Rehberlik anlayışı içinde öğrenci kişisel dosyaları

Abstract

120 BÖLÜM V ÖZET XX. yüzyılın başlarından itibaren eğitim alanında görülen değişme ' ve gelişmeler sonucu, rehberlik ; eğitimin ayrılmaz bir parçası ve onu tamamlayan bir unsur olmuştur. Rehberliğin birinci ve temel işlevi, bireyi tanımak olduğundan ; rehberlik anlayişına göre yeniden örgütlenme durumunda olan modern okulun birinci işlevi de, öğrenciyi tanımak olmaktadır. Öğrenciyi tanımak ; onu tam ve doğru olarak tasvir edebilmek ve muhtemel durumlarda nasıl davranacağını önceden kestir ebilmekt ir. Bu ise ; öğrenci hakkında çok yönlü ve güvenilir-geçerli bilgiler elde etmekle mümkündür.. Geçerli bilgi elde etme yolu da ; bireyi tanıma teknik ve araçlarını uygulama ile elde edilecek bilgi toplama yoludur. Öğrenci halikında çok yönlü olarak ve büyük bir emek sonucu toplanabilecek bilgilerin unutulmaması, gerektiğinde bu bilgilerden faydalanılabilmesi için ; bu bilgilerin belir li yerlere kaydedilmesi gerekir, öğrenci hakkında toplanan bu tür önemli bilgilerin kayıtlarının tutulduğu dosyalara öğrenci kişisel dosyası, toplu dosya ya da ruhsal dosya de nilmektedir. Öğrencinin kimliğine ait bilgilerden ; onun dersler deki başarısı, özel ilgi ve yetenekleri, aile ve sağlık du rumları gibi çok geniş bir alana yayılan bilgilerin toplandı ğı öğrenci kişisel dosyalarının eğitimdeki yeri ve önerci tar tışılamayacak kadar büyüktür. Bu haliyle en önemli rehberlik aracı, öğrenci kişisel dosyası olmaktadır. Öğrenci kişisel dosyalarını kullanabilmek ; herşeyden önce yeterli bir rehberlik formasyonuna sahip olmayı gerek tirir. Bu nedenle ; öğrenci kişisel dosyalarından eğitimde beklenen faydaların sağlanabilmesi için, bu dosyaları kulla-121 nan Ortaokul ve Lise sınıf öğretmenleri de y et erli bir reh berlik formasyonuna sahip bulunmak zorundadır. Öğrenci kişisel dosyalarının gereğince tutulmaları halinde ve amacına uygun olarak kullanılmalarında, dosya lardan saklanacak yararların çok yönlülüğüne ve önemliliğine karşılık ; dosyaların bu konuda yetirli olmayan kişilerce ve gerekince tutulmamaları halinde de, dosyalarla ilgili olarak belirlenen hedeflere ulaşılamayacaktır. îa da bu haliyle eğitim de kullanılmaya kalkışılacak dosyaların fayda sağlama larının tam aksine yol açacağı zararlar ; çoğu zaman telafi si zor boyutlara varacaktır. Araştırmada Ankara II Merkezindeki Genel Ortaokul ve Liselerde kullanılan öğrenci kişisel dosyalarının mevcut durumları ile Ortaokul ve Lise öğretmenlerinin bu dosyaları kullanabilme yeterlilikleri incelenmiştir. Araştırma yöntemi olarak önce konu ile ilgili kay naklar taranarak teorik bilgiler toplanmış ve bu bilgiler araştırmada, problem durumu olarak verilmiştir. Daha sonra araştırına ile ilgili olarak hazırlanan 35 soruluk anket ; Ankara ilinde görev yapan Ortaokul ve Lise öğretmenlerinden 210 kişiye uygulanmıştır. Anketi cevaplayan öğretmenlerin 130 tanesi öğrenim leri sırasında rehberlik okumuş ya da Hizmet içi eğitim va sıtasıyla bu alanda eğitim görmüş öğretmenlerdir. 80 öğret men ise j gerek öğrenimleri sırasında, gerekse hizmet içinde rehberlikle ilgili eğitim almayan öğretmenlerdir. Toplam 210 öğretmenin anket sorularına verdikleri cevaplar yorumlanarak 2 yüzdelikleri alınarak, x, t ve x testleri uygulanarak bir birleri ile karşılaştırılmış, elde edilen bulgular Ankara II merkezi ortaokul ve Liselerindeki öğrenci kişisel dosyaları na ve öğretmenlerine genelleştirilmiştir. Araştırma problemi ile ilgili.olarak belirlenen yedi hipotezin ; araştırmada test edilerek, yedisinin de doğrulan-122 ması sonucu şu yargılara varılmıştır : Ortaokul ve Lise sınıf öğretmenleri, öğrenci kişisel dosyalarını amacına uygun şekilde kullanacak bir rehberlik formasyonuna sahip değildirler. Hizmet öncesinde veya içinde rehberlikle ilgili eği tim alanların rehberlik formasyonları, böyle bir eğitim alma yanlara göre lehte bir farklılık göstermektedir. Ancak reh berlik eğitimi alan ve almayan her iki öğretmen grubunun da rehberlik formasyonları yeterli düzeyde değildir, farklılık karşılaştırmalarda ortaya çıkmaktadır. Okullarda psikolojik danışma ve rehberlik faaliyetle rinin yürütülüp sonuçlarının dosyalara işlenmesi için ayrılan zaman yetersizdir. Öğrenci kişisel dosyasına bilgi toplama ve kaydetme işleri büyük ölçüde öğretmene düşmekte, öğretmen uzman yardı mından yoksun çalışmak zorunda kalmaktadır. Yeterli bir rehberlik formasyonuna sahip olmayan ve öğrenci kişisel dosyalarına geçerli bilgiler dolduramayan öğretmenler öğrencilerini tanıyamayan öğretmenlerdir. Sınıf öğretmenleri tarafından tutulan öğrenci kişisel dosyalarındaki bilgiler geçerli ve güvenilir değildir. Aynı zamanda bu bilgileri elde etmede izlenen yol da geçerli ve güvenilir bilgi elde etme yolu değildir. Son olarak da ; bu özellikleri gösteren öğretmenlerin Öğrencilerine yeterli bir eğitsel ve kişisel rehberlik yapa madıkları ortaya çıkmıştır. Araştırmada belirlenen bu özelliklere göre öğrenci kişisel dosyalarından beklenen yararlar sağlanamamaktadır, bir anlamda `tutuluyor denilsin- diye tutulan bu dosyalara bir an önce işlerlik kazandırılmalıdır, Bunu sağlamak için de ; ilk önce yapılacak iş, öğretmenlerin bu konuca eğitim den geçirilmeleridir. Aynı amaca yönelik olarak öğretmen123 yetiştiren kurumlarda da konuyla ilgili derslere daha fazla ağırlık verilmeli ; Tüm öğretmenlere rehberlikle ilgili kuru luşlarla, rehberlik alanındaki yayınlar ve çalışmalar tanıtıl malıdır. Okullardaki uzman eleman sıkıntısı giderilmeli, reh berlik faaliyetleri için okullarda zaman ayrılmalıdır ve ders dağıtım çizelgelerinde gösterilmeli, Eğitsel kol ve rehberlik faaliyetlerinin karşılımı olarak öğretmenlere daha fazla maddi katkı sağlanmalıdır. Bu alandaki araştırmaların azlığı nedeniyle de başta üniversiteler olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığınca araştır malar yaygınlaştırılmalı ve desteklenmelidir.