Dinamik ve statik egzersizleri yapan sporcuların deneysel anksiyeteye otonon sinir sistemi yanıtları

Abstract

ÖZET Dinamik ve Statik Egzersizleri Yapan Sporcuların Deneysel Anksiyeteye Otonom Sinir Sistemi Yanıtları Mustafa Akhisaroğlu Fiziksel aktivite strese karşı otonomik yanıtları değiştirir. Ancak, literatürde egzersiz tipinin deneysel psikososyal stresin Otonom Sinir Sistemi üzerinden oluşacak yanıtlara etkilerini inceleyen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada dinamik ya da statik egzersizleri yapan sporcuların ve sedanterlerin karşılaştırılması ile psikolojik stres yanıtlarına egzersiz tipinin etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Aktif olarak spor yapmayan 26 kişi sedanter grupta, uzun mesafe koşucusu 8 kişi dinamik grupta ve halterci 8 kişi statik grupta araştırmaya katılmışlardır. Antropometrik ölçümlerin alınmasından sonra değiştirilmiş Stroop Renk Kelime (Stoop Color Word, SCW) testi uygulanmıştır. SCW testi öncesinde, sırasında ve sonrasında kalp hızı ve deri iletkenlik düzeyi kayıtları yapılmıştır. Aerobik gücü belirlemek üzere bisiklet ergometresinde maksimum oksijen tüketimi ölçülmüştür. Anaerobik gücü bulmak için 30 saniyelik Wingate testi kullanılmıştır. SCW testi iki bölümden oluşmuştur. 1. bölümde temel amaç renk tanıma etkisini oluşturmaktır. 2. bölümde ise ana hedef renk kelime bozucu etkisinin oluşturulmasıdır. Testin 1. bölümünde tüm gruplarda parasempatik aktivite azalması ve sempatik aktivite artışı saptanmıştır. SCW testinin 2. bölümünde sedanter ve dinamik gruplarda otonomik aktivite değişiklikleri izlenmiştir. Statik grupta renk kelime bozucu etkisine bağlı otonomik aktivite değişiklikleri görülmemiştir. Bu durumun aydınlatılabilmesi için daha ileri araştırmalara gerek vardır. Uzun mesafe koşucuları Stroop testi sonrasında daha büyük kalp atım hızı değişikliği göstermiştir. Parasempatik tonusun daha yüksek olduğu uzun mesafe koşucuları için bu değişim beklenen bir sonuçtur. Sonuç olarak; Dinamik egzersizlerin stres sonrası yanıtı olumlu etkilediği görülmektedir. Elde edilen sonuçlar statik egzersizlerin de psikososyal stresler ile başa çıkmada etkili olabileceğini düşündürmektedir. Farklı egzersizlerin çeşitli stres tiplerindeki etkilerini incelemek üzere yeni araştırmalar planlamak gerekmektedir. 11

ÖZET Dinamik ve Statik Egzersizleri Yapan Sporcuların Deneysel Anksiyeteye Otonom Sinir Sistemi Yanıtları Mustafa Akhisaroğlu Fiziksel aktivite strese karşı otonomik yanıtları değiştirir. Ancak, literatürde egzersiz tipinin deneysel psikososyal stresin Otonom Sinir Sistemi üzerinden oluşacak yanıtlara etkilerini inceleyen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmada dinamik ya da statik egzersizleri yapan sporcuların ve sedanterlerin karşılaştırılması ile psikolojik stres yanıtlarına egzersiz tipinin etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Aktif olarak spor yapmayan 26 kişi sedanter grupta, uzun mesafe koşucusu 8 kişi dinamik grupta ve halterci 8 kişi statik grupta araştırmaya katılmışlardır. Antropometrik ölçümlerin alınmasından sonra değiştirilmiş Stroop Renk Kelime (Stoop Color Word, SCW) testi uygulanmıştır. SCW testi öncesinde, sırasında ve sonrasında kalp hızı ve deri iletkenlik düzeyi kayıtları yapılmıştır. Aerobik gücü belirlemek üzere bisiklet ergometresinde maksimum oksijen tüketimi ölçülmüştür. Anaerobik gücü bulmak için 30 saniyelik Wingate testi kullanılmıştır. SCW testi iki bölümden oluşmuştur. 1. bölümde temel amaç renk tanıma etkisini oluşturmaktır. 2. bölümde ise ana hedef renk kelime bozucu etkisinin oluşturulmasıdır. Testin 1. bölümünde tüm gruplarda parasempatik aktivite azalması ve sempatik aktivite artışı saptanmıştır. SCW testinin 2. bölümünde sedanter ve dinamik gruplarda otonomik aktivite değişiklikleri izlenmiştir. Statik grupta renk kelime bozucu etkisine bağlı otonomik aktivite değişiklikleri görülmemiştir. Bu durumun aydınlatılabilmesi için daha ileri araştırmalara gerek vardır. Uzun mesafe koşucuları Stroop testi sonrasında daha büyük kalp atım hızı değişikliği göstermiştir. Parasempatik tonusun daha yüksek olduğu uzun mesafe koşucuları için bu değişim beklenen bir sonuçtur. Sonuç olarak; Dinamik egzersizlerin stres sonrası yanıtı olumlu etkilediği görülmektedir. Elde edilen sonuçlar statik egzersizlerin de psikososyal stresler ile başa çıkmada etkili olabileceğini düşündürmektedir. Farklı egzersizlerin çeşitli stres tiplerindeki etkilerini incelemek üzere yeni araştırmalar planlamak gerekmektedir. 11