Baş-Boyun kanserli hastalarda fonksiyonel kapasite ve fiziksel uygunluğun değerlendirilmesi

Abstract

I ÖZET I BAŞ-BOYUN KANSERLİ HASTALARDA FONKSİYONEL KAPASİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUĞUN DEĞERLENDİRİLMESİ Fizyoterapist Burcu APLAK Giriş: Kanser ve tedavisinin yan etkileri kişilerde fonksiyonel ve fiziksel yetersizliğe neden olmaktadır. Kanser ve tedavisiyle birlikte artan kısıtlılıklar fiziksel aktivite düzeyini ve yaşam kalitesini büyük oranda etkilemektedir. Amaç: Çalışma baş-boyun kanserli olgularda yaşam kalitesi, fiziksel uygunluk, akciğer fonksiyonlarım değerlendirmek ve Avrupa Kanser Tedavi ve Araştırma Organizasyonu (AKTAO)Baş-Boyun Yaşam Kalitesi anketinin güvenilirliğini saptamaktır. Gereç ve Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı Polikliniğinde Mayıs-Ağustos 2002 tarihleri arasında başvuran yaş ortalamaları 58.49+1.4 yıl olan 7 kadın, 72 erkek olgu çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya tekrarlayan tümörü, geçirilmiş kardiyopulmoner hastalığı, yürümeye engel ortopedik ve nörolojik problemi ve kognitif bozukluğu olanlar dahil edilmedi. Olguların sosyodemografik özellikleri, tam alma tarihi, primer kanser türü, alman tedaviler, uygulanan cerrahi tipi, alman tedavilerin dozu ve süresi, sigara, alkol ve egzersiz alışkanlıkları, yaşam kalitesi, nöropati durumu, akciğer fonksiyonları ve fiziksel uygunlukları değerlendirildi. İstatistiksel analizler SPSS 10.0 programı kullanılarak yapıldı. Bulgular: Yaşam kalitesinin kanserin yerleşimi, evresi, uygulanan tedavi tipi, tedavinin total dozu ve cerrahi yönteme bağlı farklılık gösterdiği saptandı (p<0. 05). Olguların yaşam kalitesini olumsuz etkileyen başlıca etkenler konuşma problemleri, tat kaybı, ağız kuruluğu ve yutma problemleri olarak bulundu. Olguların % 93. 68 'inin maksimal oksijen tüketimi, % 30. 38'inde lateral fleksiyon, % 97. 47'sinde ise sıçra-uzan test sonuçlan düşük bulundu.Total larenjektomi ve radikal boyun disseksiyonu geçiren olgularda vital kapasite anlamlı olarak düşük bulundu.Avrupa Kanser Tedavi ve Araştırma Organizasyon Baş-boyun Yaşam Kalitesi anketinin güvenilirliğinin yüksek olduğu belirlendi (alfa>0.70).Sonuç: Avrupa Kanser Tedavi ve Araştırma Organizasyonu Baş-Boyun Yaşam Kalitesi anketinin yaşam kalitesini değerlendirmede güvenilir bir ankettir. Baş-boyun kanserli olguların fiziksel uygunluk parametrelerinin ve yaşam kalitesinin tedavi sonrası ileri dönemde düşük olduğu saptandı. Anahtar Kelimeler: Baş-boyun kanseri, yaşam kalitesi, fiziksel uygunluk, akciğer fonksiyonları

SUMMARY EVALUATION OF FUNCTIONAL CAPACITY AND PHYSICAL FITNESS IN HEAD AND NECK CANCER PATİENT P. T. Burcu APLAK Introduction: Cancer and treatment's side effects cause functional and physical disabilities in patients. Limitations which are increased by cancer and its tratment, have great effect to the physical activity level and quality of life. Purpose: The study aims to evaluate quality of life, physical fitness, pulmonary functions and to test the reliability European Organization Research Treatment Cancer Quality of Life Head and Neck Cancer Questionnaire. Method: The cases with mean of age 58. 49±1. 4 years (7 women and 72 men ) participated in the study between May-August 2002 in the Dokuz Eylül University Radiation Oncology Department. The patients who have recurrent tumour, or have cardiopulmonary disease, who are walking handicapped by neurological or/and orthopaedical problems and the patients who have cognitive disorders weren't included to the study. The sociodemographic data, date of diagnosis, the primary cancer type, type of treatment, type of surgery, the dose and time of the treatment radiotherapy, the habbits of tobacco, alcohol and exercise, quality of life, neurophathy, pulmonary functions and physical fitness of patients were evaluated. Statistical analysis was made with SPSS 10. 0 for Windows. Results: It was shown that the quality of life differs according to cancer's localization and stage, treatment type, total dose of treatment and surgical approach. It was found that patients main complaint of the quality of life are speech problems, loose of taste, dryness of the mouth and swallowing problems. There is reduction of maximal oxygen uptake 93. 68% of cases, lateral flexion test in 30. 38% of cases, jump and reach test in 97. 47% of case. It was found that the vital capacity was low significantly in patient with total laryngectomies and radical neck dissections.lt was determine that the reliability of European Organization Research Treatment Cancer Head and Neck Quality of Life Questionnaire was high (alpha>0.70).Conclusion: Europen Organization Research Treatment Cancer Head and Neck Quality of Life Questionnaire is reliable questionnaire to evaluate the quality of life. In head and neck cancer patients during th post treatment assesment physical fitness and quality of life were found to be reduced. Key Words: Head and neck cancer, quality of life, physical fitness, pulmonary function