Günümüz uygulamalarında minyatür geleneğini sürdüren iki sanatçı ve yeni tasarımlar

Abstract

Minyatür sanatı, İslâm dünyasında, bir metni açıklamaya yarayan ve görsel anlamda destekleyen resimler olarak tanımlanmaktadır ve genellikle yönetici kesim (saray ve çevresi) için üretilmiş, belli üslûplara sahip kitap resimleridir. Ancak, tarih boyunca, saraya bağlı sanatçıların çeşitli atölyelerde çalışmaları sonucu farklı üslûplar birbirlerinden etkilenmiş, böylece hem teknik hem de konu bakımından tek bir tasvir anlayışından bağımsız, özgün karakterde minyatürler de üretilmiştir.Osmanlı döneminde kitap resmi (minyatür), tamamen saraya bağımlı olarak gelişmiş ve üç yüz yılı aşkın süre ürünler vermiştir. Osmanlı devletinin güçlenmesine paralel olarak, sarayda kitapların resimlenmesine önem verilmiş, bu iş padişahlarca desteklenen, değer verilen bir sanat dalı haline gelmiştir. Günümüz uygulamalarında ise minyatür sanatı, devlet desteğiyle, güzel sanatlar fakülteleri ile, kurslarla üretime ve gelişmeye devam etmektedir. Günümüzde bu alanda minyatür geleneğinden kopulmamış ve bu geleneği sürdüren, temsilcisi olan pek çok sanatçı göze çarpmaktadır. Bu sanatçılar arasında yaşayan ve günümüzde üretime devam eden ikisi ele alınmış ve bu tez çalışmasına konu edilmiştir. Bu sanatçılardan ilki, Türkiye'de kendini bu işi devam ettirmeye adamış, Süheyl Ünver atölyesinden yetişmiş, kesin bir geleneksel anlayışa sahip sanatçı Ülker Erke'dir. Diğer sanatçı ise, daha genç nesli temsil eden, güncel uygulamalara kendini yakın gören, gelenekten kopmamış fakat yeniliklere açık olup bir çok farklı denemeler yapan günümüz sanatçısı Taner Alakuş'tur. Gerçekleştirilen bu araştırma kapsamında sanatçılar ile birebir görüşme yapılmış, minyatürleri incelenmiş ve her iki sanatçının da farklılıklarına değinilmiştir.Birinci bölümde, Türk minyatür sanatına genel bir bakışla minyatürün tanımı ve tarihsel gelişimine değinilerek, Selçukludan günümüze kadar olan minyatür sanatından örnekler verilmiştir. İkinci bölümde, sanatçı Ülker Erke'nin hayatına, sanat çalışmalarına, eserlerine, tekniklerine ve kullandığı malzemelere farklı başlıklar halinde yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, aynı şekilde sanatçı Taner Alakuş tanıtılmıştır. Tez çalışmasının dördüncü bölümünde, özgün uygulama çalışmaları yapılmıştır.

Miniature craft is defined as pictures that serve to explain a text and that supports it from visual aspects and generally they are book pictures being created for the managing segment (palace and surrounding) as having certain styles. However, throughout history as artists from palaces worked in various workshops, different styles were influenced from one another and thus, miniatures having unique characters, as being independent from a single depiction approach both technically and with respect to the subjects, have been produced.During the Ottoman Period, book pictures (miniatures) have developed as being completely dependant on the palace and for more than three hundred years, products have been revealed. As being parallel to the empowerment of Ottoman Empire, importance was attached to picturing of books at the palace and this work has transformed into an art branch being supported by the sultans. In the applications of our time, miniature art continues to develop and yield products with the state support, fine arts faculties, and courses. Nowadays, many artists who have not broken from the miniature tradition and who have continued this tradition as being its representatives are attracting attention. Two of these artists, living and continuing to produce in our time have been evaluated and they have been the subject of this thesis study. One of these artists is Ulker Erke, who was raised at Suheyl Unver workshop dedicating herself to develop this work in Turkey, as having a certain traditional approach. The other artist is Taner Alakus, who represents a much younger generation, finding himself closer to current applications, as not being broken from the traditions but being open to renewals and realizing many different trial works. Within the context of this research being conducted, one-to-one interviews were held with the artists, their miniatures have been investigated, and differences of both artists have been mentioned.In the first section, by having a general look at Turkish miniature art, definition and historical development of miniature have been mentioned and examples from miniature art ranging from the time of Seljuk Empire to our time have been given. In the second section, it was mentioned about the life, art works, techniques, and used materials of artist Ulker Erke under different headings. In the third section, artist Taner Alakus has been introduced in a similar way. In the fourth section of thesis study, unique application works have been realized