İzmir Bornava Meslek Eğitim Merkezi`nde eğitim gören çıraklarda risk alma davranışları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, İzmir Bornova Meslek Eğitim Merkezinde eğitim gören çırakların risk alma davranışlarını etkileyen faktörleri belirlemek amaçlanmıştır. Çalışma kesitsel-analitik tiptedir. Mesleklerine, sınıflarına ve cinsiyetlerine göre tabalalanarak rasgele olarak seçilen 381 kişilik çırak grubuna, İzmir Bornova Meslek Eğitim Merkezindeki toplantı salonunda araştırmanın anket formu ile risk alma davranış ölçeği toplu halde dağıtılarak, veriler toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde, risk alma davranış ölçeğinin tam ve doğru olarak doldurulması kriter alındı. Risk alma davranış puan ortalaması 46.7±9.7(38-104) olarak tespit edildi. Risk alma davranışları ile çırakların sosyodemografik özelliklerinden ;yaş, göç durumu, doğum yeri tipi, ailesel özelliklerden; aile yapısı, kardeş sayısı, anne/babaların eğitim durumu, ailede sigara alışkanlığı, ailede sabıkalı varlığı, ailede şiddet varlığı, çalışan kardeş sayısı, babanın düzenli geliri, annenin çalışması, ailenin ekonomik durumu, sosyal yaşam özelliklerinden', kazandığı parayı harcama biçimi, ilk işe başlama yaşı, okulu bırakma nedeni iş yaşamı özelliklerinden', toplam çalışma süresi, günlük çalışma süresi, işyerinde çalışan yaşıt sayısı, işyerinde çalışan işçi sayısı ve yapılan iş türü arasında istatistiksel olarak anlamlı seviyede ilişki bulunmadı. Ailede tiner-bali ve uyuşturucu kullanımını ise sadece birer çırak tarafından bildirildiğinden analizlere alınmadı. Risk alma davranışları ile çırakların sosyodemografik özelliklerinden; Cinsiyet, 14 yaşma kadar en uzun süre oturulan yer tipi, ailesel özelliklerden', ailede alkol kullanımı ailede tartışma varlığı, sosyal yaşam özelliklerinden; arkadaşların sigara, alkol, tiner-bali, uyuşturucu kullanması, arkadaşlar arasında sabıkalı varlığı, tartışma, şiddet olması, sorunu olduğunda yardım aldığı kişi, iş yaşamı özelliklerinden; haftada çalıştığı gün sayısı, işyeri ortamı güvenliği, işyerindeki kişilerin sigara, alkol, tiner-bali, uyuşturucu alışkanlığı olması işyerindeki kişiler arasında sabıkalı varlığı, tartışma ve şiddet olması, işini sevme ve haftalık tatil durumu değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişkiler bulundu. Birçok değişken tarafından etkilendiği görülen risk alma davranışları ile savaşımda iş yaşamındaki değişkenlerin de göz ardı edilmemesi gereklidir. Anahtar sözcükler: Risk alma davranışı, Çalışan Ergenler, Kuraldışı davranış

The goal of this study is to evaluate the scale of risk taking behaviors of the apprentices and to determine the facts that affected the results. This study was cross-sectional and the samples are stratified by their profession, classes and sex. After those 381 who were selected randomly, gathered in the conference room at Izmir Bornova Vocational School and data are measured by having them taking the survey and scale of risk taking behaviors. Some of data were eliminated from the analysis, due to incorrect filling of the surveys. The average score of the risk taking behavioral results was 46.7±9.7 (38-104). The final results indicated that the risk taking behaviors didn't have anything to do with socio- demographic characteristics: age, being immigrant, birth place, household characteristics: number of siblings, educational level of their parents, structure of the family, smoking habits in the household, having a criminal in the household, violence in the household, number of siblings who are employed, steady income of parents, social-life characteristics: money spending habits, age of starting to work, reason to give up school, work-life characteristics: length of the working months, number of hours worked per day, number of the peer-workers in the work-place, number of the workers in the work-place, type of the employment. Analysis didn't include the drug use and solvent habits in the family since there was only one reported usage. The facts that statistically change the risk taking behaviors are; socio-demographic characteristics: sex, residency until the age of 14, household characteristics: alcohol use in the family, frequency of arguments in the family, social-life characteristics: smoking and alcohol and solvent and drug habits of the friends, having a criminal, quarrel and violence among friends, getting help from friend when get in trouble, not asking for help when get in trouble, work-life characteristics: number of work days, security at the work place, smoking, alcohol, solvent and drug habits of the co-workers, having a criminal, quarrel and violence among co-workers, enjoying work and number of off days. Key Words: Risk Taking Behavior, Working Adolescents, Deviant Behavior