Hazır giyim sanayiinde nitelikli insangücü ihtiyacı

Abstract

58 9- Yukarxda uygulanmasx önerilen eğitim programları ile başarılı elemanların yetiştirilmesi; o programı uygu layacak öğretmenlerin mesleki bilgilerine bağlıdır. Endüst riyi gerçek yönleri ile tanımayan öğretmenlerden, bu alana başarılı elemanlar yetiştirmesi beklenemez. Bu nedenle, ön celikle öğretmen yetiştirilmesine önem verilmelidir. Mesle ki ve teknik öğretmen yetiştiren fakültelerde, gerek eğitim ve öğretim programları, gerek donatımları ve öğretim kadro ları bu gerçek dikkate alınarak düzenlenmelidir. Özet Ülkemiz son yıllarda planlı kalkınma çabası içine gir miş bulunmaktadır. Bu dönemde istenen büyüme hızının elde edilmesi, tabii kaynaklar, sermaye ve insangücünden meyda na gelen tüm iktisadi kaynakların verimli kullanılmasına bağlıdır. Bu gerçekler karşısında} en az yatırım ile en çok istihdam eden, yüksek ihracat olanakları olan ve gelişmiş dokuma sanayiimize katma değer yaratan hazır giyim sanayii, teşvik gören sanayi dallarından biri olmuştur. İhracatta başarılı olabilmemiz, gelişmiş ülkelerin stan dartlarına uygun, hatta onlardan da üstün ve daha ucuz mal üretip satmakla mümkün olabilecektir. Kaliteli ve ucuz mal ise, ancak üretime katılan işçilerin gerekli mesleki bece riye sahip olmasıyla mümkündür. Sanayiinin gelişmesi, eğitim ve öğretiminde yeni ihti yaçlar doğrultusunda ve onlara cevap verebilecek nitelik ve59 nicelikte gelişmesini zorunlu kilmaktadxr. Ülkemizde hangi iş sektöründe, hangi düzeyde ve ne kadar yetişmiş insangücüne ihtiyaç duyulduğu belirlenememiştir. Bu durum mesleki ve teknik eğitimin planlanmasxnda sorun olmak tadır. Ülkemizde belirli alanlarda insangücü talebin üzerin de yetiştirilirken diğer alanlarda nitelikli insangücü sıkın tısı çekilmektedir. Nitelikli insangücü sıkıntısı çekilen sanayi dalların dan birinin de hazır giyim sanayii olduğu, işverenlere ifa de edilmektedir. Çeşitli teşvik tedbirleri ve ihracat olanak larının artmasıyla hızlı bir gelişme gösteren hazır giyim sanayiinin, nitelikli insangücü ihtiyacının aynı oranda kar şılandığı söylenemez. Beşinci Beş Yıllık Plan döneminde de teşvik görecek olan bu sanayiinin, nitelikli insangücü ihti yacının giderek daha da artacağı muhakkaktır. Hazır giyim sanayiinde nitelikli insangücü sorununun çözümlenebilmesi için, sanayiinin insangücü ihtiyacının be lirlenmesi, öncelikle ele alınması gereken bir problem olarak görülmektedir. Bu araştırmanın amacı, emek yoğun karekteri nedeniyle istihdam yaratmada birinci sırayı alması beklenen, hazır gi yim sanayiinin, nitelikli insangücü ihtiyacını belirleyerek ilgililerin dikkatini çekmektir; Bu araştırma, yeni mesleki-teknik eğitim programlarının açılmasına,dolayısıyla da* istihdam yaratma ve ihracatta60 önemli yeri olan giyim sanayiinin nitelikli insangücü soru nunun çözümüne katkxda bulunabileceği için önemlidir. Araştırmada, ülkemizde hazır giyim sanayiinin yoğunlaş mış olduğu illerden biri olan Ankara ilinde şans yönte miyle seçelen 48 işletme yöneticisi örneklemi oluşturmuştur, Geliştirilen bilgi toplama aracı araştırmacı tarafın dan, Ankara Sanayi Odası ve Ticaret Odası sicil kayıtların dan elde edilen verilerden yararlanılarak belirlenen 48 iş letme yöneticisiyle görüşme yapılarak doldurulmuştur. Elde edilen veriler tablolar üzerinde gösterilerek elde edilen bulgular yardımıyla yorumlar yapılmış ve öneriler gelişti rilmiştir. Elde edilen verilerden, ülkemizde hazır giyim işletme lerinin 1966-1970 yılarından itibaren kurulmaya başladığı, son beş yıl içinde ise üretime katılan işletme sayısının hızla arttığı görülmüştür. İşletmelerin çoğunluğunu 10-35 arasında işçi çalıştıran küçük işletmeler oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına giren 48 işletmenin üretim bölüm lerinde 1427 eleman çalışmaktadır. Çalışanların % 3'ünün eğitimsiz, % 7 5 * inin ilkokul, % 13 'ünün ortaokul, % 3'ünün lise, % 3'ünün meslek lisesi ve % l'inin yüksek öğrenim gör müş olduğu belirlenmiştir. Bu düşük eğitim düzeyi ve mesle ki teknik eğitim oranı işletmelerin, eğitilmiş insangücü açısından içinde bulunduğu sorunu ortaya koymaktadır.61 özellikle son beş yıl içinde hızlı bir gelişme gösteren hazır giyim sanayiinde işletmelerin % 67 'si kalıpçı, % 62 'si modelist, % 50'si kalifiye makinacı ihtiyaçları olduğunu ifade etmektedirler. İşletmelerin nitelikli insangücü ihtiyaçlarını karşıla yabilmek için, birbirlerinin yetişmiş elemanlarını transfer etmek zorunda kaldıkları görülmektedir. Bu durum ise işlet melerde işlerin aksamasına ve çeşitli huzursuzluklara neden olmaktadır, ülkemizde pekçok sanayi dalında olduğu gibi ha zır giyim sanayiinde de orta seviyede teknik insangücüne ih tiyaç olduğu görülmektedir. İşletmeler bu sanayiide nitelik li insangücü sıkıntısının yeterli sayı ve nitelikte eğitim kurumu bulunmamasından, işletmelerin insangücü yetiştirme gayreti içinde olmamalarından ve bazı mesleklerde özel ye teneklerinde önemli rol oynadığından kaynaklandığını ifade etmektedirler. Sonuç olarak denilebilir ki; istihdam yaratmada ve ih racatta ön sırayı alması beklenen hazır giyim sanayiinin, nitelikli insangücü ihtiyacı mevcut eğitim sistemimizle kar şı lanamamak tadır. Sanayiinin plan hedefleri doğrultusunda gelişebilmesi için, öncelikle nitelikli insangücü sorununun çözümlenmesi gereklidir. Bu sorunun çözümlenebilmesi, en kısa sürede ve rasyonal olarak insangücü projeksiyonlarının yapılması, belirlenen insangücü ihtiyaçları doğrultusunda eğitim kurumları ve programların açılmasıyla mümkün olacak tır.