Çağdaş takıda aşırılık: Eğilim ve uygulamalar

Abstract

20. yüzyıl takıları, aynı yüzyılın sanat akımlarına paralel sosyal ve kültürel gelişmelerden etkilenmiş ve 2. Dünya Savaşı'ndan sonraki dönemde, çağdaş batılı ülkelerin takılarında devrim niteliğinde değişimler gözlenmiştir. Savaş sonrasında gelişen özgürlükçü ve protest tavırlarla birlikte sosyal duyarlılıktaki artışın dönemin takılarına yansıtılması, 1960'lardan itibaren takıda reforma yol açmıştır. Bu dönemde, alışılageldiği şekilde statü ya da zenginlik göstergesi bir nesne olan takı sorgulanmaya başlanmış ve takı kavramı ile birlikte, formu ve yapımında kullanılan malzemeler de büyük değişime uğramıştır. Gelişiminde, dönemin sanat akımlarının etkisi kadar, farklı disiplinlerden gelen sanatçıların takıya katkıları da rol oynamıştır. Galeri ve müzelerde sergilenmeye başlanan yeni takı anlayışı, uluslararası platformda boy göstererek tüm dünyaya yayılmıştır. Tüm bunlarla birlikte geleneksel kalıplarını kırarak statü değiştiren takı, bir sanat kategorisi (ya da türü) olarak kabul edilmiş ve takı sanatçılarının dışavurum aracı haline gelmiştir.1960'ların aykırı tutumu, takının günümüzdeki seyrini etkilemiştir. Bu dönemden itibaren yapılan deneysel çalışmalar, çağdaş sanatta ve sosyal toplum içerisinde bireysel ifadenin de gelişimiyle, ?aşırılıkların? ortaya çıkma sürecinin başlangıcı olmuştur. Yapılan araştırmada, günümüze kadar uzanan bu gelişim süreci incelenmiş ve 20. yüzyılın sonlarındaki takılarda saptanan aşırılıklar, örnekler üzerinden değerlendirilerek, gruplara ayrılarak sunulmuştur. Buna göre takıdaki aşırılıklar; takının form ve boyutunda, malzemesinde ve vücut modifikasyonlarını içeren uygulama ve kullanımında olmak üzere 3 grup halinde incelenmektedir.

Social and cultural developments of the 20th century affected jewellery just as in the case of contemporary art movements. Within the period after the 2nd World War, revolutionary changes occur in modern jewellery of western societies. In conjunction with libertarian and protest attitude developed after the war, increase in social sensibility has influenced jewellery and gave rise to its revolution in 1960?s. The jewellery which has been wealth and status symbol started to be interrogated and with the notion of jewellery, its form and production materials undergone dramatic changes as well. Contemporary art of the 20th century, interdisciplinary works and contributions of visual artists and sculptures took an active part in development of jewellery. New jewellery started to be exhibited in galleries and museums and by appearing in international arena, spreaded to the world. Furthermore, the jewellery has changed its status by diverging from tradition, has been accepted as an art form and has become medium of expression for the jewellery artists.Contradictory approach of the 1960?s has affected the future of jewellery. By the development of individual expression in contemporary art and social community, experimental works beginning from the date led the ?extreme? emerge. Within this research, the development process of jewellery in the end of 20th century is examined and the extreme features of samples stated were evaluated and grouped. Accordingly, the extremity trend in jewellery is studied and presented in 3 groups which occur in its: form and size, production materials and application & usage which involves body modifications.