Konak ilçesinde genç yaş populasyonunda hipertansiyon sıklığı ve risk faktörleri ile ilişkisi

Abstract

ÖZET Türkiye'nin üçüncü büyük kentsel yerleşim alanı olan İzmir-Konak'ta 20-39 yaş grubu genç erişkinlik dönemi hipertansiyon prevalansı ve kalp-damar hastalıkları risk faktörleri ile ilişkisi; tabakalı-küme örnekleme yöntemi ile 302.546 kişilik evrenden seçilen 885 kişi (318 erkek,567 kadın) (katılım oranı %82.3) üzerinde kesitsel araştırma ile araştırılmıştır. Bu kesitsel araştırmada hipertansiyon prevalansı %14.2 bulunurken; prevalans erkeklerde %16.7; kadınlarda %12.9 olarak hesaplanmış; aradaki farkın anlamlı olmadığı görülmüştür(p:0.121). Yaş gruplarına göre ayrılarak değerlendirildiğinde 20-29 yaş grubunda %6.0 olan prevalans; 30-39 yaş grubunda çok anlamlı bir şekilde artarak %18.2 ye çıkmaktadır(p:0.000). Araştırma grubunda beden kütle indeksi 25 kg/m2 ve üzerinde olanların oranı %48.1 olup; bu oran erkeklerde %51.9; kadınlarda ise %46.0 dır ve aradaki fark anlamlı değildir(p:0.094). DM prevalansı ise %3.5 dur; prevalans erkeklerde %4.7; kadınlarda ise %2.8 dir; aradaki fark anlamlı bulunmamıştır (0.141). Araştırma grubunun %33.8 inde total kolesterol yüksek bulunmuştur. Erkeklerin %37.4 ünde total kolesterol yüksek bulunurken, kadınlarda ise bu oran %31.7 olmuştur; fark anlamlı değildir(p:0.087). Araştırma grubunda her 100 kişiden 30 unun trigliserid değerleri yüksek çıkmıştır, bu oran erkeklerde %42.0 a çıkarken; kadınlarda %23.3 de kalmıştır; fark anlamlıdır(p:0.000). 20-39 yaş genç erişkinlerden oluşan araştırma grubunda %21.6 oranında düşük YDL-K oranına rastlanmıştır. Erkeklerde %35.8 oranında YDL-K düşüklüğüne rastlanırken; bu oran kadınlarda %13.6 olmuştur(p:0.000). Yüksek DDL-K oranı ise araştırma grubunun %26.7 sinde görülürken; bu oran erkeklerde %33.1 e çıkmakta; kadınlarda ise %23.2 de kalmaktadır(p:0.002). Araştırma grubunda kan ürik asit düzeyleri de değerlendirilmiştir. Grubun %12.1 inde ürik asit düzeyi yüksek bulunurken; bu oran erkeklerde %30.2 ye tırmanmakta; kadınlarda ise %1.9 da kalmaktadır(p:0.000). Dislipidemi açısından prevalans %23.1 bulunurken; bu oran erkeklerde %30.8; kadınlarda %18.7 bulunmuştur(p:0.000). Çalışmada Konak ilçesinde yaşayan 20-39 yaş grubu gençlerin %40.1 inin sigara kullandığı tespit edilmiştir. Sigara kullanım oranı erkeklerde %53.5; kadınlarda ise %32.6 olduğu görülmüştür(p:0.000). %12.5 oranında görülen alkol kullanımı; sigara kullanımına göre oldukça düşüktür. Yine alkol kullanım oranı erkeklerde; kadınlardan yüksektir(%28.9; %3.4; p:0.000). Araştırma grubunun hemen hemen yarısında KDH ve DM için aile öyküsü vardır(%48.4). Bu oran erkeklerde %43.7 de kalırken; kadınlarda %51.0 e ulaşmaktadır(p:0.038). Çalışmanın ortaya çıkarttığı bir gerçek ise gençlerin hemen hemen hiç spor yapmadıklarıdır; araştırma grubunda spor yapmayanların oranı %89.8 e ulaşmaktadır. Erkeklerin %87.1 spor yapmazken; bu oran kadınlarda daha da artarak %91.4 e çıkmaktadır(p:0.045). Yapılan tek değişkenli analizlerde sosyo-demografik faktörlerden; yaş, öğrenim durumu, medeni durum ve sosyal güvenceye sahip olma durumu ile hipertansiyon arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yine tek değişkenli analizlerde; KDH risk faktörleri ile hipertansiyon arasındaki ilişkiler incelendiğinde; ailede KDH-DM öyküsü, alkol kullanımı, diyabet, total kolesterol yüksekliği, DDL-K yüksekliği, trigliserid yüksekliği, dislipidemi, ürik asit yüksekliği ve vücut kütle indeksinin 25 kg/m2 ve üstünde olması ile hipertansiyon arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki olduğu; bu risk faktörlerinden birini veya birkaçını taşıyanlarda; taşımayanlara göre hipertansiyon sıklığının daha yüksek olduğu vııgörülmüştür. Sigara içimi, spor yapmama ve düşük YDL-K ile hipertansiyon sıklığı arasında herhangi bir ilişki bulunmamıştır. Yapılan lojistik regresyon analizinde; yaş, sosyal güvenceye sahip olma, çalışıyor olmak, alkol kullanımı ve fazla kiloluluk-obesite değişkenleri hipertansiyon varlığının belirleyici faktörleri olarak ortaya çıkmıştır. Anahtar sözcükler: Kalp-damar hastalığı, hipertansiyon, diyabet, dislipidemi, obesite, sigara içimi, hiperürisemi. vııı

