Çağdaş Irak romancılığı ve hikayeciliği

Abstract

Roman, hayatı her yönüyle geniş olarak kavrayan ve her şeyi bir akış, değişme ve gelişme olarak his ve idrak eden bir duyuş ve görüş tarzının ifadesidir. Arap romanının ortaya çıkışında iki farklı görüş bulunmaktadır. Bunlardan biri Arapların Avrupa kültürü ile tanıştıktan sonraki görüş; diğeri ise Arap romanının kökeninde bulunan makameler, siyer, ahbar vb. türlere dayandığı görüşüdür. Mısır, Suriye ve Lübnan'da romanın tarihî gelişimi daha erken tarihlerde olgunlaştığından, bu türün Irak'taki gelişimi daha geç bir tarihe rastlamaktadır. Irak'ta dağınık roman derlemeleri ilk olarak yirmili ve otuzlu yıllarda karşımıza çıkmaktadır. Bu derlemelerin yazılma sebepleri ise farklıdır. Bu derlemelerin kimilerinde fakir halkın hayatı ele alınırken; kimilerinde ise halkın yaşadığı gerçek olaylar anlatılmaktadır. Yazarlar bunları anlatırken birçok fikrî ve edebî akımlardan etkilenmişlerdir. Bu etkileşimlerden bazıları şu şekilde karşımıza çıkmaktadır: Arapça yazılmış olan eğlence amaçlı hikâyelerin etkisi, Cubrân Halîl Cubrân'ın edebî etkisi, Mustafâ Lutfî el-Menfelûtî'nin etkisi, Taha Huseyn ve Mahmûd Teymûr gibi isimlerin etkisi, Mısır'da 1919 Devriminin sonlarında ortaya çıkan modern okulların etkisi, Türk edebiyatının etkisi ve son olarak da Türk Edebiyatı aracılığıyla keşfedilen Rus edebiyatının etkileridir.Irak özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında Mısır ve Lübnan'ın edebiyat etkilerinden uzaklaşmıştır. Bir devlet hâline gelen Irak toplumu tam bir bağımsızlık yoluna girmiştir. 1933'ten sonra gazetelerde, hikâyeler ve yabancı dillerde çevirilerden başka romanlar da yayımlanmaya başlanmıştır. 1940-1950'li yıllarda Irak edebiyatı önemli bir ilerleme gösterememiştir.Irak romanı, altmışlı yıllardan önce sanatsal bir olgunluk göstererek ortaya çıkamamıştır; ancak Irak'ta 1960'lı yılların ikinci yarısında edebî yönden gelişmiş romanlar ortaya çıkmıştır.Anahtar Kelimeler: Roman, Irak, Irak romanı, Irak hikâyeciliği.

Novel is an expression of hearing and sight style which widely embraces every aspects of life and which accepts everything as a flow, change and development. There are two different opinions about the emergence of the Arab novel. One of these views is the one which Arabs had after they met the European culture and the other view is that Arab novel is based on siyar, makamah and ahbar which consist of its basis. The last country to be affected by these views is Iraq as Egypt's, Syria's and Lebanon's are before Iraq's literature.We meet the first unorganized novel collections in 1920s and 1930s.The reason for these reviews to be written is different. In some of these reviews the life of the poor is dealt with and in others the real hardships and difficulties the public experience in daily life are included. In describing them the authors are influenced by many ideas and literary movements. If we give examples to these influences, we can refer to: the influence of the entertaining stories written in Arabic, the literary influence of Cubrân Khalil Cubrân, that of Mustafa Lutfi el Menfelûtî, the literary influence of writers such as Taha Huseyn and Mahmud Teymur, that of modern schools emerging at the very end of the revolution in 1919 in Egypt, that of Turkish literature, and lastly that of Russian literature which is discovered through Turkish literature. Iraq, especially after the World War II, has moved away from the literature of Lebanon and Egypt. Becoming a real state, Iraqi society has entered a state of complete independence. After 1933, in the newspapers, not only stories and translations from foreign languages but also novels have begun to be published. In 1940s and 1950s, Iraqi literature did not show much progress.Before 1960s, the novel of Iraq hasn't emerged with artistic maturity but in the second half of the 1960s, literally developed novels have emerged.Key words: Novel, Iraq, Novel in Iraq, Iraqian Story.