20. yüzyıl modern bale sanatında öncü bir eser olarak Stravinski `İlkbahar Ayini`

Abstract

İlkbahar Ayini, Stravinski'nin gerek müzik, gerekse koreografi bakımından 20. yüzyıla damgasını vurmuş başyapıtıdır. Eseri öncü kılan, müzikte tonal yapının ve tekdüzeliğin dışına çıkılması, ayrıca klasik balede kullanılan teknik ve artistik hareketler, mimikler, baş, vücut, el ve ayak duruşu, sahne tasarımı gibi olguları içeren geleneksel anlayışın tersine çevrilmesi, hatta yıkılmasıdır. Ancak eserin ilk gösterimi sırasında çıkan olaylar, Stravinski'nin izlediği yenilikçi yoldan saparak daha gelenekçi bir anlayış gütmesine ve çağdaşları arasında yeni-klasikçi olarak anılmasına yol açmıştır.20. yüzyıla kadar batı müziğinin bel kemiğini oluşturan uygusal, karşı-ezgisel ve biçimsel gereçlerin alışılmışın dışında kullanıldığı bu eserin müziği kadar yenilikçi ve sahnelendiği dönemde skandal olarak nitelendirilen ilk koreografisi, yaratıcısı balet ve koreograf Vaslav Nijinski tarafından 29 Mayıs 1913'te Paris'teki olaylı ilk gösterim sonrasında yok edilmiştir. Leonide Massine, Maurice Bejart, Pina Bausch, Angelin Preljocaj, Martha Graham v.b. gibi pek çok sanatçı tarafından koreografilenen eserin Nijinsky sürümü ise uzun süre gizemini korumuştur.1980'li yıllarda balerin Millicent Hodson ve tarihçi Kenneth Archer'ın araştırmaları sonucu, Nijinski'nin asistanı olarak çalışmış balerin ve koreograf Marie Rambert'in ezberinde kalanlardan ve ressam Valentine Hugo-Gross'un provalar sırasında oluşturdukları taslaklara ulaşılarak yeniden hazırlanan bu koreografi, ilk gösteriminden tam 74 sene sonra 1987'de Los Angeles'ta Joffrey Ballet tarafından sahnelenmiştir. Bu tez çalışmasında da Nijinski, Bejart, Bausch ve Graham koreografileri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir.

The Rite of Spring is Stravinsky's masterpiece, which has made its mark on the 20th century both musically and choreographically. Break of the tonality and uniformity in music, and reversal, even destruction of the traditional concept containing phenomena such as the technical and artistic gestures, mimics, posture and stage design used in the classical ballet make the choreography of this work an avant-garde. However the events happened during the world premiere of the work caused Stravinsky deviating from his innovative path, adopting a more traditional attitude and being recognized as a neoclassical composer among his contemporaries.The choreography, having been described as a scandal then and as innovative as its music, where the harmonic, contrapuntal and formal materials constituting the backbone of the European music until 20th century were used unconventionally, was destroyed by its creator, ballet dancer and choreograph Vaslav Nijinsky after the eventful premiere in Paris on the 29th of May, 1913. Choreographed by many artists such as Leonide Massine, Maurice Béjart, Pina Bausch, Angelin Preljocaj and Martha Graham, Nijinsky's version has kept its mystery for a long time.In 1980s as a result of the studies by the ballet dancer Millicent Hodson and historian Kenneth Archer, the reconstruction of this choreography, created with the help of the collected sketches drawn by the ballet dancer and choreographer Marie Rambert, Nijinsky's assistant from memory, and by the painter Valentine Hugo-Gross during rehearsals, was premiered in 1987 in Los Angeles by Joffrey Ballet, 74 years after its world premiere. In this dissertation work have been comparatively researched the choreographies of Nijinsky, Béjart, Bausch and Graham.