Bergama halılarının tasarım özellikleri ve yeni halı tasarımları

Abstract

Halı dokumacılığının, tam olarak ne zaman başladığı bilinmemekle birlikte, çok eski zamanlardan beri Anadolu'da halkın en önemli uğraşlarından biri olmuştur. Özellikle göçebe kültürün uzantısı olarak karşımıza çıkan dokumacılık, konargöçer yaşam tarzını benimsemiş halkın yerleşik hayata geçmesiyle birlikte devam ettirilmiştir. Halıcılık alanında yapılan bilimsel çalışmalar sonucunda farklı yerlerde dokunan halılar, sahip oldukları motif, renk, kompozisyon, kullanılan hammadde gibi ayırıcı özelliklerinden dolayı dokundukları yerin adı ile anılır duruma gelmiştir. Halıların zaman içinde hangi etkilerle bu ayırıcı özellikleri kazanmış oldukları tam ve kesin olarak tanımlanabilmiş değildir. Batı Anadolu'da da, zaman içinde gelişerek kendi kimliğini kazanmış ve bu kimliği dokunan halılar üzerinde yaşatabilmiş birçok ünlü halıcılık merkezi vardır. Bu sebeple bölgenin sahip olduğu dokumacılık potansiyeli göz önüne alınarak Bergama halıları Tez konusu olarak seçilmiştir.Tez çalışmasının ana malzemesi ?Bergama Halısı?dır. Dolayısıyla tezin görsel ve kuramsal içeriği bütünüyle ?Bergama Halısı? üzerinde şekillenmiştir. Bu halıların gerçekten Bergama'da mı, yoksa Batı Anadolu bölgesinde başka bir dokuma merkezinde mi dokunduğu da tam olarak bilinmemektedir. Bu noktada Bergama halıları, uzun bir dönemde ve geniş coğrafi alanda değerlendirilmektedir. Geleneksel kültürümüzün bir parçası olan ve ait oldukları dönem ile ilgili birçok veriyi taşıyarak sonraki kuşaklara aktarmada belge özelliği taşıyan halılar ile ilgili araştırma yaparken, halıların tanımlanmasında en önemli ayırıcı özelliklerinden olan hammadde, renk ve desen özelliklerinin bilinmesi gereklidir. Bu sebeple halıların teknik analizinin yapılması ve tasarım özelliklerinin doğru bir şekilde belirlenmesi en önemli konuların başında gelmektedir. ?Bergama Halılarının Tasarım Özellikleri ve Yeni Halı Tasarımları? başlıklı tez çalışması bu bakış açısı ile ele alınarak Bergama halıları tasarım açısından değerlendirilmeye çalışılmıştır.

As it is not clearly known when carpet weaving tradition has emerged, it has been one of the most important occupations of society in Anatolia from ancient times. Weaving, which is thought as an extention of nomadic culture, is perpetuated along with the nomadic society?s adopting a sedentary lifestyle. As a result of scientific studies on weaving, carpets from diverse regions with different raw materials, motifs, colour and compositional style are called according to their location of production. It is not certainly identified which effects were dominant for those carpets in gaining these kind of distinctive features. In West Anatolia, there are many well-known carpet centres, which acquired a unique identity by being well developed and able to keep this identity on their carpets. For this reason, by considering the region?s weaving potential, Bergama carpets are chosen to be the subject for this thesis.?Bergama carpet? is the main studying material for the thesis. Consequently, the visual and theoretical content of the thesis is completely shaped around ?Bergama carpet?. It is not exactly known if those carpets are woven actually in Bergama or in another carpet centre in West Anatolia. At this point, Bergama carpets are evaluated within a long period of time and a vast geographic area. During a research on carpets, carrying data of our traditional culture as documents for the next generation, it is very important to know about the raw material, colour and pattern features, which are the major distinctive elements of a carpet. Therefore, it should be the main purpose to do technical analysis and to determine the design features of the carpets correctly. This thesis with the title ?Design Features of Bergama Carpets and New Design Proposals? is handled with this point of view and Bergama carpets are evaluated from the aspect of their design.