Kavramsal sanat`ta beden algısının fotografik imge bağlamında dönüşümü

Abstract

XX. yüzyılın en etkili görsel temsil aracı fotoğraf, sanatta yeni bakış açılarının oluşmasına yol açtığı gibi bedensel temsilin etkili bir aracı oldu. Toplumsal, kültürel ve politik gelişmelerin insan bedeni üzerinden görselleştirilmesi, bedenin inşasında etkili olurken, cinsiyet, kimlik ve cinsel yönelim gibi alanlarda mevcut yapının sorgulanması sağlandı. Geleneksel ifade biçimlerinin Marcel Duchamp'ın hazır nesnesiyle birlikte başlayan sorgulanması, 1960'larda bedeni sanatın merkezine taşıdı. Sanatsal ifade aracı olarak kullanılmaya başlayan beden, barındırdığı kültürel kodlarla sanatçıların düşüncelerini ve eleştirilerini ifade etmelerinin etkili bir yolu haline geldi. Sanat nesnesi ve sanatsal ifade biçimlerinin radikal değişimi, düşünceyi ön plana çıkartırken beden, sanatsal temsilin merkezinde olmaya devam etti. Malzemeden çok sanatçının düşüncesinin önemini vurgulayan Kavramsal Sanat, geleneksel ifade biçimlerini reddetti. Anlamın ve düşüncenin geleneksel ifade biçimlerinin yerini alması beden aracılığıyla gerçekleşti. Performans Sanatı, Beden Sanatı, Happeningler gibi beden odaklı sanatsal hareketlerle kavramlar birlikte kullanıldı. Bedenin özgürleşmesiyle sonuçlanan bu değişim, aynı zamanda sanatçıların kendi bedenlerini keşfetmelerini de sağladı. Toplumsal kodların bedenin inşasında etkili olması, Postmodern dünyada bedenin yeniden çözümlenmesine ve geleneksel tanımlarından arındırılmasına neden oldu. Kavramsallaşan beden, barındırdığı toplumsal kodlarla sanatçıların bilinçli kullandığı, şekillendirdiği, yıktığı yada inşa ettiği bir yapı haline geldi. Bu çalışmanın amacı, fotografik imgenin ortaya çıktığı XIX. yüzyıldan günümüze kadar olan süreçte, sanatsal perspektif içinde bedenin geçirdiği dönüşümü, fotoğraf özelinde ele alarak aktarmak olacaktır. Sosyal kontrol ve toplumsal sınıflandırmadan sanatsal ifade aracına, cinsiyetlerine ayrılmış yapısından cinsiyetsizleştirildiği sürece kadar ele alınacak fotografik örnekler, dönemin düşünce yapısını ve toplumsal yapısını yansıtacak kavramlarla birlikte ele alınarak çözümlenecektir. Fotografik imgenin beden kavramı perspektifinden yeniden ele alınarak kategorize edilmesiyle, birbirine geçmiş yapıların ilişkilerinin yeniden değerlendirilmesi sağlanacaktır.

Photography, the most powerful instrument of visual expression in the 20th century, has not only introduced new artistic perspectives but also paved the way for the body's use as a medium of expression. Visualisation of social, cultural and political developments using the human body played a role in the construction of the body as a concept of representation while it led to the questioning of then current concepts of gender, identity and sexual-orientation. Having started with Marcel Duchamp's readymades, the challenging of the traditional forms of expression placed the body at the centre of the art in the 1960s. Now an instrument of artistic expression, the body with the cultural codes it incorporated has effectively assisted artists in speaking their minds and showing criticism.The radical transformation of the art object and the forms of artistic expression has gave prominence to thought while the body continued to maintain its central position in artistic representation. Conceptual Art, which emphasised the representation of thought through the use of material, refused the traditional forms of expression. The overthrowing of the traditional forms by the meaning and thought occurred through the advent of the body. Artistic concepts were blended with artistic movements such as performing arts, body art and Happenings, where the body is the principle medium and focus. This transformation that led to the liberation of the body also enabled artists to explore their own bodies. The influence of the social conventions over the construction of the body as a concept resulted in the body's re-analysis and emancipation from the traditional definitions in the world of the postmodern era. Already conceptualised, the body with the social conventions it incorporated has become a structure consciously used, shaped, destructed and reconstructed by the artist.The aim of this study is to shed light from an artistic perspective and with a special focus on photography on the transformation that the body has been undergoing since the 19th century, which marks the emergence of the photographic image. The photographic examples from the periods when this form of art was used as a means of social surveillance and classification by the authority, to its assumption of the role of a medium of artistic expression, as well as before and after its transition from a gendered discipline to a gender-neutral one, are analysed with the aid of the concepts that reflect the structure and mind-set of the society of the era. The relationships among the structures, which intertwine as a result of the photographic image's categorisation based on its retake with a focus on body as an artistic concept, are also examined in the study.