Demanslı bireylere bakım veren aile üyelerine uygulanan destek grup sürecinin bakım veren yükü ve psikolojik dayanıklılık düzeyi üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu araştırmanın amacı, demans hastalığı olan bireylere bakım veren aile üyelerine uygulanan Watson İnsan Bakım Teorisi'ne temellendirilmiş destek grup sürecinin bakım verenlerin bakım veren yükü ve psikolojik dayanıklılıkları üzerine etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntem: Ön test-son test düzeninde, prospektif, kontrol gruplu yarı deneysel ve niteliksel olarak karma yöntemle yapılmıştır. Araştırmanın girişimsel verileri Aralık 2015- Mayıs 2016 tarihleri arasında toplanmıştır. 46 bakım veren kontrol grubunu, 38 bakım veren ise girişim grubunu oluşturmak üzere toplam 84 bakım veren aile üyesi örneklem grubunu oluşturmuştur. Destek grup sürecine katılan ve ses kaydının alınmasına izin veren 31 bakım veren aile üyesi de niteliksel verilerin örneklemini oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak; Sosyodemografik Özellikler Anket Formu, Odak Grup Görüşme Formu, Bakım Veren Yükü Envanteri ve Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği kullanılmış, veriler çalışmanın başında (0. ay) ve on oturum sonunda (5. ay) toplanmıştır. Sosyodemografik veriler sayı, yüzde ve ortalama olarak verilmiştir. Niceliksel verilerin analizinde t testi ve kikare testi, niteliksel verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Bulgular: Çalışma sonunda girişim ve kontrol grubundaki bakım verenlerin bakım veren yükü toplam puan ortalamaları, fiziksel yük, sosyal yük ve duygusal yük alt boyut puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark varken (p <0.05), zaman bağımlılık yükü ve gelişimsel yük alt boyut puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Girişim ve kontrol grubundaki bakım verenlerin destek grup süreci sonrası psikolojik dayanıklılık düzeyi toplam puan ortalamaları, yapısal stil, aile uyumu, sosyal yeterlilik ve sosyal kaynaklar alt boyut puan ortalamalarında anlamlı bir fark varken (p <0.05), gelecek algısı ve kendilik algısı alt boyut puan ortalamaları arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır (p>0.05). Niteliksel bulgular ile ilgili ise; üç ana tema ve bu temalara ait 14 alt tema belirlenmiştir. Üç ana tema; aile sürecinde iyileşme, bakım süreci ile baş etmeyi öğrenmek ve bakım sürecinde anlam bulmaktır. Sonuç: Watson'ın İnsan Bakım Teorisi'ne dayalı destek grup süreci, bakım verenlerin bakım veren yükünü azaltmak, psikolojik dayanıklılık düzeyini arttırmak ve baş etme becerilerini geliştirmek için sağlık çalışanları tarafından kullanılabilir. Anahtar Kelimeler: Demans, Watson İnsan Bakım Teorisi, bakım veren, hemşirelik, bakım veren yükü, psikolojik dayanıklılık düzeyi

Purpose: The purpose of this study is to examine the effect of the support group process based on Watson's Theory of Human Caring applied on the family members who care dementia patients on their caregiver's burden and psychological resilience. Materials and Methods: In the pre-test and post-test order, prospective, a quasi-experimental, mixed method were conducted. The interventional data of the research were collected between December 2015 –May 2016. 84 caregiving family members, 46 of them in the caregiver control group and 38 of them in the caregiver interventional group, made the sample group. 31 caregiving family members who participated in the support group process and permitted their voices to be recorded made the sample of the qualitative data. Sociodemographic Characteristics Questionnaire, Focus group interview questions, Caregiver Burden Inventory and Resilience Scale for Adults were used as data collection tools and the data were collected in the beginning of the study (0th month) and at the end of the study (5th month). The sociodemographic data were given as numbers, per cent and averages. t test and chi square test were used in the analysis of the quantitative data and content analysis was used in the analysis of the qualitative data.Findings: In consequence of the study, while there is a significant difference between the the caregiver's burden total average scores and their physical burden, social burden and emotional burden subdimension average scores of the caregivers in the interventional and control groups (p <0.05), no significant difference could be found between their time dependency burden and developmental burden subdimension average scores (p>0.05). While there is a significant difference between the psychological resilience level total average scores and the structural style, family cohesion, social competence and social resources subdimension average scores of the caregivers in the interventional and control groups after the support group process (p <0.05), no significant difference could be found between their perception of future and perception of self subdimension average scores (p>0.05). As for the qualitative findings, three main themes and 15 subdimensions were determined. Three main themes are recovery within the family process, learning to come over the care process and finding a meaning in the care process. Conclusion: The support group process of Watson's Theory of Human Caring can be used by health workers for reducing the caregivers burden, increasing their psychological resilience level and developing their coming over skills. Key Words: Dementia, Watson's Theory of Human Caring, caregiver, nursing, caregiver burden, psychological resilience