1280°C`de gelişen odun külü katkılı sır araştırmaları ve uygulamalar

Abstract

Kül sırlarının ilk olarak Shang Hanedanlığı döneminde yaklaşık M.Ö. 1500'de ortaya çıktığı bilinmektedir. En erken örnekleri Kuzey Çin'deki Shangxi bölgesinde görülse de odun külü temelli ilk sırların aslında Güney Çin'de üretildiğine ve buradan nehir yoluyla Kuzeye taşındığına inanılmaktadır. Bu sırlar aslında odun yakıtlı fırınlarda pişirim esnasında havada uçuşan küllerin çömleklerin yüzeyine düşmesi sonucu tesadüfen üretilmişlerdir.Bu çalışmanın amacı; odun külünü bir sır hammaddesi olarak değerlendirmek ve odun yakıtlı fırınlarda oluşan doğal kül sırı görünümüne benzer etkiler oluşturabilmektir. Çalışmada çeşitli ağaç türlerinden temin edilen gövde, dal ve yapraklar yakılarak elde edilen kül, farklı hammadde ilaveleri ile sır reçetelerine dönüştürülmüştür. Stoneware bünye üzerine uygulanan sırlar 1280° C'de yükseltgen ortamda elektrikli fırında pişirilmiştir. Bazı sır denemeleri ise yine aynı derecede indirgen ortamda gazlı fırında pişirilmiştir. Çalışmanın sonucunda; geleneksel kül sırlarında görülen ağaç dalları ya da nehir akıntısı özelliğindeki akışkan sır görüntüsü ile mat ve yüzeyde küçük noktasal lekelerin görüldüğü yüzey etkileri elde edilmeye çalışılmıştır.Binlerce yıllık bir geçmişe sahip olan kül sırları tarihte bilinen ilk sırlar olması nedeniyle seramik sanatında önemli bir yere sahip olmuştur. Kendine özgü renk ve doku özelliği ile birçok seramik sanatçısını etkileyen kül sırları gelecekte de önemini korumaya devam edecektir.

It is known that Ash Glazing began during the Shang Dynasty around 1500BC. Though its earliest examples were seen in the Shangxi region of Northern China, it is believed that the wood-ash based first glazes were produced in Southern China and transported from there by rivers to the North. These glazes were produced by accident in kilns fired with wood, when the ashes in the air landed on the pottery.The aim of the study is to use wood-ash as a glaze material and to create effects similar to natural ash glaze occured in kilns fired with wood. In the study, ash produced by burning trunks, branches and leaves obtained from various tree species were made into different glaze formulas by adding different materials. The glazes, applied on a Stoneware body, were fired at 1280°C in an electric kiln in an oxidant atmosphere. Some glaze trials were fired at the same degree in a gas kiln in a reduction atmosphere. At the end of the study; along with the glaze appearance consisting of rivulets reminding tree banches or river flows one aimed to obtain surface effects where pale little points were seen on the surface. Ash glazes which date back thousands of years have an important place in ceramic art, being the first glazes known in history. Ash glazes which have influenced many ceramic artists with their distinctive colours and textures will continue to maintain their importance in the future.