SUMMARY Prevalence of hypertension in the young-adult age-group, and its correlation with the risk factors of cardiovascular diseases (CVD) were studied in Konak, which is in the third biggest urban area of Turkey, İzmir. Using stratified cluster sampling method, out of 302.546 individuals 1076 were selected a priori and 885 (82.3%), 318 males and 567 females, aged between 20 to 39 years old, were included into the study. Stratification depend on the sociodemographic datas collected from the forty five primary health services in Konak, Izmir. Study samples were divided into five groups according to their sociodemographic data ratio in the population and, from these samples individuals living in a street nearby the primary health service formed the study population. In this cross-sectional study, the prevalence of hypertension was 14.2% for the whole study population, 16.7% for males and 12.9% for females with no significant difference (p=0.121) between males and females. When hypertension was evaluated in different age groups, the prevalence was 6.0% in the age group of 20-29 years and increased significantly to 18.2% in the age group of 30-39 years(p=0.000). The proportion of individuals within the study group with a body mass index of 25 kg/m2 and higher was 48.1%; being 51.9% for men and 46.0% for women hence, revealing an insignificant difference (p=0.094). On the other hand, prevalence of diabetes mellitus (DM) was 3.5%; being 4.7% for men and 2.8% for women hence revealing an insignificant difference (p=0.141). Total cholesterol levels were found to be higher than normal in 33.8% of the individuals within the study group. While total cholesterol levels were found to be higher than normal in 37.4% of the men, this ratio was 31.7% in women and the difference was not significant (p=0.087). Thirty in every 100 individuals within the study group were found to have high triglyceride levels; the ratio was 42.0% in men and 23.3% in women and the difference was significant (p=0.000). In the 20-39 years-old young- adult study group, low HDL-C levels were found with a rate of 35.8%. While low HDL-C levels were found in 35.8% of the men, this ratio was 13.6% for women (p=0.000). While 26.7% of the study group was found to have high LDL-C levels, this ratio was 33.1% in men and reached only 23.2% in women (p=0.002). Blood uric acid levels were also evaluated in the study group. While uric acid levels were found to be high in 12.1% of the individuals within the study group, this ratio was 30.2% in men and was as low as 1.9% in women (p=0.000). While the prevalence regarding dyslipidaemia was found to be 23.1%, this ratio was 30.8% in men and 18.7 %in women (p=0.000). In this study, 40.1% of the individuals within the age group of 20-39, residing in Konak, were found to be smokers. Smoking rate was 53.5% in men and 32.6% in women (p=0.000). Alcohol consumption rate, found to be 12.5%, was quite lower, when compared to rate of smoking. Alcohol consumption rates were found to be far much higher in men than in women (%28.9 in men, %3.4 in women; p=0.000). Nearly half of the individuals within the study group had a family history of CVD and DM (48.4%). While the ratio of individuals with a family history of CVD and DM was 43.7% among men, this ratio reached %51.0 among women (p=0.038). Another fact obtained from the studies is that the young individuals do almost no sports; the ratio of those who did not do any sports reached 89.8%. While 87.1% of the men did not do any sports, this rate reached 91.4% in women (p=0.045). IXIn a bivariate analysis of variance, a statistically significant correlation was found between hypertension and demographic variables such as age, education, marital status, social security. When the correlation between CVD risk factors and hypertension were examined, a statistically significant relation was detected between hypertension and a family history of CVD, diabetes, alcohol consumption, high total cholesterol levels, high LDL-C levels, high triglyceride levels, hyperlipidaemia, high uric acid levels, a body mass index of 25 kg/m2 or higher; the individuals who were under these risk factors were found to have a higher prevalence of hypertension compared to those who were not. There was no relation between smoking, doing sports and low HDL-C levels and hypertension. In the logistic regression analysis, variables including age, social security, working, alcohol consumption and being overweight/obesity appeared to be the determinant factors of hypertension. Key words: Coronary artery disease, hypertension, diabetes mellitus, dyslipidemia, obesity, smoking, hyperuricemia.