Postdramatik tiyatro: Estetik bir rejim olarak postdramatik ve çağdaş alman tiyatrosu

Abstract

ÖZETAntik Yunan'dan beri batıda, `neyin sanat olup, neyin olmadığı` sorularının cevabı, öncülüğünü çoğu zaman düşünürlerin yaptığı, tarihsel-toplumsal koşulların, sanatsal pratiklerin, kültürel yapıların ve kodların geliştirdiği normlar, teknik ölçütler, sistemler ya da politikalar etrafında şekillenen ontolojik bir çerçeveye, `bir sanat rejimine` dayanılarak verilmiştir. Özellikle 19. Yüzyılın sonunda baş gösteren tiyatroya dair `temsil krizi`nin 20.yüzyılın başında avangardlar ve 1960'lı yıllardan itibaren neo-avangardların üretimleri ile daha da derinleşmesi, 90'larla birlikte tiyatroya dair sanatsal bir rejim değişikliğini gündeme getirmiştir. Dramatik konvansiyonların tiyatro üzerinde kurduğu hegemonik yapının çözüldüğü yerde yükselen yeni rejim `postdramatik`tir. Bu çalışmada batılı tiyatroda dramatik rejimin düşüşü ve postdramatik rejimin yükselişi ile tiyatroda gerçekleşen değişim-dönüşümler Alman topluluk ve yönetmenler üzerinden incelenmektedir. Frank Castorf, Andreas Kriegenburg, René Pollesch, Thomas Ostermeier, Cristoph Marthaler ve Rimini Protokoll gibi isimler farklı tür- biçim özellikleri gösterip, farklı tiyatro yapma motivasyonlarına sahip olsalar da postdramatik rejimle gelen yeniliklerin taşıyıcısıdırlar.

ABSTRACTThe answer to the question of `what art is and what not` is given in the West since ancient Greece by basing on `an art regime`, an ontological frame which takes shape according to norms, technical criteria, systems or policies developed by historical-social circumstances, artistic practices, cultural structures and codes lead mostly by philosophers. The fact that the `crisis of drama`, which has arisen especially at the end of the 19th century, has the more deepened with the productions of the avant-gardes at the beginning of the 20th century and the neo-avant-gardes from the 1960s onward, has brought an alteration of the artistic regime regarding theatre into question along with the 90s. The new regime, arising from where the hegemonic structure established by the dramatic conventions has collapsed, is the `postdramatic`. The changes and transformations, which occurred in theatre with the decline of the dramatic regime and the rise of the post dramatic regime in western theatre, is examined in this study via German companies and directors. Despite of their differing properties in genre and style and varying motivations for their occupation in theatre, figures such as Frank Castorf, Andreas Kriegenburg, René Pollesch, Thomas Ostermeier, Cristoph Marthaler and Rimini Protokoll are the bearers of the innovations that came along with the post dramatic regime.