Kadınların sağlık okuryazarlık düzeyi ile meme kanseri bilgi ve tarama davranışının incelenmesi
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
Tedavi olanakları ilerleyip, toplum farkındalığı arttıkça 50 yaş altında meme kanserine bağlı mortalite hızı gittikçe azalmaktadır ve tarama testleri erken tanıyı mümkün kılmaktadır. Sağlık okuryazarlık düzeyinin, kanser farkındalığı ve tarama davranışı için önemli olduğu bilinmekte olup, bu çalışmada da kadınların sağlık okuryazarlık düzeyinin meme kanseri bilgi ve tarama davranışı ile ilişkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.Bu çalışma kesitsel olarak İzmir ilinde yer alan bir kırsal ASM (Aile Sağlığı Merkezleri) ve bir kentsel ASM'ye kayıtlı 40 yaş üzeri 500 kadında, 2015 yılı Mart- Nisan aylarında gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, REALM (Rapid Estimation of Adult Literacy Measurement), YSÖ (Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği), sosyodemografik anketi, meme kanseri bilgi ve tarama davranışlarını belirlemeye yönelik bir anket kullanılmıştır.Çalışmaya katılan kadınların ortalama yaşı 49,62±8,42 yıldı. Kadınların %52'si (n=260) kırsal ASM'ye kayıtlı olup, %51,2'si (n=256) ilkokul mezunu, %61,0'i (n=305) ev hanımı ve %74,4'ü (n=372) orta gelir düzeyine sahipti. REALM ölçeğine göre; kadınların %31,8'i (n=159) sınırlı/yetersiz SOY düzeyine sahipti ve ortalama YSÖ skoru 19,55±2,64 (min-maks=0-23)'tü. Kadınların REALM ve YSÖ skoru yaş arttıkça (p=0,010), eğitim düzeyi düştükçe (p<0,001) ve ekonomik durum kötüleştikçe (p<0,001) azalmaktaydı. Kadınların ortalama meme kanseri bilgi puanı 7,47±3,17'ydi (min-maks=0-15). Kadınların %55,2'si (n=261) hiç mamografi (MMG) çektirmemişti ve bu kadınlar en az bir kez MMG çektirenlere göre; daha düşük REALM puanına (p<0,001), daha düşük YSÖ puanına (p=0,185) ve daha düşük bilgi puanına (p=0,004) sahipti. Türkiye'de yapılan SOY çalışmaları oldukça sınırlıdır. Kanser tarama başarısının sağlanması için, birinci basamak hekimlerinin hastalarının SOY düzeylerinin farkında olması ve SOY düzeylerine uygun girişimlerde bulunması önemlidir. Breast cancer mortality rate under age 50 is decreasing as treatment options improved, awareness of community increased and screenings lead early diagnosis possible. Health literacy seems to be an important for cancer awareness and screening behavior and it's aimed to determine this relationship in Turkish women.This cross sectional study was conducted in 500 women who are above 40 years and applied to one rural and one urban primary healthcare centers (PHC) in March- April 2015, in Izmir, Turkey. REALM (Rapid Estimation of Adult Literacy Measurement) scale, (Adult Health Literacy Scale), sociodemographic questionnaire, breast cancer knowledge, screening behavior of women were used. Mean age of women was 49.62±8.428 years. Of the women, 52% (n=260) were registered at rural PHC, 51.2% (n=256) graduated from primary school, 61.0% (n=305) housewives and 74.4% (n=372) had average economic status. According to REALM 31.8% (n=159) had limited/inadequate HL and mean AHLS score was 19.55±2.64 (min-max=0-23). REALM and AHLS score of women was decreasing with increased age (p=0.010), low education (p<0.001) and economical status (p<0.001). Women having a job and applied to urban PHC had higher scores. Mean breast cancer knowledge score of women was 7.47±3.17 (min-max=0-15). Of the women 55.2% (n=261) never had mammography screening. Women who never had mammography screening had lower REALM (p<0.001), AHLS (p=0.185) and breast cancer knowledge score (p=0.004) than women who had at least once.HL studies in primary care are limited in Turkey. For cancer screening success, physicians have to be aware of their patients HL levels.
Collections