20. Yüzyılda tiyatronun kitleselleştirilmesine yönelik düşünce ve uygulamalar

Abstract

Tiyatro kitlesel bir sanattır. Diger sanat dallarından farklı olarak hemana dayanan bir süreçtir, hem de hep daha genis bir kitleye ulasmak ister.Kendine özgü anlatımlarıyla, yasamın anlamını, insanın varlıgını konu olarakele alır. Bu suretle, seyirciyle oyun arasında duygusal ve zihinsel bir etkilesimgerçeklesir. Bu çesit bir etkilesim geri bildirimli bir iliskidir.Tiyatronun ilk kaynaklarının görüldügü ritüel dönemlerde, tiyatroeylemi bütün toplulukla birlikte yapılırken, sonraki dönemlerde bu büyük birdegisime ugramıstır. Eyleme katılımı sınırlanmıstır. Özellikle, genis alanlardansaray içine alınan tiyatronun kitlelerle iliskisi giderek kopmustur. Bir azınlıgınkültürel gelenegi haline gelen tiyatro, biçim ve içerik kurallarıyla dasınırlanarak, genis yıgınlar açısından gerçegi, olayları ifade edemez halegelmistir.Bu çalısma tiyatronun kitlesellestigi dönemler ile (Ritüel dönem, AntikYunan, Ortaçag, Rönesans) 20. yüzyıl tiyatrosunda, kitlesel tiyatro eylemlerinigerçeklestiren üç yönetmenin (Max Reinhardt, Erwin Piscator, VsevolodMeyerhold) çalısmalarını inceliyor. Aynı zamanda, sanatla hayatı birarayagetirme amaçlı Avangard akımların ve alternatif toplulukların tiyatrotanımlamalarını, düsüncelerini inceliyor. Bu çalısma, tiyatro sanatınınkitlesellesmesine neden olan içerik ve biçimleri sıçramalı olarak belli bir tarihselsüreç içinde görmeye çalısır.20. yüzyılda ulusal düzeydeki tiyatronun kitlesellesmesine yönelikdüsünceleri ve uygulamaları da inceleyerek, günümüz tiyatrosunundegerlendirmesini yapmaya çalısıyor.

Theater is the art of the masses. As being different from the otherbranches of art, theater is the process depending on the moment, and it alwayswants to reach to a wider range of the masses. With its specific expressions,theater emphasizes the meaning of life, existence of human being as its subject.By these means, an emotional and mental interaction between the spectator andthe play is created. This kind of interaction is based on feedback.During the ritual periods in which origin of theater started, theateraction was realized by all communities. With time, theater underwent changes:The participation of the spectators to the action has been restricted. Especially,the communication between theater art and the spectators was cut off bymoving the theater from open fields to palaces. The theater art which became acultural tradition of minority, was then restricted by rules of figure and content.This situation made the theater unable to express the reality and circumstances.In this study, the periods in which theater art became a mass action(Ritual period, Ancient Greek, Middle age and the Renaissance) and the threedirectors who realized massive drama action in twentieth century (MaxReinhardt, Erwin Piscator, Vsevolod Meyerhold) were examined. At the sametime, the study includes the definitions and ideas of Avant-garde trend andalternative theater communities which aim to bind art and life. In this study, thecontents and figures which cause the theater to be the art of the masses, areexamined according to their historical periods.The ideas and practices of native twentieth century theater andevaluation of theater art at the present time will be examined.