 232±44.1**, 35.6±7.2**, 156+41.2**, 227±34.4, 1.55+0.3**, 143±26.4, 32.4±4.9, 1.92+0.14; tip 2 diabet grubunda, 156±56.3***, 266±82.6***, 236±32.4**, 35.5+6.8*, 148±29.7*, 247+41.0**, 1.76+0.4***, 14R24.0, 31.3+5.5, I.85±0.25*; kontrol grubunda, 95.5+7.9, 142±66.8, 197±42.8, 41.8+8.9, 127±33.7, 212±41.2, 1.30±0.3, 134±27.7, 30.4±5.0, 2.04±0.27 olarak saptandı. Total yağ asidi tür ve % oranlan ise, sırasıyla 14:0, 16:0, 16:1, 18:0, 18:1, 18:2^6, 18:3o>6, 18:3co3, 20:3ra6, 20:4co6, 20:5co3 olmak üzere, KKH grubunda, 1.04+0.34*, 24.0±2.21**, 3.06±1.2, 6.47±0.70, 24.4±4.86**, 31.3±6.24*, 0.49±0.20, 0.40±0.18, 1.48+0.32, 6.46±1.58, 0.35±0.22; tip 2 diabet grubunda, 1.12+0.41*, 24.5±2.70**, 2.98±0.86, 6.31±0.53*, 25.4+4.65***, 30.8±5.88*, 0.42+0.25, 0.47±0.26, 1.37+0.54, 5.36+2.02*, 0.30±0.20; kontrol grubunda, 0.84±0.32, 22.5+1.57, 2.63±0.77, 6.80±0.81, 21.0+2.90, 34.3+4.71, 0.51±0.30, 0.64±0.91, 1.78+0.85, 6.50+1.63, 0.54±0.82 olarak belirlendi.Hasta grubunda serum trigliserid, total kolesterol, LDL-kolesterol, MDA düzeylerini, kontrol grubuna göre artmış, HDL-kolesterol düzeylerini azalmış saptadık. Bulgularımız, bu parametrelerin KKH ve DM' deki ateroskleroz gelişiminde önemli katkısı olduğunu göstermektedir. Ayrıca, KKH grubunda serum total 14:0, 16:0, 18: 1 yağ asidi % oranlarını artmış, 18:2co6 % oranlarını azalmış, tip 2 diabet grubunda ise, 14:0, 16:0, 18:1 yağ asidi % oranlarım artmış, 18:0, 18:2co6 ve 20:4co6 % oranlarım, kontrol grubuna göre azalmış saptadık. Serum trigliserid ile satüre ve monoansatüre yağ asidi oranlan arasında pozitif, poliansatüre yağ asidi oranları arasında ise negatif ilişki belirledik. Diğer taraftan, 18:3co6 yağ asidi oranlan ile total kolesterol ve LDL-kolesterol düzeyleri arasında negatif ilişki, 20:4co6 yağ asidi oranlan ile HDL-kolesterol düzeyleri arasında ise, pozitif ilişki belirledik. Bu bulgular, yağ asitlerinin lipid metabolizmasında önemli bir yere sahip olduğunu ve oranlarındaki değişikliklerin, ateroskleroz gelişiminde rol oynadığını göstermektedir. Diğer taraftan, lipid, lipoprotein, poliansatüre yağ asitleri, magnezyum, bakır ve seruloplazmin düzeyleri ile MDA düzeyleri arasında herhangi bir ilişki gözlemedik. Bu sonuç da, lipid peroksidasyonunda, poliansatüre yağ asitlerinden çok, yetersiz antioksidan kapasite ve artmış oksidatif stresin sorumlu olduğunu göstermektedir. Anahtar sözcükler : Ateroskleroz, lipid, lipoprotein, MDA, yağ asitleri, bakır, seruloplazmin, magnezyum ( * ; p<0.05, ** ; p<0.01, *** ; p<0.001, a; mg/dl, b; nmol/ml, c; ug/dl )

SUMMARY THE STUDIES ON THE LEVELS OF SERUM LIPIDS, LIPOPROTEINS, FATTY ACIDS AND MALONDIALDEHYDE IN ANGIOGRAPHICALLY CORONARY ARTERY DISEASE DIAGNOSED PATIENTS AND TYPE 2 DIABETICS MEHMET H. KÖSEO?LU Diseases caused by atherosclerosis are the principal reason of mortality in many countries. One of the most important factors in atherosclerosis is the blood lipids. Elevated blood triglycerides, total cholesterol, LDL-cholesterol and decreased HDL-cholesterol levels are major risk factors for these diseases. The role of fatty acids in atherosclerosis is debatable. It has been believed for a long time that polyunsaturated fatty acids had been antiatherosclerotic. Recently it's been advised by some authors to replace these polyunsaturated fatty acids with monounsaturated fatty acids for protecting from lipid peroxidation which is thought to be important in atherosclerosis. The aim of this study is to investigate the role of blood lipids, lipoproteins, fatty acids