10.-17. Yüzyıllar arasında Fransa`da tapestry sanatı ve gelişim süreci

Abstract

En eski dokuma sanatları içinde yer alan tapestry dokumalar figürlüörneklerin olusumuyla ortaya çıkmıs bir kavramdır. Tapestry; figürlü, resimlidokumaların Avrupa kaynaklı ismidir. Tapestryler; atkı yüzlü düz dokumayapısını tanımlamakla birlikte, mekik olmadan, parmaklarla ya da bir bobinyardımı ile atkı ipliklerinin çözgüye baglandıgı bir dokuma türüdür. Tapestrydokumalarda atkı iplikleri olusturulacak figür boyunca ileri geri hareket ederekdesen olusumunu saglar. Diger düz dokumalarda oldugu gibi atkı ipliklerikumasın eni boyunca ilerlemez. Tapestryde kullanılan atkı iplikleri çözgüipliklerinden daha ince olur ve bu yöntemle elde edilen dokuma, renk ve desenolarak zengin aynı zamanda atkı ipliklerinin çözgü ipliklerini tamamenkapatacak sekilde bir dokuma yapısına sahip olur. Tapestryler duvar örtüsü,perde, halı, mobilya örtüsü ve farklı islevlere sahip ürünler olarak dakullanılabilinen, çogunlukla üzerleri resimli elde dokunmus tekstil ya dadokuma kuması da ifade etmektedirler.Tapestry dokumalarda agırlıklı olarak yün, keten, pamuk, ipek gibi dörttemel dogal lif ve dogal boyalar kullanılmıstır. Ortaçag'ın sonlarına dogruyapılan tapestrylerde altın ve gümüs iplikler dokumalara eklenmistir.Tapestryler Ortaçag'ın baslarında yalnızca korunma, yalıtım, dekoratif unsuramaçlı kullanılırken çagın sonlarına dogru itibar ve politik deger tasıyanürünler olarak görülmüslerdir.Yapılan arastırmalar dogrultusunda günümüzde Anadolu `daÇatalhöyük'te James Mellaart ve Ian Hodder tarafından gerçeklestirilenkazılarda ele geçirilen kumas kalıntılarının bundan yaklasık 8 bin yıl önceyedayandıgı kanıtlanmıstır. Tapestry tekniginin batıya geçisinde etkin olanMısır'da ise bu dokuma tekniginin M.Ö.5000'lere kadar uzanan bir geçmisioldugu bilinmektedir. Fransa'da ise tapestry dokumaların olusması 9. yüzyıldagerçeklesmis, 11.ve 12. yüzyılda gelisme göstererek belirli alanlarda kurulanatölyelerle üretim saglanmıs ve üretilen ürünlerin kalitesi bakımından bellibaslı dokuma merkezleri olusmustur. Fransa'da 12. yüzyılda tapestry üretimialanındaki ilk merkez Paris olmustur.Tamamlanması uzun yıllar alan ve büyük bir incelikle dokunmustapestryler her dönem gelisen ve degisen teknolojiden yararlanılarak dokumasanatının evriminde malzeme ve yorum açısından degisim göstermis olsa bile,bu dokumalarda kullanılan teknikler her zaman aynı kalmıstır. Bugünkullanılan dokuma yapıları; kullanılan yeni malzemeler ve yapısalcı sentezlerısıgında figüratif, sembolik, dekoratif, politik yönelim tasıyan, düsündürücükategorilerde yorumlanmaktadır. Günümüzde dokuma sanatçıları gelenekselteknikleri, güncelligin getirdigi hız ve yeni malzeme ile eski malzemekullanımlarını birlestirerek tekrar yorumlamıslardır. Tapestry sanatında çıgıraçan dokuma sanatçıları ve tasarımcılarının etkinliklerinden çalısma kapsamıiçinde söz edilmistir.Tezin içerigi dogrultusunda, tapestry dokuma sanatı temel alınarakhazırlanan özgün dokumalarda çıkıs noktası olarak ele alınan konu portresanatı olmustur. Portre sanatı, Fransa'da 15. ve 16. yüzyıllarda ortaya çıkmısfakat etkisi çok uzun ömürlü olmamıstır. O yüzyıllardaki temel amaç, var olanbir yaglı boya veya herhangi bir teknikle olusturulmus portrelerden yolaçıkarak tapestry dokuma portreler üretmek olmustur. Uygulama örnekleri, 15.yüzyıl Fransa'sında dokunan portre çıkıslı tapestry teknigini ilke edinerekasamalı bir sekilde sürdürülmüstür.

Among the earliest weaving articles, tapestry items is a concept whichappeared from patterned materials. Tapestry is the name that originated inEuropean pictured weavings. Although tapestry defines a weft faced plainweaving structure, it is a sort of woven item in which weft threads are tied towarps by fingers or a bobbin. One moves weft threads back and forth alongthe pattern to be formed in tapestry weaving. Weft threads are not movedhorizontally on the woven material such as are in other plain weavings. Weftthreads are thinner than warps and the woven material is therefore rich incolour and pattern, with wefts fully covering warps. Tapestry refers tohandwoven textiles on which there are pictures or picture- woven or patternedmaterials which are or can be used as wall coverings, curtains, carpets,upholstery and various multi-purpose itemsFour basic natural fibres such as wool, linen, cotton and silk, andnatural dyes were mostly used in tapestry weavings. By the end of theMedieval Ages golden and silver threads were added into tapestries. Whiletapestries were used only for purposes of protection, insulation anddecoration early the Medieval Ages, they were of great importance in prestige,privilage and politics late that period.In the light of the studies made on the issue, remnants of textilesexcavated by James Mellaart and Ian Hodder from Çatalhoyuk, Anatolia werefound to date back to eight millennia ago. Egypt, however, which influencedtransition of tapestry technique to West, is known to have a long history ofthis technique going back to 5000.B.C.In France tapestry weaving appeared in 9th century, progressing during11th and 12th centuries thanks to the output of Ateliers in and around majorweaving centers among which Paris was the first to flourish considering thequality of the items produced.Despite the fact that tapestries which take long years to complete andwhich were woven with great care and patience tended to differ in materialand interpretation in the evolution of the weaving art thanks to developing andchanging technologies in every age and era, the techniques used have alwaysremained unchanged. Weaving structures used today are interpreted inengrossing categories with figurative, symbolic,decorative and politicaltrends in the light of new materials used and constructionalistic syntheses.Today?s weaving artists / designers combine traditional techniques andmaterial uses with technolocigal speed and new material to reinterpret them.Within the context of the study are mentioned activities of weaving artists anddesigners who revolutioned the art of tapestry.Concerning the essence of the thesis, it is portraiture which is regardedas the main point in the unique weavings prepared in terms of the art oftapestry weaving. Portraiture emerged in France 15th and 16th centuries butdeclined later. It was the main purpose of those centuries to produce wovenportrays simply imitating or copying oils or any other techniques used inportraiture. Examples of aplications were maintained on gradual basisconsidering the tapestry technique of the portrays woven in France during15th century.