Çocuk uyumu ve annebaba yeterlik ölçeği 2-12 yaş (child adjustment and parent effıcacy scale-CAPES)`ın toplum ve klinik örneklemlerinde Türkçe geçerlik ve güvenirlik özelliklerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, çocuk uyum ve davranış sorunları ile ebeveyn özyeterliğini birlikte değerlendiren, Çocuk Uyumu ve Annebaba Yeterlik Ölçeği (Child Adjustment and Parent Efficacy Scale-CAPES)'nin, Türkçe geçerlik ve güvenirlik özelliklerinin araştırılması amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmamız, hem toplum hem de klinik örneklemde, 2-12 yaş aralığındaki çocukların annebabaları ile yapılmıştır. Klinik örneklem, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi (DEÜTF) Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı (ÇERSAH AD) polikliniğine ilk kez başvuran ya da ilk 1 aylık değerlendirme süreci içinde bulunan 201 kişiden oluşurken; toplum örneklemi ise Balçova ilçesinde yaşayan, 202 kişiden oluşmuştur. Annebabalara; Sosyodemografik Veri Toplama Formu, Çocuk Uyumu ve Annebaba Yeterlik Ölçeği (CAPES-TR), Güçler ve Güçlükler Anketi (GGA), Öz Etkililik-Yeterlilik Ölçeği (ÖEYÖ) ve Annebabalık Görevleri Kontrol Listesi (PTC-TR) ölçekleri uygulanmıştır. Aynı zamanda test-tekrar test güvenirliği ölçümü için, toplum örnekleminde bulunan 58 annebabaya ölçekleri doldurduktan iki hafta sonra aynı araştırmacı tarafından CAPES-TR tekrar uygulanmıştır.Bulgular: Güvenirlik değerlendirme sonuçlarında; CAPES-TR'nin Çocuk Uyumu Toplam Şiddet ve Annebaba Yeterlik alt ölçeklerinin iç tutarlıkları 'yüksek derecede güvenilir' (Cronbach α: 0.904, 0.923) bulunmuştur. CAPES-TR alt ölçekleri ve faktör yapılarının ortalama puanlarının test-tekrar test uygulamasında bağımlı örneklem t testi sonuçlarında anlamlı farklılık göstermediği ve CAPES-TR'nin Davranışsal Sorunlar faktörünün çok güçlü (r:0.802, p<0.001) korelasyon gösterdiği; Çocuk Uyumu Toplam Şiddet alt ölçeği, Duygusal Sorunlar faktörü ve Annebaba Yeterlik alt ölçeğinin ise güçlü (r:0.794, p<0.001; r:0.629, p<0.001; r:0.718, p<0.001) korelasyon gösterdikleri ve korelasyon katsayılarının istatistiksel olarak yüksek düzeyde anlamlı oldukları saptanmıştır. Geçerlik değerlendirme sonuçlarında ise CAPES-TR'nin açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizinde beş faktörlü bir yapı geçerliğine sahip olduğu; GGA, ÖEYÖ ve PTC-TR ile istatistiksel olarak anlamlı düzeyde eşzamanlı ölçüt geçerliğine sahip olduğu; toplum ve klinik örneklemlerini ayırt edici gücünün ise yüksek olduğu saptanmıştır.Sonuç: CAPES-TR'nin 2-12 yaş aralığındaki çocukların annebabaları için iyi düzeyde geçerli ve güvenilir bir gereç olduğunu destekleyen bulgulara ulaşılmıştır.

Aim: This study aimed to evaluate the validity and reliability of the Turkish version of Child Adjustment and Parent Efficacy Scale-CAPES that assesses adjustment and behavioral problems along with parental efficacy.Method: Our study was conducted in both community and clinical samples, with parents of children aged between 2-12 years. While the clinical sample consisted of 201 individuals that had applied to the unit at least one time or in the first month of the evaluation process, the community sample consisted of 202 individuals living in Balcova area. Parents were assessed by using Sociodemographic Data Collection Form, Child Adjustment and Parent Efficacy Scale (CAPES-TR), Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), Self Efficacy Scale (SES), Parenting Tasks Checklist (PTC-TR). Simultaneously, for the measurement of test-retest reliability, 58 parents in the community sample were applied CAPES-TR again by the same researcher 2 weeks after they had filled up the initial scales.Results: As a result of reliability assessment, internal consistency values of CAPES-TR's Child Adjustment Total Severity and Parental Efficacy subscales were found `highly reliable` (Cronbach α: 0.904 and 0.923, respectively). While mean scores of CAPES-TR subscales and factor means did not show significant difference for dependent sample t test results in test-retest application and CAPES-TR's Behavioral Problems factor showed a very strong (r:0.802, p<0.001) correlation; it was seen that Child Adjustment Total Severity subscale, Emotional Problems factor and Parental Efficacy subscale showed strong correlations (r:0.794, p<0.001; r:0.629, p<0.001; r:0.718, p<0.001) and that the correlation coefficients showed high statistical significance. In validity assessment results, it was determined that CAPES-TR contained a five- factor construct validity following the application of exploratory and confirmatory factor analyses; as well as the scale containing a statistically significant concurrent criterion validity with SDQ, SES and PTC-TR and that it has high discriminative power between community and clinical samples.Conclusion: It was determined that Turkish version of CAPES was a valid and reliable tool to assess the parents of children aged 2-12 years.