and lipid peroxidation in coronary artery disease and type 2 diabetes. The relation of copper, ceruloplasmin and magnesium with blood lipids, fatty acids and MDA in the same diseases were also investigated. There were 30 male angiographically coronary artery disease diagnosed patients (ages ; 52.7+8.5) in the CAD group, 20 male type 2 diabetics (ages; 53.2+7.2) in the diabetic group and 28 healthy men (ages; 48.7+8.0) in the control group. We determined the levels of serum fasting glucose8, triglycerides8, total cholesterol8, HDL-a, LDL- cholesterof, phospholipids8, MDAb, copper0, ceruloplasmin8, and magnesium8. The values are respectively, 92.0±11.6, 205+94.5**, 232±44.1**, 35.6+7.2**, 156±41.2**, 227±34.4, 1.55±0.3**, 143+26.4, 32.4+4.9, 1.92+0.14 in the CAD group; 156+56.3***, 266±82.6***, 236+32.4**, 35.5±6.8*, 148+29.7*, 247±41.0**, 1.76±0.4***, 141±24.0, 31.3±5.5, 1.85+0.25* in the type 2 diabetic group; 95.5±7.9, 142+66.8, 197±42.8, 41.8±8.9, 127±33.7, 212+41.2, 1.30±0.3, 134±27.7, 30.4+5.0, 2.04+0.27 in the control group. The percentages of the serum total fatty acids of 14:0, 16:0, 16:1. 18:0, 18:1, 18:2co6, 18:3m6, 18:3co3, 20:3©6, 20:4co6, 20:5ro3 are respectively 1.04±0.34*, 24.0±2.21**, 3.06±1.2, 6.47+0.70, 24.4+4.86**, 31.3±6.24*, 0.49±0.20, 0.40±0.18, 1.48±0.32, 6.46+1.58, 0.35±0.22 in the CAD group; 1.12±0.41*, 24.5±2.70**, 2.98±0.86, 6.3R0.53*, 25.4±4.65***, 30.8±5.88*, 0.42+0.25, 0.47+0.26, 1.37+0.54, 5.36±2.02*, 0.30±0.20 in the type 2 diabetic group; 0.84±0.32, 22.5±1.57, 2.63±0.77, 6.80±0.81, 21.0±2.90, 34.3±4.71, 0.51±0.30, 0.64±0.91, 1.78±0.85, 6.50±1.63, 0.54+0.82 in the control group.We found higher levels of serum triglycerides, total cholesterol, LDL-cholesterol, MDA and lower levels of HDL-cholesterol in the CAD and type 2 diabetic groups when compared with those of the control group. Our findings indicate that these parameters are important in the occurrence of atherosclerosis in the CAD and type 2 diabetic groups. Besides, we determined higher percentages of serum total fatty acids of 14:0, 16:0, 18:1 in the CAD group and type 2 diabetic groups and lower percentages of serum total fatty acids of 18:2co6 in the CAD group and 18:0, 18:2k>6, 20:4co6 in the type 2 diabetic group than those of control group. On the other hand there was a positive correlation between the levels of serum triglycerides and the percentages of saturated and monounsaturated fatty acids, a negative correlation between the levels of serum triglycerides and the percentages of polyunsaturated fatty acids. Besides, there was a negative correlation between the percentages of 18:3©6 fatty acids and the levels of total and LDL-cholesterol, a positive correlation between the percentages of 20:4co6 fatty acids and the levels of HDL-cholesterol. These findings indicate that fatty acids have an important role in the lipid metabolism. The levels of serum copper and ceruloplasmin in CAD and type 2 diabetic groups were not statistically different when compared with control group. On the other hand, there wasn't any correlation between the percentages of polyunsaturated fatty acids and the levels of serum copper, ceruloplasmin, magnesium and MDA. These results indicate that antioxidant capacity and oxidative stress are more important than polyunsaturated fatty acids in lipid peroxidation. Key words: Atherosclerosis, lipids, lipoproteins, MDA, fatty acids, copper, ceruloplasmin, magnesium. ( * ; p<0.05, ** ; p<0.01, *** ; p<0.001, a; mg/dl, b; nmol/ml, c; ug/dl )