Ameliyat öncesi uygulanan farklı eğitim programlarının hastaların anksiyete ve ağrı düzeylerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırma Dokuz Eylül Üniversite Hastanesi Genel Cerrahi Kliniğinde batan ameliyatı geçirmiş yetişkin hastalara verilen farklı eğitim programlarının ameliyat öncesi ve sonrası durumluk anksiyete ve ağrı algılamasına etkisini saptamak amacıyla yarı deneysel olarak yapılmıştır. Batın ameliyatı geçirmiş olan 120 hasta araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak, hastaların sosyo-demografik özelliklerini belirlemek amacıyla hasta tanıtım formu, sürekli ve durumluk anksiyete düzeylerini saptamak amacıyla durumluk- sürekli kaygı envanteri ve ağrı düzeylerini saptamak amacıyla postoperatif ağrı tanılama ve girişim formu kullanılmıştır. Ameliyattan bir gün önce rutin preoperatif eğitim verilen 40 hasta I.eğitim grubunu, rutin preoperatif eğitime ek olarak klinik hemşiresinin ameliyathane hakkında bilgi verdiği 40 hasta E. eğitim grubunu, rutin preoperatif eğitim ve ameliyathane hemşiresinin ameliyathane konusunda bilgi verdiği hastalar IH. eğitim grubunu oluşturmuştur. Elde edilen veriler ki-kare ve varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Yapılan istatistiksel analizler sonucunda üç eğitim grubu, anksiyete ve ağrıyı etkileyebilecek özellikler açısından benzer bulunmuştur. Eğitim gruplarında `ameliyat öncesi sürekli anksiyete` puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Gruplarda sürekli anksiyete düzeyi benzerdir. Eğitim gruplarında `ameliyat öncesi durumluk anksiyete` puan ortalamaları sırasıyla 49.70 ± 10.34, 41.72 ± 9.18 ve 35.12 ± 8.93 olarak.saptanmıştır. Gruplarda ameliyat öncesi durumluk anksiyete düzeyleri arasındaki fark istatistiksel olarak çok anlamlı bulunmuştur.Gruplarda `ameliyat sonrası durumluk anksiyete` puan ortalamaları sırasıyla; 41.95 ± 11.27, 35.22 ± 8.25 ve 31.10 ± 7.93'dur. Eğitim gruplarında ameliyat sonrası durumluk anksiyete düzeyleri arasındaki fark istatistiksel olarak çok anlamlı bulunmuştur. Eğitim gruplarının `ameliyat sonrası ağrı` puan ortalamaları sırasıyla; 2.94 ± 0.55, 2.29 ± 0.66 ve 2.00 ± 0.62'dir. Gruplarada ameliyat sonrası ağın puan ortalamaları arasındaki fark da istatistiksel olarak çok anlamlı bulunmuştur Gerek ameliyat öncesi anksiyete düzeyi, gerekse ameliyat sonrası anksiyete ve ağrı düzeyleri rutin eğitim yapılan grupta en yüksek, ameliyathane hemşiresinin eğitime katıldığı üçüncü grupta en düşük olarak saptanmıştır, ikinci eğitim grubunda, eğitim kapsamına ameliyathane konusunda bilgi eklenmesi anksiyete ve ağrı düzeyinde anlamlı bir azalma sağlarken hastanın bu bilgiyi ameliyathane hemşiresinden alması ile daha başarılı bir sonuca ulaşıldığı görülmektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara yönelik önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Ameliyat öncesi hasta eğitimi, erişkin cerrahi hastalan, ameliyat sonrası hasta sonuçlan, ameliyat öncesi ve sonrası durumluk anksiyete, ameliyat sonrası ağrı.

The purpose of this quasi experimental study was to evaluate the effects of different preoperative teaching methods on state anixety preoperative and postoperative period and level of the pain postoperatively. The sample of 120 adult surgical patients was assigned to control and two experimental groups. All subjects were completed a demographic questionnaire and Spielberger State and Trait Anxiety Invantory. The State and Trait Anxiety Invantory was completed by all subjects after 48 hours following operation. Postoperative pain scores were held from the pain assesment tool. Patients in the first group (n= 40) receiving routine preoperative teaching by the staff nurses at the unit was the control group. Patients in the second teaching group (n=40) additionary were received the information on about the operation room by the staff nurse at the unit. The third group (n=40) was also trained with same content, but the information about the operation room was given by the operating room nurse. There were no differences between teaching groups from demographic characteristics, medical history and on the trait anxiety scores. A comprasion of preoperative state anxiety confirmed a significant difference between the groups. Preoperative state anxiety scores in the teaching groups were found respectively with a mean of 49.70 ± 10.34, 41.72 ±9.18 and 35.12 + 8.93. In regard to postoperative state anxiety scores were statistically significant differences between groups. Teaching groups mean scores for the postoperative state anxiety were as follows; 41.95 ± 11.27, 35.22 ± 8.25 and 31.10 ± 7.93. The mean pain scores were 2.94 ± 0.55 in the first group, 2.29 ± 0.66 in the second group and 2.00 ± 0.62 in the third group. Postoperative pain scores showed staÜsticially significant differences between groups. Both preoperative state anixety level and postoperative state anxiety and pain levels in the control group were the highest. It was observed a significant decrease in the second teaching group, but the third group had the lowest scores. Results of the study showed that third group had more succesfull outcomes than the others. The findings supported the importance of providing to the surgical patient about operating room information during the preoperative teaching. Key Words: Preoperative patient teaching, adult surgical patients, postoperative outcomes, preoperative and postoperative state anxiety, postoperative pain.