Cumhuriyet Dönemi Türk plastik sanatlarında soyut heykel

Abstract

ÖZET İlkellerde görülen soyutlamaya yönelik biçimlendirme, mutlak bir soyut anlatımı değil, nesnel dünyanın ve figür görüntüsünün sembolize edilişine dayanır. Willendorf Venüsü ve Anadolu Medeniyetleri' ndeki heykelciklerde görülen biçimlendirme, sembolize etmekten doğan bir soyutlamadır. Batı; resim ve heykeli Hiristiyanlığı yaymak için kullanılırken, Doğu' da heykel, İslamiyet' in soyut dünya görüşü doğrultusunda, put olarak değerlendirilmiş ve sadece soyut geometrik mimari bezeme elemanları ile mezar taşları olarak varlık göstermiş, Resim ise kendine özgü kurallar geliştirerek minyatür şeklinde uygulanmıştır. Cumhuriyet öncesinde 1883' yılında Sanayi-i Nefise' nin kurulmasıyla Batılı anlamda varlığından söz edebileceğimiz heykel 1950' li yıllara kadar figüratif ve Atatürk anıtlarıyla varlık göstermiştir. XX. yy. da sanat alanında mutlak bir soyut anlayışa varılmıştır. Batı' da bilim, teknoloji ve felsefeye koşut olarak gelişen soyut sanat, ülkemizde ancak 1950' li yıllarda uygulanmaya başlanmıştır. 1950' den günümüze plastik sanatlarımızda soyut, Batılı anlamda uygulanmaya devam etmektedir. Bu çalışmada; soyut sanatın Batı' daki oluşumu, gelişimi ve Türk plastik sanatları genelinde ve heykel sanatı özelindeki yansımaları örneklerle ele alınmıştır.

ABSTRACT The forming of abstraction, which is seen in primitive community, is based on symbolizing objective world and figure, not absolute expression of abstract. The forming, which is seen in the Venus of Willendorf and statuettes in Anatolian Civilization is abstraction by arising from symbolizing. When European was using painting and sculpture for spreading Christianity, in Eastern sculpture, evaluated as idol from the point of view of Islamic line and was existed only abstract geometric architecture adornments and tombstones. However painting was practiced as miniatures by developing its specific rules. Sculpture that we can say the existence in the sense of European when The Academy of Sanayi-i Nefise was founded before Republic in 1883, existed with figuratives and monuments of Atatürk until 1950's. In the 20th century an absolute abstract insight was arrived in the field of art Abstract art which was developed together with science, technology and philosophy in Europe, began to perform in our country yet in 1950's and going on. In this work, the formation and developing of abstract art in Europe and its influences to Turkish Plastic Arts in general and Sculpture in particular dealt with examples. VI