Hanehalkı tasarruf tercihlerinin kesikli tercih modelleriyle incelenmesi

Abstract

Tasarruf en basit haliyle gelirin harcanmayan veya arta kalan kısmı olarak nitelendirilmektedir. Tasarruflar kamu tasarrufları, ulusal tasarruflar ve özel tasarruflar olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Hanehalkı tasarrufları özel tasarruflar içinde yer almaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, özellikle Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için ekonomik ilerlemenin en önemli basamaklarından biri olan hanehalkı tasarruflarını etkileyen faktörleri belirlemek ve hanehalkı reislerinin tasarruf tercihleri ile ilgili davranış biçimleri hakkında karar vericilere politika ve faaliyetlerini belirlemeleri açısından yol gösterici olmaktır. Bu amaç doğrultusunda demografik, ekonomik, sosyal ve çevresel faktörlerin tasarruf yapma durumu ile tasarruf tercihleri üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla binary lojistik, binary probit, multinominal lojistik, multinominal probit ne nested lojistik regresyon analizleri yapılmıştır. Tez çalışmasında, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 2015-2017 yılları arasında yapılan Hanehalkı Bütçe Araştırması verileri kullanılmıştır.Çalışma neticesinde; hane reisinin mesleği, eğitim durumu, cinsiyeti, yaşı, medeni durumu, hanehalkı büyüklüğü, konut özellikleri, refah düzeyi göstergeleri, sigara kullanım alışkanlığı, dışarıda yemek yeme alışkanlığı, sinema alışkanlığı, pazara gitme alışkanlığı ve anket yılı faktörlerinin hanelerin tasarruf tutumları üzerinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: İkili Tercih Modelleri, Çoklu Tercih Modelleri, Hanehalkı Tasarruf Tercihleri

Savings, in their simplest form, are described as the unused or remaining part of the income. Savings are divided into three as public savings, national savings and private savings. Household savings are among private savings.The main purpose of the study is particularly to determine the factors influencing household savings, which is one of the most important stages of economic progress for developing countries such as Turkey and head of the household savings preferences and decision-makers about related behavior to provide guidance in terms of policy-making and activities. For this purpose, binary logistics, binary probit, multinomial logistics, multinomial probit and nested logistics regression models have been estimated in order to determine the effects of demographic, economic, social and environmental factors on whether to save or not and saving preferences. In the thesis, made between the years 2015-2017 by the Household Budget Survey Turkey Statistical Institute data it is used. As a result of the study; It is determined that the occupation, education status, gender, age, marital status, household size, housing characteristics, welfare level indicators, smoking habit, eating habits, cinema habit, going to market and survey year factors have an effect on household saving attitudes.the second residence, private insurance ownership, credit card usage, household disposable income, automobile ownership, smoking habit, eating out, cinema habit, going to market and year of participation in the research have been found to be effective on households saving attitudes.Keywords: Binary Choice Models, Multiple Choice Models, Household Saving Preferences