Türkiye`deki ticari televizyonlarda etik

Abstract

ÖZET Son yıllarda tüm dünyada, özellikle Türkiye'de 'etik' kavramı sık sık kullanılmaktadır. Etik yeni bir kavram değildir ancak Türkiye'de son dönemde yaşanan çeşitli alanlardaki ahlakilik problemleri, kavramın popülerliğini artırmaktadır. Etik, insanların birbiriyle ya da devletle olan ilişkilerinde kendilerinden yapmaları beklenen davranışlarla toplum düzenini sağlamayı amaçlayan ahlakı, evrensel normlar dikte ederek inceleyen felsefe dalıdır. Profesyonel olarak çalışanların, ilgili meslek dalının gerektirdiği kurallara uyma zorunlulukları bulunmaktadır. Bu bağlamda etiğin çeşitli alt dalları ortaya çıkmıştır; medya etiği, tıp etiği v.b. Medya etiği, medya çalışanlarının mesleklerini icra ederken uymak zorunda oldukları (ya da uymaları beklenen) kuralları ve ilkeleri incelemektedir. Televizyonun günümüz toplumları üzerindeki etkileri göz önünde tutulduğunda, iletinin niteliği ve toplumların yaşamlarındaki belirleyiciliği üzerine yapılan çalışmalar önem kazanmaktadır. Televizyonun ona atfedilen kamu adma bilgi edinme ve onu yaymak yolu ile haber iletimini gerçekleştirme işlevi bugün bir çok açıdan tartışma konusu haline gelmektedir. Türkiye'de doksanlı yılların başmda özel televizyon kanallarının gerekli yasal düzenlemeler bulunmaksızın yayma başlamaları, yıllarca devlet tekelinde kalan televizyonculuğumuzun gelenekleşmiş kurallarının bulunmayışı gibi faktörlerin sonucu günümüzde televizyon ve yayın politikaları mesleki etik çerçevesinde eleştirilmektedir. Bu çalışma, Türkiye'deki ticari televizyon kanallarının yayın pratikleri üzerinden televizyon etiğinin uygulanabilirliğini tartışmayı, özel televizyon kanallarının sorumlulukları ile uygulamaları arasındaki ilişkinin kuruluş biçimini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. vı

ABSTRACT Recently, the word 'ethics' is used frequently in the world especially in Turkey. It is not a new concept; yet moral problems experienced in various fields in Turkey have given rise to its popularity. Ethics is a branch of philosophy which, by putting forward universal norms, studies moral values that aim at providing social order with the behaviour expected from people in their relationship between each other and the government. People who are professional have to obey the rules required by their jobs. In view of this, various subbranches of ethics have come up; such as media ethics, medicine ethics...etc. Media ethics studies the principles and the rules that media staff have to obey (or they are supposed to obey) while they are working. The quality of message and the studies about the influence of the message gain importance when the effects of television on today's society are being taken into consideration. The function which is imposed to television to carry out news transmission by collecting and spreading data for public has become a debate issue today in many aspects. In the early 90s private television channels in Turkey started broadcasting without required legal arrangements and there were dearth of established rules for television since it had been monopolised by the government for many years. As a result of factors like these, television and broadcast policies are currently critisized in the frame of professional ethics. This study aims at discussing feasibility of television ethics upon the broadcasting practice of commercial television channels, and bringing out the formation style of the relationship between channel's responsibility and their applications. Vll